• Урысей Федерацэм ЩIэныгъэмрэ еджапIэ нэхъыщхьэмкIэ и министерствэм и комиссэм къыхихащ «Приоритет-2030» программэм хэтыну еджапIэхэр. Урысей Федерацэм и къалэ 49-м щыIэ еджапIэ нэхъыщхьэу 106-м грант иратынущ, дэтхэнэми сом мелуани 100 хуэзэу. Абыхэм ящыщу 28-р Москва  дэтщ,      11-р — Санкт-Петербург. Апхуэдэу программэм хыхьащ щIыналъэ 47-м я еджапIэ нэхъыщхьэу 67-рэ. ЕджапIэ 80-р Урысей Федерацэм ЩIэныгъэмрэ еджапIэ нэхъыщхьэмкIэ и министерствэм ейщ. Абыхэм яхэтщ Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетри.  Апхуэдэ хъыбар гуапэр еджапIэ нэхъыщхьэм хэIущIыIу ищIащ иджыблагъэ.

Псоми еджэн…

• УФ-м Егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэмрэ щекIуэкI лэжьыгъэхэм якIэлъыплъынымкIэ и къулыкъущIапIэм (Рособрнадзор) и къалэнхэм ящыщщ еджапIэхэм я пщэрылъхэр зэрагъэзащIэр къипщытэныр. Апхуэдэ мурад яIэу «Рособрнадзор»-м и лэжьакIуэхэр иджыблагъэ щыIащ КIуэкIуэ Валерий и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал мэкъумэш университетым. Ди гуапэ зэрыхъущи, КъБКъМУ-р къалъытащ зи къалэнхэм къызыхуэтыншэу пэлъэщ еджапIэ нэхъыщхьэу икIи адэкIи лэжьэну хуит зыщI дэфтэрри къратыжащ.

Псоми еджэн…

• Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым лэжьыгъэр зэпымыууэ щекIуэкIыу зы щIэныгъэ лъэщапIэ гъэщIэгъуэн иIэщ — щIыуэпсым и музейм геологие хуэIухуэщIэхэмкIэ и къудамэр. Къызэрызэрагъэпэщрэ куэд мыщIами, абы и къэхутэныгъэхэм щIэупщIэ яIэщ, иригъэкIуэкI лэжьыгъэм пщIэ игъуэтащ.

Псоми еджэн…

• Мы махуэхэм Москва щекIуэкIащ УФ-м и «Диалог» автоном зэгухьэныгъэмрэ (АНО) Ломоносовым и цIэр зезыхьэ МКъУ-мрэ къыхалъхьауэ щыта егъэджэныгъэ программэм къыщыгъэлъэгъуа лэжьыгъэ унэтIыныгъэхэм щытепсэлъыхьа курсхэр. Бжыгъэр зи лъабжьэ иджырей медиакоммуникацэхэм щIэныгъэ нэхъыщхьэ щрагъэгъуэт IэнатIэхэм зэрызыщаужь щIыкIэхэм тепсэлъыхьащ УФ-м и субъект зэмылIэужьыгъуэхэм щылажьэ, ЩIыналъэм унафэр щызегъэкIуэнымкIэ центрхэм (ЦУР) я лIыкIуэхэр.

Псоми еджэн…

• Бахъсэн щIыналъэм и курыт еджапIэхэм 2021 гъэм къриубыдэу къыщызэIуахыну я мурадщ «Зыужьыныгъэм и къежьапIэ» центру хы.

Псоми еджэн…

• Астрономхэм иджыщ япэ дыдэу къыщалъэгъуар «мащэ кIыфIым» (чёрная дыра) гъунэгъу зыхуэзыщIа вагъуэм и зэпкърыхукIэр зыхуэ-дэр.

Псоми еджэн…

• Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и пресс-IэнатIэм хъыбар къызэрыдигъэщIамкIэ, а еджапIэ нэхъыщхьэм щыщIадзащ «Iущхэр» программэм ипкъ иткIэ екIуэкIыну зэпеуэм хэтынухэр къыщыхах лэжьыгъэм.

Псоми еджэн…

• КIуэкIуэ Валерий и цIэ зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр мэкъумэш къэрал университетымрэ антимонопольнэ IэнатIэм и Управленэу КъБР-м щыIэмрэ Iуэху зэрызэдащIэнумкIэ иджыблагъэ зэгурыIуэныгъэ зэраухылIащ. Абы ипкъ иткIэ университетым экономикэмрэ управленэмкIэ и къудамэм хы-     хьэу «Антимонопольное регулирование» кафедрэщIэр къызэIуахащ.

Псоми еджэн…

• Пасэрей Мысырым и ухуэныгъэ нэхъ ин дыдэхэм хабжэ Хеопс и пирамидэр. Ар илъэс мини 4,5-рэ ипэкIэ дунейм къытехьащ. Абы метри 139-рэ и лъагагъщ.

Псоми еджэн…

• Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и ПМиАТ (Прогрессивные материалы и аддитивные технологии) центрым щолэжь коронавирусым щызыхъумэ полимер антисептикхэр щIыным. Абы иджыблагъэ щытепсэлъыхьащ КъэхутэныгъэхэмкIэ урысейпсо фондым. КъБКъУ-м и ПМиАТ центрым щрагъэкIуэкIа къэхутэныгъэм патент къыпэкIуащ.

Псоми еджэн…

• Дызэрыщыгъуазэщи, тхьэмахуэ блэкIам и кIэухым ди республикэм щыIащ Уф-м и Президент Путин Владимир, къэралым хиубыдэ щIыналъэхэм я лIыкIуэхэр, къулыкъущIэ куэд щIыгъуу. Абыхэм яхэтащ УФ-м щIэныгъэмрэ цIыхухэм щIэныгъэ нэхъыщхьэ егъэгъуэтынымкIэ и министр Котюков Михаил. Президентым КъБР-м и Правительствэм и Унэм щригъэкIуэкIа зэIущIэшхуэм иужькIэ, Котюковыр кIуащ Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и педколледжым икIи абы и унафэщIхэм, IэщIагъэлIхэм, республикэм и курыт школхэм я пашэхэм яхуэзащ.

Псоми еджэн…

• УФ-м и Правительствэм иджыблагъэ щIэуэ иубзыхужащ УФ-м ЩIэныгъэмрэ цIыхухэм щIэныгъэ нэхъыщхьэ егъэгъуэтынымкIэ и министерствэм къепхауэ лажьэ Аттестацэ комиссэ нэхъыщхьэм (ВАК) хэтхэр. ИпэкIэ зэи къэмыхъуауэ, ВАК-м и Эксперт советхэм мы гъэм япэ дыдэу хагъэхьащ адыгэ щIэныгъэлIхэр. Апхуэдэхэщ РАН-м и Къэбэрдей-Балъкъэр щIэныгъэ центрым Гуманитар къэхутэныгъэхэмкIэ и институтым и IэщIагъэлIхэу, щIэныгъэхэм я докторхэу къэбэрдей-шэрджэсыбзэмкIэ къудамэм и унафэщI БищIо Борис, къэбэрдей-шэрджэс литературэмкIэ къудамэм и пашэ ТIымыжь Хьэмыщэ, пасэрей тхыдэмрэ археологиемкIэ къудамэм и унафэщI Бгъэжьнокъуэ Барэсбий сымэ.

Псоми еджэн…

• Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и студентхэм куэду яхэтщ хамэ къэралхэм къикIа щIалэгъуалэ. Абыхэм я бжыгъэр зы илъэсым нэхърэ къыкIэлъыкIуэм нэхъыбэ хъууэрэ макIуэ. Ди гуапэ зэрыхъущи, абыи къегъэлъагъуэ щIэныгъэ нэхъыщхьэ зэзыгъэгъуэтыну щIэхъуэпсхэм а еджапIэ нэхъыщхьэр къызэрыхахыр.

Псоми еджэн…

• Япэм кIуэрыкIуэм тету зэрыжаIэу университетым тыншу щIэтIысхьэфу щытащ курыт еджапIэр дыщэ медалкIэ къэзыухахэр. Илъэс 20 ипэкIи балл зы — тIу зыхуримыкъухэр япэ курсым щIэтIысхьэрт, дыщэ медалым пщIэ иIэти. Иджы псори ЕГЭ-м теухуа хъуащ. НыбжьыщIэм спортымкIэ ехъулIэныгъэ иIэми, щIыхь, фIыщIэ тхылъхэр и куэдми, дыщэ медаль иIэми — а псоми зэхэту балли 10 къахуэлэжьу аращ.

Псоми еджэн…

• Кавказыбзэхэм я нэхъ хьэлэмэтхэм икIи гъэщIэгъуэнхэм халъытэ адыгэбзэм и зэхэлъыкIэм игъащIэ лъандэрэ дехьэх щIэныгъэлIхэр, къэхутакIуэхэр. Абы елэжьащ къэрал куэдым щыщ лингвист цIэрыIуэхэр, и грамматикэр, тхэкIэ хабзэхэр, псалъэхэм я мыхьэнэр яубзыхуу, а псори щызэхуахьэсыж тхылъ щхьэхуэри къыдагъэкIыжу. Ди лъэпкъ щIэныгъэлIхэм иджыблагъэ гулъытэ хуащIыжащ 1904 гъэм Австро-Венгрием къыщыдэкIауэ щыта апхуэдэ лэжьыгъэ хьэлэмэтым — «Къэбэрдей-мэжэр-латин псалъалъэм». А псалъалъэ телъыджэр щIэныгъэ дунейм «къызэрыхашэжам» теухуат Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым иджыблагъэ щызэхэта зэIущIэр.

Псоми еджэн…