ФИФI ФЫМЫГЪЭПУД, ФИ IЕЙ ФЫМЫГЪЭПЩКIУ

АДЫГЭ ПСАЛЪЭ

Июнь, 2020

КIуэкIуэ Казбек республикэм и щIыналъэхэр къызэхекIухь

2020-06-09

  • Къэбэрдей-Балъкъэрым и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбек иджыблагъэ къызэхикIухьащ республикэм и щIыналъэ зыбжанэ. 

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: КъБР-м и Правительствэм

Лъэпкъ  медицинэмкIэ  палатэм  и  президент  Рошаль  Леонид: Конституцэм  халъхьэ зэхъуэкIыныгъэхэр и лъабжьэу узыншагъэр хъумэнымкIэ IэнатIэм и къэкIуэнур дывгъэубзыху

2020-06-09

  • — Узыншагъэр хъумэн IэнатIэм и зэхэлъыкIэр икIи унэтIыныгъэ псоми я къалэныр зэрыдубзыхуным дыхущIэкъуащ, хэт сыткIэ жэуап ихьми къыдгурыIуэн папщIэ. Правительствэр, УФ-м и субъектхэр, хэгъэгухэр, муниципальнэ къызэгъэпэщыныгъэхэр, нэгъуэщIхэри къызэщIедгъэубыдэу. Мыхьэнэшхуэ иIэщ цIыхухэм        я узыншагъэмкIэ яхь жэуаплыныгъэмкIэ упщIэхэр зэрызэхэдгъэкIами медицинэ дэIэпыкъуныгъэм и фIагъымрэ ар цIыхухэм хуиту ягъуэтынымкIэ къэралым ихь жэуаплыныгъэр зыхуэдэр къызэрыдгъэлъэгъуами.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Узыншагъэ

Къыхэхъуар мащIэкъым

2020-06-09

  • КъБР-м Коронавирусым зыщиубгъуным пэщIэтынымкIэ Оперативнэ штабым къызэритымкIэ, мэкъуауэгъуэм и 8-м ирихьэлIэу тест IэмалкIэ къэхутэныгъэу мин 55-рэ 608-рэ ирагъэкIуэкIащ (иужьрей жэщ-махуэм — 1494-рэ).
  • COVID -19 узыфэр зиIэу къахутахэр псори зэхэту 3424-рэ мэхъу (зы жэщ-махуэм 76-рэ къахэхъуащ).

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Узыншагъэ

Республикэм щыщыIэ щытыкIэр  зыхуэдэр къапщытэ

2020-06-09

  • КъБР-м и Парламентым и Президиумым хэтхэм я зи чэзу зэIущIэ зэхэтащ. Ар иригъэкIуэкIащ Парламентым и УнафэщI Егоровэ Татьянэ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: КъБР-м и Парламентым

Нобэ

2020-06-09

  • Зэныбжьэгъухэм я дунейпсо махуэщ
  • Архивхэм я дунейпсо махуэщ
  • Аккредитацэм и дунейпсо махуэщ
  • Урысейм и Промышленность псынщIэм и лэжьакIуэхэм я махуэщ
  • Бельгием щагъэлъапIэ адэм и махуэр

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

БетIрожь СулътIан  и зауэ гъуэгуанэхэр

2020-06-09

  • Хэку зауэшхуэм и лъэужьыр ноби кIуэдакъым. Абы Хэкум къыхуихьа гузэвэгъуэмрэ лъыгъажэмрэ зи нэгу щIэкIа ди нэхъыжьыфIхэр псэуху зэхэтхынущ фашист зэрыпхъуакIуэхэм ягъэхъа мыгъуагъэхэр, апхуэдэуи дригушхуэнущ ди адэшхуэхэм къытхуахьа ТекIуэныгъэм.
  • Зауэм хэтахэм къакIуа илъэсиплI гъуэгуанэр нэщхъеягъуэрэ гугъуехь куэдкIэ гъэнщIауэ щытащ. Дэтхэнэ ветеранми и гукъэкIыжхэм узыIэпашэу уодаIуэ, дэтхэнэми и хъыбарым езым и щхьэхуэныгъэ иIэжщ. Апхуэдэу гъуэгуанэ гъэщIэгъуэн къызэринэкIащ Хьэтуей къуажэм дэс БетIрожь СулътIан. Сыхуейт абы и гукъэкIыжхэмкIэ сывдэгуэшэну.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ТекIуэныгъэ

Апхуэдэщ Дэбагъуэ СулътIан

2020-06-09

  • Сыт хуэдэ лъэхъэни ди адыгэ лъэпкъыр къулейщ дызэрыпагэ, дызэрыгушхуэ цIыху цIэрыIуэхэмкIэ. Абыхэм яхэтщ ди Хэкум исыжхэри зи зэфIэкI лъагэхэр хамэ щIыналъэхэм наIуэ щызыщIхэри. Иужьрейхэм ящыщщ Радиационнэ физикэмкIэ дунейпсо физикэ зэгухьэныгъэм (IRPS) и вице-президент, Москва дэт Инженер-физикэ институтым (МИФИ), хамэ къэрал зыбжанэм я апхуэдэ еджапIэ нэхъыщхьэхэм я профессор, физико-математикэ щIэныгъэхэм я доктор Дэбагъуэ СулътIан Барэсбий и къуэр. ЩIэныгъэхэмкIэ лъэпкъ академие куэдым я академикщ, ФИАН-м и щIэныгъэ лэжьакIуэ пашэщ, Италием Ядернэ физикэмкIэ и лъэпкъ институтым (LNFINFN) и «XLab Frascati» лабораторэм и унафэщIщ Дэбагъуэр.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

ЩIымрэ Дыгъэмрэ хуэдабзэу

2020-06-09

  • Квант мэскъал цIыкIужьейхэм я зыгъэзэкIэр зыдж физикэм (квантовая физика) и лъабжьэр зыгъэтIылъа Планк Макс и цIэр зезыхьэ Астрофизикэ институтым (Германие) щылажьэ щIэныгъэлIхэм иджыблагъэ хьэршым къыщагъуэтащ ди планетэмрэ ар зэлъэтэкI ди Дыгъэмрэ зэрызэгъэщIылIа-сытхэмкIэ хуабжьу ещхьу къалъыта уафэщIхэр.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

Хыхэм  я  дунейпсо  махуэ

2020-06-09

  • Ар къызэрырахьэжьэрэ куэд щIакъым. Дыкъэзыухъуреихь дунейр хъумэным егъэщIылIа къалэнхэр зыхуэдэм теухуауэ 1992 гъэм Рио-Де-Жанейрэ (Бразилие) щекIуэкIа къэрал зэхуаку конференцым къыщыхалъхьащ мэкъуауэгъуэм и 8-р Хыхэм я дунейпсо махуэу илъэс къэс ягъэлъэпIэну. А жэрдэмыр даIыгъащ адрей къэралхэми. ИкIи, Лъэпкъ Зэкъуэтхэм я Зэгухьэныгъэм и Ассамблее Нэхъыщхьэм 2008 гъэм къыщащта унафэм ипкъ иткIэ, къыкIэлъыкIуэ илъэсым къыщыщIэдзауэ, зи гугъу тщIы махуэм гулъытэ хэха щыхуащI хъуащ ди планетэм и щIыпIэ куэдым. Апхуэдэ щIыкIэм тету Iэмал къыкъуэкIащ хыхэм яхуэсакъын, ахэр хъумэн зэрыхуейр цIыхухэм ягу къэгъэкIыжынымкIэ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Махуэгъэпс

ТхакIуэ,  журналист  цIэрыIуэ  Тхьэмокъуэ  Барэсбий  къызэралъхурэ  илъэс  80  ирокъу

2020-06-09

  • Журналист цIэрыIуэ, тхакIуэ Тхьэмокъуэ Барэсбий Гъумар и къуэр 1940 гъэм накъыгъэм и 25-м Шэджэм Езанэ къуажэм (иджы Шэджэм къалэм) къыщалъхуащ. Абы школыр къыщиухри, Барэсбий щеджащ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и тхыдэ-филологие факультетым.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Юбилей

Уафэбгыкъу  и  нэлат

2020-06-09

  • МэшбащIэ Исхьэкъ
  • Тхыдэ роман
  • (КIэлъыкIуэр. ПэщIэдзэр №№37 — 39, 41 — 48, 50 — 51,
  • 54 — 57, 62, 64 — 65-хэм итщ).
  • — Пэжщ Миншакъ жиIэр, — къопсалъэ Мамсырыр.
  • — Шэрджэсхэ, пэжщ тIуми жыфIар. Зиусхьэн, си жыIэм укъедэIуатэмэ… УмыкIуэ а къоджам и деж. Ар дзыхь зыхуэмыфащэ цIыхущ, — жиIэурэ пщым и нэгум хуиту щIоплъэ Iэта-Ильяс.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

Утыкум  къыхуигъэщIа

2020-06-09

  • Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и цIыхубэ артист, Ингуш республикэм щIыхь зиIэ и артист, Урысейм щыпсэу лъэпкъхэм я артиадэм и лауреат Зеущэ Iэуес и ныбжьыр иджыблагъэ илъэс 55-рэ ирикъуащ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ДифI догъэлъапIэ