• Мы махуэхэм Къэбэрдей-Балъкъэрым щокIуэкI Кавказ Ищхъэрэм и щIалэгъуалэм я фестиваль. Ар къызэIуахащ щIалэгъуалэ зекIуэкIэ.
• ХьэтIохъущокъуэм и хадэм и лъэс лъагъуэ нэхъыщхьэм къэрал ныпыр зыIыгъ щIалэгъуалэ 3000-м щIигъу ирикIуащ. Хэку зауэшхуэм хэкIуэдахэр ягу къагъэкIыжу, «ЩIыхьым и мафIэ мыужьых» фэеплъым удз гъэгъахэр тралъхьэри, зекIуэр ежьащ. Урысейм и Президентымрэ къэралым и армэмрэ зэрыдаIыгъым и щыхьэт Iуэхур «Зэакъылэгъуныгъэ! Зэкъуэтыныгъэ! Хэкупсагъэ!» къыхуеджэныгъэм щIэту ирагъэкIуэкIащ икIи Абхъазым и утыкум щиухащ.

Псоми еджэн…

• 1932 гъэм и нобэ хуэдэ бжьыхьэ махуэр, фокIадэм и 15-р, Къэбэрдей-Балъкъэрым и дежкIэ мыхьэнэшхуэ зиIэу къыщIэкIащ. Илъэс 90 ипэкIэ а махуэм Псыхуабэ (Пятигорск) къыщызэIуахауэ щытащ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал пединститутыр. ПсынщIэу зызыхъуэж гъащIэм жылагъуэм къыхуигъэува Iэмалыншагъэхэм ящыщ хъуат а еджапIэ нэхъыщхьэр ди щIыналъэм къыщызэIухыныр.

Псоми еджэн…

• ХьэтIохъущокъуэм и жыг хадэм и ихьэпIэм илъэсипщI ипэкIэ иращIыхьа унэ дахэшхуэр зищIысыр а зэманым куэдым къагурымыIуами, иджыкIэ «Сэралъп Мадинэ и арт-центрыр» щэнхабзэ IуэхущIапIэ псоми ефIэкI, зэхыхьэ щхьэпэ куэд щекIуэкIыу зэрыщытыр дэтхэнэми къыбжиIэфынущ. Абы зэ нэхъ мыхъуми щымыIауэ ди щIыналъэм исыр зырызыххэщ.

Псоми еджэн…

• Лъэпкъ театрым, кином зи цIэр игъафIэ артист пэрыт, Адыгэ Республикэм и цIыхубэ артист, Урысей Федерацэм, Абхъазым, Къэбэрдей-Балъкъэрым, Кубаным щIыхь зиIэ я артист Зыхьэ Заурбий и ныбжьыр мы гъэм илъэс 75-рэ ирикъуащ.

Псоми еджэн…

• Журналист, публицист, щIэныгъэлI, тхакIуэ
• Мэшыкъуэ Тэзэл и ныбжьыр илъэс 80 ирокъу
• Зыми хыумыгъэгъуэщэн, зи хъэтI зиIэж журналист, публицист, щIэныгъэлI, тхакIуэ Мэшыкъуэ Тэзэл Инал и къуэр ди республикэм и мызакъуэу, къэралым и щIыналъэ куэдми фIыуэ къыщацIыху. ШыщхьэуIум и 3-м зи ныбжьыр илъэс 80 ирикъу нэхъыжьыфIыр республикэм и жылагъуэ, политикэ гъащIэм жыджэру хэтащ, ноби Iуэхугъуэ зэхуэмыдэхэм теухуа и гупсысэхэр иIэщ.

Псоми еджэн…

• Илъэси 160-м нэблэгъащ адыгэхэм я нэхъыбэм я адэжь Хэкур зэрабгынэрэ. ЛIэщIыгъуэм щIигъукIэ екIуэкIа Урыс-Кавказ зауэр щиухам ди лъэпкъэгъу минхэр къарукIэ ирахуат е гъэпцIагъэкIэ хэхэс хъуат.

Псоми еджэн…

• КIурашын БетIал Мухьэмэд и къуэр Дзэлыкъуэ куейм хыхьэ Дзэлыкъуэкъуажэ 1932 гъэм къыщалъхуащ. И ныбжьыр илъэсибл щрикъум, къуажэ еджапIэм щIэтIысхьащ. 1949 гъэм, курыт еджапIэр фIыуэ къеухри, связым и конторэм щылэжьэн щIидзащ. Ауэ щIалэщIэм и мурадтэкъым абдеж къыщыувыIэну. Ар куэд щIауэ тхылъым дихьэхырт. Псом хуэмыдэжу ар зыхуэнэхъуеиншэр художественнэ тхыгъэхэрт. БетIал, адыгэбзэм къыдэкIуэу, урысыбзэми хуэшэрыуэти, куэдрэ мыгупсысэу, Къэбэрдей институтым и филоло-гие факультетым 1950 гъэм щIотIысхьэ.

Псоми еджэн…

• КъБР-м и цIыхубэ сурэтыщI Хьэжу Руслан къызэралъхурэ илъэс 90 ирокъу.
• И IэдакъэщIэкIхэмкIэ ди щIыналъэми абы и адрыщIкIи къыщацIыхуа ди лъэпкъэгъум и лэжьыгъэхэр уахъ-тыншэми, иужьрей илъэсхэм абы куэд зэрытемытхыхьар дигу къеуэри, и махуэ лъапIэм ирихьэлIэу, и ныбжьэгъухэм, и IэдакъэщIкIхэр фIыуэ зылъагъуу щытахэм, и бынхэм захуэдгъэзащ. Апхуэдиз лэжьыгъэ телъыджэ дунейм къытезыгъэхьа, зи псэ Iыхьэ лъэпкъ гъуазджэм хэзылъхьа цIыхум и цIэр и щIагъ бгъэкIуэныр захуагъэкъым.

Псоми еджэн…

• ТхакIуэ, егъэджакIуэ, щIэблэм щIэныгъэ егъэгъуэтыным зи гъащIэр щхьэузыхь хуэзыщIа КIэрэф Мухьэмэд къызэралъхурэ илъэсищэ ирокъу
•  
• КIэрэф Мухьэмэд Жанхъуэт и къуэр 1922 гъэм бадзэуэгъуэм и 16-м Шэджэм щIыналъэм хыхьэ Щхьэлыкъуэ къуажэм къыщалъхуащ. Абы и Iэдакъэм къыщIэкIащ «ЛIыжь хъыбархэр», «Адэ щIэин мылъку хъурэ?» повестхэр. Дунейм къытемыхьэу къэнауэ, нигъэсыну зыхунэмыса повестхэр, рассказхэр иIэщ.

Псоми еджэн…

• Брай Адэлбий 1937 гъэм Щхьэлыкъуэ жылэм къыщалъхуащ. Къуажэ школыр хъарзынэу къиуха нэужь, ар 1954 гъэм щIэтIысхьащ Налшык дэт пединститутым. ЕджапIэм щыщIэсхэм щыгъуэ абы и усэхэр печатым къытехуэу хуежьат. Езыр щIалэ жант, хэлъэт зиIэти, еджэнри тхэнри дэгъуэу зэдихьырт. Университетыр къыщиуха 1959 гъэм Адэлбий и усэ хъарзынэхэмкIэ куэдым фIыуэ къацIыхуат. АтIэми, ар нэхъри цIэрыIуэ щыхъуар «Эльбрус» тхылъ тедзапIэм щыщылэжьа лъэхъэнэрщ.

Псоми еджэн…

• Хэкур зэрыгушхуэ, зэрыпагэ, щытхъу ин зыхуэфащэ цIыху куэд диIэщ адыгэ лъэпкъым. Абыхэм ди щIыналъэм и цIэр фIыкIэ щагъэIуащ щIэныгъэм е щэнхабзэм, политикэм е экономикэм, гуащIэдэкI лэ-жьыгъэм е псэуныгъэм и нэгъуэщI IэнатIэхэм. Апхуэдэ цIыху щэджащэхэм ящыщщ нобэ дигу къэдгъэкIыж, тхыдэ щIэныгъэхэмкIэ доктор, профессор, УФ-м, КъБР-м щIэныгъэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ, РАЕН-м, ЩIэныгъэхэмкIэ Дунейпсо Адыгэ Академием я академик Гугу Рашад Хъусен и къуэр.

Псоми еджэн…

• Зауэ нэужь лъэхъэнэм адыгэ литературэм тхакIуэ-усакIуэ ныбжьыщIэ гупыфI къыхыхьащ. Абыхэм я нэхъыбэр зауае екIуэкIам лIыпIэ иригъэуват, гъащIэм и пэжыр, хэкум и цIыхухэм я зэфIэкIыр къагуригъэIуат. ЩIэныгъэ нэхъ куу зэрабгъэдэлъым и фIыгъэкIэ, абыхэм нэхъ псынщIэуи я лъагъуэ хашащ, литературэм хэлъхьэныгъэфIхэр хуащIыныр яхузэфIэкIащ. Къыдалъхуахэми нэгъуэщI лъэпкъхэми я художественнэ хъугъуэфIыгъуэхэр зи творчествэм лъабжьэ хуэзыщIа а тхакIуэхэм ехъулIэныгъэфIхэр зыIэрагъэхьащ, абыхэм я тхыгъэхэр адыгэ тхылъеджэхэм фIыуэ ялъэгъуащ, нэгъуэщI лъэпкъыбзэ куэдкIэ ахэр зэрадзэкIащ. Зауэ нэужь зэман хьэлъэм адыгэ усыгъэм япэ лъэбакъуэхэр хэзыча усакIуэ гъэщIэгъуэнхэм ящыщ зыщ Хьэнфэн Алим. Ар къызэралъхурэ мы гъэм илъэси 100 ирокъу.

Псоми еджэн…

• Къэбэрдей-Балъкъэр областной советым и гъэзэщIакIуэ комитетым и Президиумым 1922 гъэм бадзэуэгъуэм и 1-м унафэ ищIащ щIыпIэм архив IэнатIэ къыщызэгъэпэщыным теухуауэ. Ди къэралыр къапщтэмэ, УФ-м и Архивым и махуэр махуэгъэпсым къыхэгъэбелджылыкIыным теухуа унафэ 2003 гъэм къищтауэ щытащ УФ-м и Федеральнэ архив къулыкъущIапIэм. Нэхъ жыжьэу узэIэбэкIыжмэ, архив дэфтэрхэм къазэрыхэщымкIэ, 1720 гъэм Пётр Езанэм унафэ къыдигъэкIащ Урысейм и къулы- къущIапIэ, IуэхущIапIэ псоми щекIуэкI лэжьыгъэхэр, къэралым къыщыхъу Iуэхугъуэхэр зэрыт тхылъхэр зэхуэзыхьэсыну IэщIагъэлI (архивариус) яIэн хуейуэ.

Псоми еджэн…

• Актрисэ Щхьэгъэпсэу Тэужан къызэралъхурэ мы гъэм илъэси 105-рэ ирокъу
• Щхьэгъэпсэу Тэужан Хьэжмырзэ и пхъур 1917 гъэм накъыгъэм и 16-м Нартан къуажэм къыщалъхуащ. 1935 гъэм ар щIэтIысхьащ Луначарскэм и цIэр зэрихьэу Москва дэт ГИТИС-м. Островский Н. и «Зэчийхэмрэ абы итхьэкъуахэмрэ», Бомарше и «Фигаро», КъардэнгъущI Зырамыку и «Къанщобийрэ Гуащэгъагърэ» тхыгъэхэм диплом лэжьыгъэу къытращIыкIа спектаклхэм щыджэгуащ. Абдежым щегъэжьауэ наIуэ хъуат роль мынэхъыщхьэхэр зыгъэзащIэ актрисэфI къызэрыхэкIынур.

Псоми еджэн…

• Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм къикIуа тхыдэ гъуэ-гуанэр IупщIу къызыхэщыжхэм ящыщщ Аруан районым и къалащхьэ Нарткъалэ. 1955 гъэм и нобэ хуэдэ махуэм, мэкъуауэгъуэм и 10-м, къалэ статусыр иратауэ щытащ ди республикэм къэралыгъуэ игъуэтыным иджыри илъэс зыбжанэ иIэу зи лъабжьэр ягъэтIылъауэ щыта Докшукинэ посёлкэм. «Нарткъалэ» цIэ уардэр зыгъуэта жылэр занщIэу теуват зыужьыныгъэм и гъуэгу мытыншым — цIыху гъащIэхэр, щыщIэныгъэхэр, гугъуехьхэр зыпыщIам, ауэ зыужьыныгъэмрэ зыузэщIыныгъэмрэ уахуэзышэм.

Псоми еджэн…