ФИФI ФЫМЫГЪЭПУД, ФИ IЕЙ ФЫМЫГЪЭПЩКIУ

АДЫГЭ ПСАЛЪЭ

Зытеухуар   'ГъэщIэгъуэнщ'

Дзэ-Куржы  гъуэгу  цIэрыIуэмкIэ

2021-07-27

  • Къэбэрдей-Балъкъэрым и тафэ лъэныкъуэмкIэ уикIыу ищхъэрэкIэ укъыщыхуэплъэкIэ, къуршыщхьэхэм кIэраупсея пкIэлъей абрагъуэм и теувапIэхэм ещхьу, зыр адрейм елъэгэкIыу къэлъагъуэ Мэзылъэ, ХъупIэ, Къырылъэ, Гуэдзэн шытххэр Осетие Ищхъэрэм и щIыналъэм, адрей хэгъэгухэм зэрыхуэбгъэдэн щымыIэу, гъунэгъу дыдэ щызэхуохъу, ауэ, абы къыдэкIуэуи, тыншу зэхыбоцIыхукI.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ГъэщIэгъуэнщ

Къызэдэунэхуащ

2021-07-27

  • Хьэршыр зыджхэм иджыблагъэ хъыбар зэбграгъэхащ нэм къыхуэмыплъыхь, гъуни нэзи зимыIэ уахэ жыжьэм зэманыр, дыщыпсэум зэрыщекIуэкIым хуэмыдэу, щызэщIэкIуэж нэгъуэщI КъэщIыгъэ (Дуней) зэрыщыIэм ехьэлIауэ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ГъэщIэгъуэнщ

ФыкъакIуэ къудей

2021-06-24

  • Италием щыпсэухэм илъэс мин бжыгъэхэр зи ныбжь щIэинышхуэ яхъумэ, музей, архитектурэ и лъэныкъуэкIэ мыхьэнэ зиIэ ухуэныгъэхэр, нэгъуэщIхэри. Абыхэмрэ къэралым фIыуэ зыщызыужьа промышленность псынщIэмрэ иджыри къэс тыншу къигъэгъуэгурыкIуащ щIэблэхэр. АдэкIи апхуэдэу екIуэкIыну къыщIэкIынущ, ауэ зэкIэ пандемиер зэран яхуохъу.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ГъэщIэгъуэнщ

Хьэтхэр Европэм  дауэ къызэрыщыхутар?

2021-06-10

  • Нобэ зыми шэч къытрихьэжу къыщIэкIынкъым хьэтхэмрэ (хьетхэмрэ) абхъаз-адыгэхэмрэ зы лъэпкъыу зэрыщытам. Абы щыхьэт техъуэ къэхутэныгъэ гъэщIэгъуэнрэ художественнэ тхыгъэу иужьрей илъэсхэм куэд дыдэ къыдэкIащ. Ар зыфIэмыкъабыл, егъэлеиныгъэу къэзылъытэ гуэрхэр пасэм щыIами, ди зэманым апхуэдэхэри хэпщIыкIыу нэхъ мащIэ хъуащ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ГъэщIэгъуэнщ

Сыхуитщ  сылъэIуэну

2021-02-11

  • Дэ десащ Швейцариер зэрыкъулейм. Апхуэдэу щытын хуейуэ фIэкIаи къэтлъытэркъым, дуней зэрызехьэм зыщызыхъумэф, ЩIы хъурейм къулейуэ тетым я ахъшэр щагъэтIылъ къэралым и кIэн къикIауэ къокIуэкIри.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ГъэщIэгъуэнщ

Щхьэж  ей  къищтэжыну?

2020-12-17

  • Мы зэманым дунейм щекIуэкI Iуэхухэм я нэхъ гъэщIэгъуэнхэм, захуагъэ зыхэлъу къэплъытэ хъунухэм ящыщщ музейхэм щIэлъ хьэпшыпхэр ар къыздраша къэралхэм, зей щIыдэлъху лъэпкъхэм зэрыратыжыр.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ГъэщIэгъуэнщ

Квазархэр

2020-07-23

  • Астрономхэм хьэршым къыщалъэгъуа къэщIыгъэхэм ящыщу я нэхъ шынагъуэ дыдэу мы зэманым къалъытэр «квази-вагъуэкIэ» зэджэхэрщ («квази» — латин псалъэщ, «ещхь» жыхуиIэщ).

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ГъэщIэгъуэнщ

Эверест и лъагагъыр къапщыжын мурадкIэ

2020-06-04

  • Китайм щыщ альпинист гуп иджыблагъэ дэкIащ дунейм и къурш нэхъ лъагэ дыдэм — Эверест (Джомолунгмэ).

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ГъэщIэгъуэнщ

КъБР-м  уимыкIыу  тенджыз ФIыцIэр  плъагъурэ?

2020-06-04

  • ФIы дыдэхэм ящымыщми, Идар хуэмыхуу еджэркъым. Псом хуэмыдэу географиемкIэ хэти пеуэфынущ. ЕпщIанэ классым щIэсхэр хьэгъуни къыдигъэплъыркъым. Ауэ зы хьэл гъэщIэгъуэн хэлъщ Идар: зыгуэрхэм баз япихьэну зыпищI щыIэкъым.
  • Махуэ гуэрым классым щIэс щIалэ цIыкIухэр уэршэру здэщытым Идар жиIащ:
  • — Хэт къызжиIэфын, Къэбэрдей-Балъкъэрым уимыкIыу тенджыз ФIыцIэр къыпхуэлъагъуну?

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ГъэщIэгъуэнщ

«Мэуэтхэм  я шэдылъэ»

2020-01-30

  • Тхыдэм умыщIэххэу куэд егъэпщкIу. Дон Iус Ростов илъэситI и пэкIэ къыщагъуэтащ ди эрэм и япэ ит илъэс миным тенджыз ФIыцIэм и Iуфэм Iуса мэуэтхэм (адыгэхэр дыкъызытехъукIауэ къалъытэ лъэпкъхэм ящыщ зыщ) къадекIуэкIа щэнхабзэм ехьэлIа щIыпIэ. «Загадки истории» журналым зэритхамкIэ, ар метррэ ныкъуэрэ зи лъагагъ Iуащхьэ цIыкIу IэрыщIщ, метри 4 и бгъуагъыу. Еджагъэшхуэхэм зэрыхуагъэфащэм-   кIэ, мыбдеж тхьэхэм щыIахыу щытащ цIыхухэм тыхь (тыгъэ) хуащIхэр. Абы щыхьэт тохъуэ къагъуэта Iэмэпсымэ гуэрхэр. АрщхьэкIэ мы щIыпIэм нэгъуэщI мыхьэнэи иIауэ  къыщIэкIынкIэ зыхуэIуа щыIэкъым.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ГъэщIэгъуэнщ

Мазэр  щымыIатэмэ

2019-12-05

  • ЩIэныгъэлIхэм зэрыжаIэмкIэ, ЩIы Хъурейр къызэригъэщI лъандэрэ блэкIа лъэхъэнэ кIыхьыр сыхьэт 24-рэ фIэкIа мыхъу жэщ-махуэу къызыщыдгъэхъумэ, хьэршым къыщыддэщIыгъу Мазэр дакъикъипщI дэкIа иужькIэщ къыщыунэхуар – аращ а тIум я зэхуакум ныбжьу дэлъыр.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ГъэщIэгъуэнщ

Iуащхьэмахуэ телъэтыкIыу

2019-11-21

  • Мазэм  ягъэкIуэнущ  роботхэр
  • «Роскосмос»-м и мурадщ космонавтхэр щагъэхьэзыр центр Кавказ Ищхъэрэм къыщызэIуихыну. IуэхущIапIэм и унафэщI Рогозин Дмитрий жиIащ мы лэжьыгъэр етIанэгъэ щаублэну Кавказ Ищхъэрэм и хэгъэгу зыбжанэм. Абы къызэрыхигъэщащи, Iуащхьэмахуэ ящыщщ, зэман дэкIмэ, Мазэм щIэныгъэ базэ щызыухуэну роботхэр щагъэунэхуну щIыпIэхэм.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ГъэщIэгъуэнщ

Марсыр  я  плъапIэу

2019-08-08

  • Дапщэщ цIыхухэр абы щыIэпхъуэнур?
  • ЦIыхухэм дунейр къезэвэкI хъуащ. Ахэр дыкъэзыухъуреихь хьэршым хоплъэ щхьэегъэзыпIэ къалъыхъуэу. Сыт щхьэкIэ?

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ГъэщIэгъуэнщ

АдыгэлIым и теплъэм

2019-02-12

  • «Конгрессым и библиотекэр» егъэщIэращIэ
  • Америкэм и Штат Зэгуэтхэм я щыхьэр Вашингтон дэт «Конгрессым и тхылъ хъумапIэр» (Library of Сongress) дунейм библиотекэу тетхэм я нэхъ ину къалъытэ. «Адыгэхэм я щэнхабзэмрэ IуэрыIуатэмрэ» зи фIэщыгъэ интернет напэкIуэцIым хъыбар къызэрыдигъащIэмкIэ, а IуэхущIапIэм и уардэуниплIым я нэхъыжь «Джефферсон Томас и ухуэныгъэм» и IуплъапIэ мывэ блыным адыгэ цIыхум и щхьэм и сурэт къыщыхэIущIыкIащ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ГъэщIэгъуэнщ

Нартхэм  я  шхыныгъуэ

2019-02-09

  • Урысей, голланд археологхэм къалъытэ илъэс мини 6 — 6,5-рэ ипэкIэ Китайм и щIыналъэм къыщагъэхъуауэ щыта хур Кавказым икIыу урыс тафэхэмкIэ Европэм нэсауэ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ГъэщIэгъуэнщ