• Лэжьыгъэращ  цIыхур  зыгъэдахэр
• Критик, литературэдж, щIэныгъэлI цIэрыIуэ ХьэкIуащэ Андрей Хьэнащхъуэ и къуэр Тэрч районым хыхьэ Арыкъ (Борыкъуей) къуажэм 1929 гъэм дыгъэгъазэм и 27-м къыщалъхуащ. 1948 — 1952 гъэхэм ар щеджащ Ленинград дэт къэрал университетым и филологие факультетым. Налшык къигъэзэжа нэужь, Къэбэрдей радиовещанэм мазэ зытIущкIэ щыIащ. АдэкIэ, Къэбэрдей къэрал пединститутым и аспирантурэм щIэтIысхьэри, 1955 гъэм ар къиухащ.

Псоми еджэн…

• Дыгъэгъазэм и 25-м илъэс 90 ирикъуащ адыгэ щIэныгъэлI телъыджэ, тхакIуэ цIэрыIуэ Сокъур Мусэрбий къызэралъхурэ. Къэбэрдей литературэм и тхыдэр куууэ зыджа къэхутакIуэщ ар, абы и къалэмыпэм къыщIэкIащ адыгэ тхакIуэхэм, усакIуэхэм я тхыгъэхэр  щызэпкърыха лэжьыгъэ хьэлэмэт куэд.

Псоми еджэн…

• Сталин (Джугашвили) Иосиф къызэралъхурэ илъэси 140-рэ ирокъу нобэ. Абы къэрал абрагъуэм и тхыдэм зыми емыщхь увыпIэ щхьэхуэ къыщигъэнащ.

Псоми еджэн…

• ДифI  догъэлъапIэ
• Лъэпкъыр зэрыгушхуэ
• Нобэ, дыгъэгъазэм и 19-м, ди республикэм щагъэлъэпIэнущ адыгэхэм ящыщу япэ дыдэу футболымкIэ Совет Союзым и чемпион Тбилиси и «Динамо»-м хэту 1964 гъэм хъуа, къыкIэлъыкIуэ илъэсым Къэбэрдей-Балъкъэрым къигъэзэжу зи пашэ «Спартак» (Налшыкыр) Урысей Федерацэм щекIуэкIа зэхьэзэхуэм зэи къэмыхъуауэ щытезыгъэкIуа Iэпщэ Александр (ШурэкIи, СашэкIи еджэу щытащ) къызэралъхурэ илъэс 80 зэрырикъур.

Псоми еджэн…

• ДофI  догъэлъапIэ
• IэщIагъэмрэ лэжьыгъэмрэ хуэпэж
• Урысей Федерацэм щэнхабзэмкIэ, Къэбэрдей-Балъкъэрым гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ, пщIэрэ щIыхьрэ иIэу Музыкэ къэрал театрым и хормейстер нэхъыщхьэ къулыкъум илъэс куэдкIэ пэрыта, профессор, республикэм и музыкэ гъуазджэр зэфIэувэным хэлъхьэныгъэфIхэр хуэзыщIа, КъБР-м и Парламентымрэ Правитель- ствэмрэ, республикэм и Совет Нэхъыщхьэм и Президиумым, ЩэнхабзэмкIэ и министерствэм, Щэнхабзэм и лэжьакIуэхэм я Урысей Профсоюз зэгухьэныгъэм и Комитет нэхъыщхьэм и президиумым, Украинэм и КП-м и Винницкэ обкомым   я щIыхь тхылъхэр, «Музыкэ театрхэм я спектаклхэм я урысейпсо фестивалым щиIэ ехъулIэныгъэм папщIэ» дипломым и япэ нагъыщэр, «И лэжьыгъэфIым папщIэ» медалыр, фIыщIэ тхылъхэмрэ саугъэт лъапIэхэмрэ зыхуагъэфэща Бицу Юрэ ди гуапэу зыхуэдгъэзащ и гъащIэмрэ гуащIэмрэ тедгъэпсэлъыхьыну.

Псоми еджэн…

• Дыгъэгъазэм и 6-м МузыкэмкIэ театрым Iэтауэ щагъэлъэпIащ КъБР-м и цIыхубэ усакIуэ, Горький Максим и цIэр зезыхьэ Къэрал саугъэтым и лауреат, Налшык къалэм щIыхь зиIэ и цIыху Зумакуловэ Танзиля и ныбжьыр илъэс 85-рэ зэрырикъур.

Псоми еджэн…

• КъБКъУ-м и профессор, физико-математикэ щIэныгъэхэм я доктор, лъэпкъ щIэныгъэм и къэкIуэнум псэ хьэлэлкIэ хуэлажьэ Журт Арчыл Хьэзешэ и къуэр ящыщщ а еджапIэ нэхъыщхьэм и IэщIагъэлI пашэхэм, цIэрыIуэхэм. Университетым Физикэмрэ математикэмкIэ и институтым егъэджэныгъэмрэ методикэмкIэ и комиссэм и пашэм и къуэдзэщ Журтыр. ЗэфIэкIышхуэ зыбгъэдэлъ а лэжьакIуэ емызэшыр апхуэдэу и унафэщIщ а унэтIыныгъэмкIэ КъБКъУ-м и магистратурэмрэ аспирантурэмрэ. Абы и къалэмыпэм къыпыкI лэжьыгъэхэм пщIэ щагъуэт щIэныгъэ дунейм. Абыхэм ящыщ куэд къытрадзэ Scopus библиографие, реферативнэ дунейпсо базэхэм хыхьэ щIэныгъэ журнал цIэрыIуэхэм. Абыхэм уи тхыгъэ къытрадзэн щхьэкIэ, дызэрыщыгъуазэщи, щIэныгъэм и дежкIэ мыхьэнэшхуэ зиIэ еплъыкIэщIэ гуэр абы хэлъын хуейщ, ар къызыхэщ рецензэ купщIафIэри щIыгъужу. Апхуэдэ пщIэ лъагэр щIэныгъэ дунейм хуэфащэ дыдэу къыщыхуащI зи илъэс 70 юбилейр иджыблагъэ зыгъэлъэпIа лъэпкъ IэщIагъэлIым.

Псоми еджэн…

• Зумакуловэ Танзиля и ныбжьыр илъэс бжыгъэ дахэ зэрырикъум теухуа зэхыхьэм щыпащащ усакIуэр къыщалъхуа Тырныауз къалэм.

Псоми еджэн…

• Мы гъэм шыщхьэуIум и 13-м илъэс 80 ирикъуащ, Къэбэрдей-Балъкъэрым и мызакъуэу, нэгъуэщI щIына-лъэ Iэджэми къыщацIыху оперэ уэрэджыIакIуэ гъуэзэджэ, КъБАССР-м щIыхь зиIэ и артисткэ, Кавказ Ищхъэрэм ГъуазджэхэмкIэ и къэрал институтым и егъэджакIуэ Бэгъуэтыж Светланэ Батыр и пхъур. 1960 гъэм Налшык дэт музыкэ училищэр къэзыуха хъыджэбзыр абдеж къызэрыщымыувыIэнур гурыIуэгъуэт. Абы иужькIэ и щIэныгъэм щыхигъэхъуащ Собинов Леонид и цIэр зэрихьэу Саратов дэт консерваторэм. 1965-1969, 1977-1998 гъэхэм ар щылэжьащ Къэбэрдей-Балъкъэрым и къэрал филармонием, а бжыгъэхэм я зэхуаку дэта илъэсийм ди республикэм      и Музыкэ театрым и уэрэджыIакIуэщ. Абы и утыкум щигъэзэщIа оперэ партиехэмрэ романсхэмрэ, нэгъуэщI классикэ жыпхъэхэм щыщхэр, адыгэ лъэпкъ уэрэдыжьхэр цIыхухэм гуимыхуж ящыхъуащ. ЖыпIэнуракъэ, профессиональнэ гъуазджэм щыхузэфIэмыкIамрэ щызримыгъэхъулIэфамрэ укIуэдыж.

Псоми еджэн…

• Лъэпкъ  гъуазджэм  и  вагъуэ
• Тубай Мухьэмэд Мудар и къуэр 1919 гъэм щэкIуэгъуэм и 14-м Тэрч районым хыхьэ Къаншыуей (иджы Курп Ищхъэрэщ) къуажэм къыщалъхуащ. Ар щытащ ди лъэпкъ театрым и джэлэсу, къыхиха джэгуакIуэ IэщIагъэм хуэпэжу, режиссёр IэкIуэлъакIуэу, унафэщI губзыгъэу, театрым и щэхухэм фIыуэ хэзыщIыкI драматург гъуэзэджэу, цIыху щыпкъэу, ныбжьэгъу пэжу.

Псоми еджэн…

• Лъагъуныгъэм  и хьэтыркIэ…  «Щихухэр иджыри мэкI»
• Къэрмокъуэ Мухьэмэд цIыху телъыджэу щытащ. Абы хэмыгъуэщэн лъэужьышхуэ къыщигъэнащ щэнхабзэм зэуэ и IэнатIитIми — лъэпкъ журналистикэми къэбэрдей литературэми. Уегупсысми, къыпхуэгъуэтыну къыщIэкIынукъым а лъэныкъуитIми езым и гъащIэм нэхъ ебэкIыу щыщытар. Еш имыIэу, гуащIэ хьэлэлкIэ гъэнщIауэ ирихьэкIа лэжьыгъэм папщIэ Къэрмокъуэм хуэфащэ пщIэшхуэ къыхуащIащ: абы къыфIащащ КъБАССР-ми РСФСР-ми щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ, КъБР-м и цIыхубэ тхакIуэ цIэ лъапIэхэр.

Псоми еджэн…

• Къэрэшей-Шэрджэс Республикэм и Хьэбэз щIыналъэм иджыблагъэ зэIущIэ щекIуэкIащ журналист, тхакIуэ, усакIуэ, зэдзэкIакIуэ Пхъэш МуIэед и фэеплъу. Псэужамэ, ар илъэс 70 ирикъунут фокIадэм и 15-м. МуIэед 2000 гъэм фокIадэм и 18-м дунейм ехыжащ, и ныбжьыр илъэс 51-рэ ирикъуа къудейуэ.

Псоми еджэн…

• Нэхурэ  фIыгъуэрэ,  лIыгъэрэ  къабзагъэрэ
• Кязим… Нэхурэ фIыгъуэрэ, лIыгъэрэ къабзагъэрэ хыболъагъуэ а цIэ кIэщIым. Абы и деж къыщыщIедзэ балъкъэрхэм я тхыбзэм.

Псоми еджэн…

• ЗыкъыфIэщIыжын  жыхуэпIэр
• и  пщIыхьэпIэ  къыхэхуэртэкъым
• Япэрауэ, Дашу Хьэшыр цIыху къекIуу, нэсри къэсыжауэ адыгэ щIалэщ, зыхужаIэм хуэдэу щытащ. ЕтIуанэрауэ, цIыхуфI дыдэт, зэчиифIэми, зыкъыфIэщIыжын жыхуэпIэр и хьэлым хэлътэкъым. Ещанэрауэ, ар къызыхуалъхуар къэфэнырт. А псори зэхэслъхьэжауэ, сэ Хьэшыр пщIэ, дзыхь хуэсщIырт.

Псоми еджэн…

• Зы гукъеуэ закъуэ
• Иджырей тырку литературэм и новеллэ жанрым и лъабжьэр зыгъэтIылъа Хьэткъуэ Умар — Омер СейфеддинкIэ зэджэжым — дунейпсо литературэми увыпIэ хэха щеубыд.

Псоми еджэн…