• Къэбэрдей-Балъкъэрым и цIыхухэу пщIэ зыхуэсщIхэ!
• Ди Хэкум и къэрал махуэшхуэ нэхъ лъапIэ дыдэхэм ящыщ зымкIэ — Урысейм и махуэмкIэ — сынывохъуэхъу!
• Урысей Федерацэм и къэрал суверенитетым теухуа Декларацэу илъэс 30-кIэ узэIэбэкIыжмэ мы махуэм къащтам ­Iэмал къитащ иджырей Урысейм и правовой, экономикэ лъабжьэр ягъэтIылъынымкIэ, абы и суверенитетымрэ демократие ухуэкIэмрэ я лъэщагъыр гъэбыдэнымкIэ, лъэпкъ куэду зэхэт къэралыгъуэм исхэр мамыру, зэгурыIуэу зэдэпсэунымкIэ шэ­сы­пIэхэр къызэрагъэпэщынымкIэ.

Псоми еджэн…

• Мэкъуауэгъуэм и 12-р ди къэралым ­игъэлъапIэ махуэшхуэ нэхъыщхьэхэм ящыщщ — Урысейм и махуэщ. УФ-р зи лъахэу къэзылъытэ дэтхэнэми лъэпкъ зэкъуэтыныгъэм и джэлэсу ябж мы ­махуэр.

• Урысейм и къэрал суверенитетым ­теухуа Декларацэр къыщащтам и махуэущ ар 2002 гъэ хъуху зэрыщытар. ­Къапщтэмэ, ди Хэкум игъэлъапIэ махуэшхуэхэм я нэхъыщIэщ ар.
• 1990 гъэм мэкъуауэгъуэм и 12-м ­РСФСР-м и ЦIыхубэ депутатхэм я съездым къыщащтащ декларацэр, Урысейм и Конституцэмрэ и унафэхэмрэ нэхъыщхьэу зэрыщытыр къыщыгъэлъэгъуауэ.

Псоми еджэн…

• Дуней псом зыщызыубгъуа коронавирус уз цIэрыцIалэм и зэранкIэ ди гъащIэм зэхъуэкIыныгъэ куэд къыщыхъуащ. Ахэр ялъэIэсащ егъэджэныгъэ-гъэсэныгъэ IэнатIэхэми. Къапщтэмэ, илъэс блэкIахэм я мыпхуэдэ гъэмахуэ лъэхъэнэм школакIуэхэм я нэхъыбапIэм еджэныр кърахьэлIауэ, зыгъэпсэху­гъуэ лъэхъэнэм щIадзауэ щытт. Сабий лагерхэмрэ зыгъэпсэхупIэхэмри я лэжьыгъэр яблауэ япэ теуэ­гъуэр ирахьэкIырт…
• Дызэрыт щытыкIэ къызэрымыкIуэм къишауэ, иджыпсту лажьэркъым зи гугъу тщIы зыгъэпсэхупIэхэр, ныбжьыщIэхэм я узыншагъэм щыкIэлъыплъ, ар щрагъэфIакIуэ гъэмахуэ санаторэхэр. АрщхьэкIэ, коронавирусым зэрызиубгъур нэхъ тIасхъэ зэрыхъуам къыхэкIкIэ, зэман гъунэгъум ахэр къызэIуахыжыну ­мэгугъэ.

Псоми еджэн…

• Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым иджыблагъэ къыIэ­рыхьэжащ IуэхущIапIэм щызэфIах егъэджэны­гъэ-гъэсэныгъэ лэжьыгъэм фIагъ лъагэ зэриIэм щы­­-хьэт техъуэ тхылъ. АбыкIэ хъыбар дигъэщIащ ­КъБКъУ-м и пресс-IэнатIэм.
• Университетым щекIуэкI егъэджэныгъэм и унэтIыныгъэу 22-рэ къэпщытэныгъэхэм кIуэцIрыкIащ. АбыхэмкIэ къызэрагъэпэща Интернет-экзаменым ­хэтащ ди къэралым и еджапIэ нэхъыщхьэу 150-м щIигъу, студентрэ аспиранту мин 200-м нэс. Къэп­щытэныгъэхэм гулъытэ хуащIащ еджакIуэхэм ябгъэдэлъыпхъэ къызэрыгуэкI щIэныгъэмрэ зэфIэкI­хэмрэ, апхуэдэуи щытыкIэ къызэрымыкIуэ ихуэмэ, IэщIагъэлI ныбжьыщIэхэм хэкIыпIэ къызэрагъуэтыфри халъытэу. Iуэхум хэтахэм тест щытыкIэм ит лэжьыгъэ зэмылIэужьыгъуэхэр ягъэзэщIащ, я гупсысэмрэ Iуэху бгъэдыхьэкIэу яхэлъымрэ наIуэ кърыращIу.
• Къэпщытэныгъэхэм къызэрагъэлъэгъуамкIэ, ­КъБКъУ-р утыку зэрихьа егъэджэныгъэ унэтIыныгъэхэм я нэхъыбапIэм фIагъ лъагэ яIэу къалъытащ. ЕджапIэ нэхъыщхьэм и унафэщIхэр арэзыщ Iуэхур зэрекIуэкIамкIэ. Мызыгъуэгум зыIэрагъэхьа ехъулIэныгъэхэм къапэкIуа сертификатхэр сэбэпышхуэ хъунущ, университетыр къэрал аккредитацэм щыпхыкIкIэ. Апхуэдэуи ахэр и тегъэщIапIэу, КъБКъУ-р хэтыфынущ «Иджырей Урысейм щызекIуэ егъэджэныгъэ программэ нэхъыфIхэр» къэралпсо проектым.
• Тамбий  Линэ.

• Адыгэ-убых-абазэ лъэпкъ зэ­рыбыныр зэрыса щIыналъэм и плIа­нэпэ куэд къызэхэзыкIухьа л­ъахэхутэ цIэрыIуэ Ефремов Юрий и IэдакъэщIэкIщ «Хы ФIыцIэ Iуфэм къегъэщIылIа щIыпIэхэм япхыкI ­лъагъуэхэмкIэ» («Тропами горного Черноморья») и тхылъ гъуэзэджэу илъэс пщIы бжыгъэм къриубыдэу здэщыIа щIыпIэхэм щилъэгъуа­хэмрэ гурыгъу-гурыщIэу щызыхищIахэмрэ щытетхыхьыжар.

• ЗэрыщIалэ гурыхуэм, гумызагъэм, къызэрыгуэкI щIыпIаплъэу зэрыщымытым къыхэкIыу, Ефремовым, фIэгъэщIэгъуэн хъури, Москва дэт тхылъ хъумапIэхэм къыщилъы­хъуат КъухьэпIэ Кавказыр Урысей къэ­ралыгъуэм зэрызыIэригъэхьа щIыкIэм теухуа дэфтэрхэр.

Псоми еджэн…

• Дызэрыщыгъуазэщи, ди къэралым мы зэманым зыщызыубгъуа коронавирус уз зэрыцIалэм и зэ­ранкIэ, школхэм я пэщIэдзэ, ику ит классхэм, сабий садхэм гъэ еджэ­гъуэр нэхъ пасэу яухащ мы илъэсым. 2020-2021 гъэ еджэгъуэщIэр зэрауб­лэжыну щIыкIэхэм иджыблагъэ щытепсэлъыхьащ УФ-м и Прези­дентым и нэIэм щIэту лажьэ, Уна­гъуэмрэ сабийхэмрэ хъумэным и Iуэхур къэралым зэригъэкIуэнымкIэ советым.  REGNUM ­хъы­­бар­егъащIэ IэнатIэм хэIущIыIу зэрищIамкIэ, зэ­хуэсым хэтащ УФ-м и Федеральнэ Зэхуэсым ФедерацэмкIэ и Советым и УнафэщI Мат­виенкэ Валентинэрэ «Роспотреб­надзор»-м и пашэ Поповэ Аннэрэ.
• — Дуней псор къапщтэмэ, коронавирусым и зэранкIэ школхэм кIуэну Iэмал ямыIэу, егъэджакIуэ­хэмрэ еджакIуэхэмрэ зэпэIэщIэу, ­­еджэгъуэ илъэсыр кърахьэлIащ ныбжьыщIэ мелардым щIигъум, — къыхигъэщащ Поповэм. — ДызэригугъэмкIэ, ди къэралым и школхэр къызэIутхыжынущ фокIадэм и 1-м. Дызэреса хабзэм тетуи,  махуэрыеджэу лэжьыгъэр дублэжыну ди мурадщ. Егъэджэныгъэ-гъэ­сэныгъэ лэжьыгъэр зэрегъэкIуэ­кIыпхъэхэм ехьэлIа чэнджэщхэр ягъэзащIэмэ, Iуэхур кIэлъыплъыныгъэ ткIийм щIэту екIуэкIынущ.
• Апхуэдэу зэхуэсым щытепсэ­лъы­хьащ школакIуэхэр еджапIэм ерыскъы пщ­тыркIэ щыгъэшхэн зэры­хуейми. Абыхэм ятеухуа чэнджэщ­хэри игъэхьэ­зыращ  «Рос­пот­реб­надзор»-м  икIи щIы­пIэхэм лъа­­гъэIэсащ. А Iуэхури къэ­­ралым  и кIэлъыплъыныгъэ ткIийм зэрыщIэтIынур щыжаIащ зэIущIэм.
• Еджэнымрэ школымрэ гу щы­зымыхуэу илъэсыр кIэщIу къэ­зыуха ныбжьыщIэхэр гъэ е­дж­э­гъуэщIэм зэрыхуэпIащIэм шэч хэлъкъым. Лэжьыгъэр япэрей мардэхэм тету зэфIэувэжыным щIохъуэпс адэ-анэхэри. Ди республикэм и школакIуэхэри щогугъ фокIадэм и 1-м узыншэу, бэIутIэIуншэу еджапIэхэм екIуэлIэжыну.
• КЪАРДЭН Маритэ.

• Хьэмыз Руслан. 2018 гъэ

  «ГъащІэр матэщІэдзакъым», жеІэ адыгэм. УзыщІэхъуэпсым, къыбдэхъуну узыхуейм унэсын щхьэкІэ, гугъу удехьыныр къэгъэнауэ, гурэ псэкІэ абы ухуэгъэзауэ щымытмэ, ужьыхыжыныр зыхуэІуа щыІэкъым. Дэтхэнэ зы цІыхури и хъуэпсапІэхэм лъэзыгъэІэс щапхъэ и пащхьэ къиту къыщІэ­кІынщ, абы нэсын щхьэкІэ и гуращэр зыгуэрым къызэщІигъэушэу. ЦІыхум ­гугъэшэс иригъэщІу иІэ и нэхъыжьыфІхэм я лъэужь ирикІуэныр абыхэм я гъащІэм къыпызыщэ Іуэхугъуэщ. Зи хъуэпсапІэхэр цІыхум и пщІэр къэІэтыным хуэгъэзауэ псэум, шэч хэлъкъым, ар къызэрехъулІэнум, гъуэгуи зэригъуэтынум.

• Мы тхыгъэр зытеухуа щІалэр адыгэ унагъуэ къихъухьауэ, адыгагъэм щІапІыкІауэ цІыху гъэщІэгъуэнщ. ЩІыпІэ куэдым къыщацІыхуа щІалэм зигъэІуну аркъудей хущІэмыкъу пэтми, и ІуэхущІафэхэмрэ лэжьыгъэу иригъэкІуэкІымрэ ящІэххэр аращи, ар «Адыгэ псалъэ» газетым и щІэ­джыкІакІуэхэми къацІыхумэ тфІэигъуэщ, лъэпкъыр зэрыгушхуэ хъунухэм зэращыщри къащІэмэ тфІэзахуэщ. Ар Урысейм ЩІэныгъэхэмкІэ и ака­демием геохимиемрэ щІэнхутэ химиемкІэ и институтым епха, сорбцие Іэмалхэм я лабораторэм и унафэщІ, химие щІэныгъэхэм я доктор Хьэмыз ­Русланщ.

Псоми еджэн…

• Пэублэ  псалъэ
• Тезгъэуркъым я зэш жылагъуэм,
• Нэхъ пагэм е хэгъэфIыкIам;
• Ныбжьэгъу, мы си шэсыпIэр плъагъум,
• Сыхуейт, пхуэфащэу къыщIэкIам.

Псоми еджэн…

 

• Заочнэу еджэ студентыр кафедрэм щIыхьауэ:
• — Си зачеткэр къызэфтыж, ахъумэ сэ…
• — КхъыIэ, ефтыж, — лъэIуащ егъэджакIуэри, — зачёткэр имыIыгъмэ, здынэса курсыр къыхуэщIэнукъым абы.

Псоми еджэн…

• АкъылыфIэм делэми бзэ къыхуегъуэт.
• Ахъшэ мыбж зэIэпахыркъым.
• Бгъэр куэдрэ уэмэ, и дамэр мэкъутэ.
• Гур кIуэдмэ, лъэр щIэ­кIыр­къым.
• Гъуэгум лъыхъуэркъым — щIоупщIэ.

Псоми еджэн…

• ГукъэкIыж
• ЛIэщIыгъуэкIэрэ лъэпкъым къы­дэгъуэгурыкIуа ди адыгэ хабзэ дахэр, зым зы кIэриудмэ, адрейм нэгъуэщI гуэр къыхилъхьэурэ Iисраф ящIу, Iуэхур лэкъумхъуэжым фIэ­кIыу шумэдан зэхуэхьым щынэса зэмант. Зеикъуэм я колхоз цIэрыIуэм и тхьэмадэ нэхъ цIэрыIуэж Къардэн Барэсбий нысэ къишауэ кIэлъыкIуэ дыкIуат. Барэсбий сэрэ дызыхьэблэт, дыкъыздэхъуауэ дызэрыцIыкIурэ дызэныбжьэгъут, абы и щхьэгъусэ КIуакIуэ сэри зэдэлъхузэ­шыпхъум драбынти, я хьэгъуэлIыгъуэм и курыкупсэм сыхэтын хуейт.

Псоми еджэн…

• АкъылкIэ щыпэ­мы­лъэ­щым, IэштIымкIэ пэ­щIэуващ.
• Акъылым къимыхь лIыгъэм къизэуркъым. Ахъшэ зи куэдым Iужажэ и щхьэгъэрытщ.
• Бзэгузехьэ зегъэлIыхъури, лIыгъэ зы­хэлъ зеущэху.
• Бзу кхъуейкIэ гуэ­шэфым къызыхих къе­хьэлъэкIыркъым.
• Биижьыр щигъэблагъэм, благъэжьым къиб­гынащ.
• БлэбгъэкIар дамэ тету мэлъэтэж.

Псоми еджэн…

• КIэртIоф укъэбзар хъурей пIащIэ цIы­кIуурэ яупщIатэ, шыгъу тракIутэ, фIыуэ зэ­IащIэри, см 5 — 6 и Iувагъыу тебэм иралъхьэ. Абы цIыкIу-цIыкIуу упщIэта бжьын цIынэ, шыбжий плъыжь хьэжа тракIутэ, псы щIыIэ тIэкIу тракIэжри, и щхьэр тепIауэ дакъикъи 10 — 12-кIэ ягъавэ псыр щIэвэщIэху. ИтIанэ шатэ щIакIэри, мафIэ цIыкIу дыдэм тету дакъикъи 8 — 10-кIэ и щхьэр тепIауэ ягъэбэкхъ.

Псоми еджэн…