Онегин ЕвгенийПушкин Александр
2020-06-11
- Пэублэ псалъэ
- Тезгъэуркъым я зэш жылагъуэм,
- Нэхъ пагэм е хэгъэфIыкIам;
- Ныбжьэгъу, мы си шэсыпIэр плъагъум,
- Сыхуейт, пхуэфащэу къыщIэкIам.
- Хуэфащэу хэти, зи псэр дахэм,
- ЩIыхь пылъу гугъэ гъэзэщIам,
- Псэ Iуту, нэхуу яусахэм,
- Гупсысэр лъагэу, тыншу щIам.
- Хэт укъыдэщIми, къаугъэншэу
- Узот-тIэ тхыгъэ зэмыфэгъу:
- IыхьитI нэщхъейуэ, зыр ягъэншэу,
- КъызэрыгуэкIыу, зыр дагъуэншэу,
- Гугъу семыхьамэ, къысхуэгъэгъу;
- Хэслъхьащ си жейр, си дэрэжэгъуэр,
- Акъыл гущIыIэм къилъэгъуар,
- Си ныбжь хуалэжыр, си щIалэгъуэр,
- Сигу пцIанэм хэти хуигъэгъуар.
- Япэ Iыхьэ
- ЩIегъэIэ гъащIэри,
- гурыщIэр йопIэщIэкI.
- (П. Вяземский)
- I
- Си адэ къуэшыр хъунут щапхъэ:
- Лъэрымыхьу пIэм къыщыхэнам,
- Сигъэгъуэтащ, схуэмыхъуу, щIапхъэ —
- Хэтыт хуэмейр щIэин къэнам?
- Абы и щапхъэр тхуохъу щIэныгъэ,
- Ауэ пхуэшэчрэ-тIэ, умыгъыу,
- Убгъэдэсыну жэщи махуи
- Мы кхъахэм, бжьыхьи кIуэху,
- щIымахуи;
- Ар хъун, умыщIэу уэ гурыщхъуэ,
- ЛIыжь ныкъуэдыкъуэр тебгъэун,
- И щхьэнтэр хуэбгъэбырыбын,
- Нэщхъей пщIын нэгур, щепткIэ
- хущхъуэ,
- Щэхуу убжэн: «Ешхыпэр сил,
- Зэ къыпхуэкIуарэт Iисрафил!»
- II
- КъыфIэщIт а псор щIалэ Iуэхуншэм,
- Пощт шыгу сабалъэм дыридзейм,
- Тхьэшхуэм и фIыщIэкIэ, узыншэм,
- Благъэу иIам и мылъкур зейм.
- «Руслан, Людмилэ» нэхъ иужьым
- Ит си романым и лIыхъужьым
- Фыхуэзгъэзэну сопIейтей:
- Ныбжьэгъу фхуэхъункIи хъунщ
- пщэдей.
- Онегин, мы си IупэфIэгъур,
- Нева и Iуфэщ къыздалъхуар,
- Фи къалэ лъахэм сщIэркъым ар,
- Фэ фыщыIам, кIуам фи жэрэгъур;
- Ищхъэрэм хъуакъым сэ сесэн:
- СфIэфIкъым уэс цIынэ къыстесэн.
- III
- И адэр дзэм хэтащ гъуэзэджэу,
- Ауэ къулыкъур щиухам,
- Бал итырт къищтэу щIыхуэ Iэджэ;
- НэхъыфIт сом гуэри дидзыхам.
- Евгений щысабий нэкIуплъым,
- Япэху Madame щытащ кIэлъыплъу,
- ИужькIэ къыхуащтащ Monsieur:
- ФIыуэ ялъагъут сабий жан Iейр.
- Monsieur l’Abbé, француз теплъэншэм,
- И егъэджэкIэр хэти ддэнт,
- ГушыIэ хуэдэт, телъэфэнт,
- Щысхьт щIалэ цIыкIум, мыхьэнэншэу
- КъыфIэщIт гъэсэныр щыкъуейщIейм,
- Ар «Летний сад» щыхьэулейм.
- IV
- Псэр щызэщIэстэ и щIалэгъуэр
- Къихьащ. Евгений дахэщ, жанщ.
- Къыщысым а зэман гугъэгъуэр,
- Monsieurи пщIантIэм дахужащ.
- Хуит хъуащ Онегин, ар пфIэмащIэт,
- ЗигъафIэрт хуейм, зигъэщIэращIэрт,
- Париж щIрегъащэ щхьэц, жыпIэнт,
- Е Лондон dandyу зихуэпэнт,
- Сыт щыгъуи французыбзэр дзыншэт,
- И псалъэр, тхыгъэр дахэкIейт,
- Щхьэщэ пхуищIын? Узэрыхуейт,
- Къэфэфт мазуркэр екIуу, тыншу.
- Жылагъуэ нэхъ хэгъэфIыкIам
- Хыхьащ, сыт хуейт абы фIэкIа?
- V
- Дыкъапщтэм псори, мащIэ-мащIэу,
- Зыгуэрурэ зыгуэр деджащ,
- ЖыдоIэ псоми дэ игъащIэм:
- «Ди гъэсэныгъэр гъуэзэджащ».
- Онегин, зэрыжаIэу куэдым,
- (Иныкъуэми хеящIэм хуэдэу)
- Зы имыджам, ахъырзэмант,
- Насыпу иIэт зы талант:
- Тримыгъэзыхьу псэлъэныгъэм,
- Мыкууэ сыти еIэбын,
- Куум деж щым хъун. ЩIэныгъэ бын
- ПфIэщIынт, нэгъуэщI уэ
- уимыгугъэм;
- ЦIыхубзхэм усэ дыхьэшхэн
- ФIэфIт щхьэж екIужу яхихьэн.
- VI
- Хэтыжкъым модэм латиныбзэ,
- Ауэ, вжесIэнщи псалъэ пэж,
- Эпиграф къом абы игъабзэу,
- Щыгъэ нэхъей зэбгъэдигъэжт.
- ФIэфIт къыхигъэщым Ювенали
- И псалъэм, тхыгъэм пищэрт: vale,
- Феплъ Энеидэм и IыхьитI:
- КъывжиIэфынкIи хъунт уситI.
- Гугъу зригъэхьу къихутэну,
- Пкъырыпкъыу, къыщыхъуар
- щIыгулъ,
- Зы махуи жэщи игу имылът,
- Псалъэ гушыIэкIэ фIэфIт тэну,
- Ромул щыщIэдзи уэ зэман,
- ЩыIамэ ищIэрт екIу ауан.
- VII
- Гугъущ тхьэм тхьэкIумэ
- къуимытамэ,
- Гур дэзыхьэхыр уумейм:
- Дапщи абы дыпэмытамэ,
- Хигъэзэрыхьырт ямб хорейм.
- Гомер ехъурджэт, Феокрит,
- Илъагъурт фIыуэ Адам Смит,
- Тыншу къыфIэщIт зэгъэзэхуэн
- ЩIэныгъэ гъуэгум урикIуэн;
- ЖиIэнт, уригъэджэну хэту:
- Iэужь къызэрыгуэкI къудейм
- ЕщIыф къэралыр бей, ухуейм,
- Дыщэри ахъшэри хэмыту.
- А псор и адэм къилъыта,
- ЩIыр ахъшэ щIыхуэ щхьа щитам?
- VIII
- НэгъуэщIи ищIэ хъунт Евгений,
- КъэсщIэжу псори къезбжэкIын?
- ЩIэныгъэ щыIэт ар здэгений,
- ЗыхуеIэр здыхузэфIэкIын;
- Ар дэзыхьэх зэрысабийрэ,
- Изыгъэжыхьу и пIэм дийуэ,
- ИужькIэ пщтыру къэзыгъэплъ,
- Жыджэр зыгъэхъу, хуэмейу санэплъ.
- Ар лъагъуныгъэм и щIэныгъэт,
- Куэду зыхуэуса Назон,
- Къызыхуэмыгъуу лей зыкъом
- Зрагъэшэча, иIами лIыгъэ:
- ХамэщIым къыхуихуащ лIэжын,
- Мыхъуу Италием кIуэжын.
- (КъыкIэлъыкIуэнущ)
- Адыгэбзэм къизыгъэзэгъар
- Хьэмыз Русланщ.