• Шэджэм ЕтIуанэм къыщалъхуа Ахъуэхъу Аслъэнбий Нахъуэ и къуэр Хэку зауэшхуэм и зэманым 115-нэ лъэпкъ шуудзэм политикэ Iуэхухэр хэIущIыIу щIыныр къызэгъэпэщынымкIэ и инструктор нэхъыжьу щытащ.

Псоми еджэн…

• Москва и Iэшэлъашэхэм 1941 гъэм и щIымахуэ  уаем бийм бгъэгукIэ щыпэувахэм яхэтащ Арщыдан къыдэкIа лейтенант нэхъыжь Елокъуэ Хъанджэрий.

Псоми еджэн…

• Илъэс заулкIэ узэIэбэкIыжмэ, си нэм езгъэIэзэу сымаджэщым сыщIэлът. Мыгувэу къагъэгъуэлъащ и зекIуэкIэкIи, и псэлъэкIэкIи, и увыкIэкIи адрейхэм къащхьэщыкI лIы тIорысэ Iэбыдэлъэбыдэ. Зэуэ ар зыгуэркIэ езгъэщхьат куэд щIауэ си ныбжьэгъуфI, зи лIыгъэр жыжьэ нэса, Абазакт къуажэ мыиным щыщ Хьэжым Iэдэмей.

Псоми еджэн…

• 2004 гъэм, ТекIуэныгъэм и махуэм и пэ къихуэу, «Аргументы и факты» газетым тхыгъэ кIэщI къытрадзауэ щытащ. Абы итт Малэ Къэрэшей районым щыщ Первомайск (Абыкъухьэблэжь) къуажэм щыщ адыгэ щIалэ Тамбий Владимир Леонтий и къуэр Совет Союзым и ЛIыхъужь ящIауэ зэрыщытар. АрщхьэкIэ а цIэ лъапIэр зыфIащам къылъэIэсыжакъым, и адэцIэр зэхагъэгъуащэу Леонтийм и пIэкIэ Леонид жиIэу ятхауэ къыщIэкIри.

Псоми еджэн…

• Къамэ дзитI зыIуту,
• Ар хэтащ зауищым,
• Уащхъуэ гъуэгу къриту,
• Къелащ ажалищэм.
• Финляндием и мэзым
• ЩыхьэщIащ зекIуэлIыр,
• Абдеж шэгын гъуэзым

Псоми еджэн…

• Совет Союзым и ЛIыхъужь Стеблинский Сергей
• Зауэм и пэ къихуэ лъэхъэнэм ди цIыхухэм я псэукIэр ефIакIуауэ, къэралым зыужьыныгъэ игъуэтауэ щытащ. Балигъхэр лажьэрт, я пщIэнтIэпсым хъерыфI къыпэкIуэрт. ЩIалэгъуалэм щIэныгъэм зритат.
• ПщIэншэу щригъаджэу къэралым еджапIэ минхэр къыщызэIуахат. АтIэ узыхуей IэщIагъэкIэ уеджэу фIыуэ плъагъу лэжьыгъэм упэрыувэжыну Iэмал зэрыбгъуэтыр насыптэкъэ?! А насыпыр зыпаубыд ныбжьыщIэ щыIэжтэкъым. Стеблинский СергеикI а насыпым хэнакъым. Школ нэужьым Налшык институтым щеджащ. Ауэ щIалэ гурыхуэм мурад ещI адэкIи и щIэныгъэм хигъэхъуэну. Москва макIуэри нэхъ игу ирихьа еджапIэ нэхъыщхьэм щIотIысхьэ.

Псоми еджэн…

• Къардэн Къэбард Лэкъумэн и къуэм и гъащIэр ещхьт вагъуэижым — махуэ 257-кIэщ ар Хэку зауэшхуэм зэрыхэтар. Дэфтэрхэм яхъумащ абы сыхьэтихым къриубыдэу и танкымкIэ нэмыцэ фашисту 50-м щIигъу зэриукIар, топу 5 зэрикъутар, къуентхъыу танки 7, топ 13, автомашинэ 78-рэ дыдейхэм къаIэрыхьэным ар зэрыхэлIыфIыхьар…

Псоми еджэн…

• Совет Союзым и Лiыхъужь Левченкэ Василий
• Уэздыгъэ хьэнэфийкIэ къэгъэнэхуа щIыунэм полкым и унафэщI-хэр щызэхэсщ. Ахэр тегъэхуауэ йодаIуэ майор Левченкэ Василий жиIэм. Псалъэмакъыр и кIэм нэблэгъащ: «Батальонищым япэ итынущ Бурцевым ейр, адрей тIур нэхъ иужьыIуэкIэ псым нытохьэ. ЩIэупщIэн щыIэ?»

Псоми еджэн…

• 1945 гъэм мэкъуауэгъуэм и 24-м, Москва и Утыку Плъыжьым ТекIуэныгъэм и парад щекIуэкIауэ щытащ, нэмыцэ-фашист зэрыпхъуакIуэхэр Хэкум ирахужу совет лъэпкъыр Хэку зауэшхуэм зэрыщытекIуам и щIыхькIэ.

Псоми еджэн…

• Катюшэ
•  («Катюша».
• Псалъэхэр Исаковский Михаил,
• макъамэр Блантер Матвей яйщ, 1938 гъ.)
• Къэгъэгъахэщ мыIэрыси кхъужьи,
• Пшагъуэ Iувхэр псым къыщхьэщыхьащ.
• Пщащэ закъуэ къыпхуолъагъур жыжьэу:
• Ар Катюшэ бжьэпэм къытехьащ.

Псоми еджэн…

• 1941 — 1945 гъэхэм екIуэкIа Хэку зауэшхуэм ди цIыхубэм къыщахьа ТекIуэныгъэ Иным ялъэкIыр халъхьащ адыгэхэми. Бий ерум пэщIэту фронтым псэемыблэжу Iута зауэлIхэм куэду яхэтащ зы унагъуэм икIахэр, зы адэ-анэм къалъхуахэр. Апхуэдэхэм ящыщщ Къардэн Екъуб и къуэхэу Къанщобий, Хьэбас, Хьэсэн.

Псоми еджэн…

• Хэку зауэшхуэм и лъэужьыр ноби кIуэдакъым. Абы Хэкум къыхуихьа гузэвэгъуэмрэ лъыгъажэмрэ зи нэгу щIэкIа ди нэхъыжьыфIхэр псэуху зэхэтхынущ фашист зэрыпхъуакIуэхэм ягъэхъа мыгъуагъэхэр, апхуэдэуи дригушхуэнущ ди адэшхуэхэм къытхуахьа ТекIуэныгъэм.
• Зауэм хэтахэм къакIуа илъэсиплI гъуэгуанэр нэщхъеягъуэрэ гугъуехь куэдкIэ гъэнщIауэ щытащ. Дэтхэнэ ветеранми и гукъэкIыжхэм узыIэпашэу уодаIуэ, дэтхэнэми и хъыбарым езым и щхьэхуэныгъэ иIэжщ. Апхуэдэу гъуэгуанэ гъэщIэгъуэн къызэринэкIащ Хьэтуей къуажэм дэс БетIрожь СулътIан. Сыхуейт абы и гукъэкIыжхэмкIэ сывдэгуэшэну.

Псоми еджэн…

• 1941 — 1945 гъэхэм екIуэкIа Хэку зауэшхуэм ди къэралым къыщихьа ТекIуэныгъэ Иным хэлъхьэныгъэшхуэ хуащIащ ди республикэм и цIыхухэми. Я къаруи, я зэфIэкIи, я псэ дыдэми емыблэжу ахэр ткIийуэ япэщIэтащ бий ерум, ди Хэкум и щхьэхуитыныгъэр яхъумэу. Апхуэдэ зауэлI къэмылэнджэжу щытахэм ящыщщ гвардием и полковник, зэрихьа лIыгъэхэмрэ хахуагъэмрэ Бэракъ Плъыжь орденыр щэнейрэ зыхуагъэфэща Къардэн Сэхьид Iэсхьэд и къуэр.

Псоми еджэн…

• Илъэс 75-рэ ирикъуащ Хэку зауэшхуэр зэриухрэ, ауэ цIыхубэм щыгъупщэркъым абы и Iэужь шынагъуэхэр. Нобэми гъущыжакъым зи Iыхьлы хэкIуэдахэм я нэпсхэр, яхуэухыркъым зауэм къихьа гузэвэгъуэм теухуа Iуэтэжхэр. ЛIыгъэрэ хахуагъэрэ а зауэм къыщызыгъэлъэгъуа ди цIыхухэм я щапхъэ дахэхэм щIапIыкI къыдэкIуэтей щIэблэр.

Псоми еджэн…