ГъэщIэгъуэнщ - АДЫГЭ ПСАЛЪЭ - ФИФI ФЫМЫГЪЭПУД, ФИ IЕЙ ФЫМЫГЪЭПЩКIУ

Зытеухуар 'ГъэщIэгъуэнщ'

2016-09-26

Ди зэманым цIыху къэс автомобиль бжыгъэу яхуэзэр: США-м — 760-рэ, Италием — 575-рэ, Японием — 557-рэ, Канадэм — 539-рэ, Германием — 536-рэ, Франджым — 535-рэ, Инджылызым — 517-рэ, Бельгием — 478-рэ, Испанием — 451-рэ, Швецием — 449-рэ, Урысей Федерацэм — 234-рэ. ЦIыху мин къэс ятещIыхьауэ машинэ нэхъ мащIэ дыдэ щызекIуэр Китаймрэ Индиемрэщ, япэм 8, етIуанэм 6. Дуней псор зэрыщыту къапщтэмэ, цIыху миным щахуозэ автомашини 114-рэ, абы тепщIыхьмэ, нобэ ЩIы хъурейм щызокIуэ автомобиль мелуан 707-м нэс. Псоми еджэн…

2016-09-03

Лютер Мартин, Моцарт, Эдисон сымэ бын хырых яIащ, Маркс — 7, Шуман — 8, Чаплини апхуэдиз, тхыдэтх Соловьев — 12, математик Эйлер — 13, Толстой Леви апхуэдиз, Бах къуипщIрэ пхъуипщIрэ къыхуалъхуат.
* * *
США-м щыщ Рой Тимоти 1982 гъэм бадзэуэгъуэм и 4-м щIидзэри, махуэ 431-кIэ къемыхыу жыгыщхьэм фIэсат. Псоми еджэн…

2016-08-23

Налшык къалэдэс дэтхэнэми ХьэтIохъущокъуэм и жыг хадэм епхауэ езым и гукъэкIыжхэр иIэщ. ЗыгъэпсэхупIэм и ихьэпIэм къыщыщIэдзауэ а щIыпIэ щхъуантIэм псори дехьэх. Илъэс 80-м щIигъуауэ зыгъэпсэхупIэм «драгъэблагъэу» аслъэнхэм я теплъэ гъэжа жыг хадэ ихьэпIэм деж щытщ. Сигу къокIыж, дыщысабийм абыхэм я жьэм къыжьэдэж псымкIэ ди псыхуэлIэр идгъэкIыу зэрыщытар. Ноби плъагъунущ ныбжьыщIэхэм шынапэурэ я Iэ цIыкIухэр а аслъэнхэм зэрыхуашийр.
Псоми еджэн…

2016-07-15

Ди хъыбарыр ятеухуащ гъащIэ хьэлэмэт къэзыгъэщIа Джатауэ Шэмсиятрэ (Джэдгъэфхэ япхъущ, 1884-1963 гъэхэм псэуащ) Джатауэ Былымгъуэт и къуэ Уэлийрэ (1872 — 1923 гъгъ.).
Псори къыщежьар XIХ лIэщIыгъуэм и етIуанэ Iыхьэрщ, Иджырей Черкесск къалэ пэмыжыжьэу щыс Зеикъуэ жылэрщ. Зы нысашэ гуэрым щызэрыцIыхуат уэркъ унагъуэм къыхэкIа хъыджэбз дахэ зэкIужымрэ и теплъэрэ къарукIэ зыхыхьэм къахэщ щIалэ екIу, Джатауэхэ я къуэ Былымгъуэтрэ. Псоми еджэн…

2016-07-14

Истамбыл хиубыдэ Бейогълу куейм «голланд сэрей»-кIэ еджэу зы уардэунэ дэтщ. 1700 гъэхэм и пэщIэдзэм абы къыщыхъуа зы лъагъуныгъэ хъыбарщ фхуэсIуэтэжынур. ГурыщIэр яку къыдэхъуауэ щытащ адыгэ пщащэмрэ Голландием и лIыкIуэмрэ (посолымрэ).
Псоми еджэн…

2016-03-11

«Forbes» журналым апхуэдэ цIыхуу мы гъэм хы къыхитхыкIащ. КъызэрыщIэкIамкIэ, абыхэм ящыщу щыр зэIыхьлы дыдэщ.
Псоми еджэн…

2016-01-27

БлэкIа лIэщIыгъуэм и 30 гъэхэм Къармэхьэблэ курыт еджапIэм егъэджакIуэу щылэжьащ Бэрокъуэ Зырамыку. Абы иригъаджэрт тхыдэмкIэ, географиемкIэ, астрономиемкIэ. Ар езыр Къэсейхьэблэ щыщт. Зырамыку 1919 гъэм къиухат Каир дэт Аль-Азхар университет цIэрыIуэр.
Псоми еджэн…

2013-09-17

Бахъсэн къалэм дэт щIалэгъуалэ центрым иджыблагъэ щагъэлъэпIащ Дахагъэм и дунейпсо махуэр. Хъыджэбзхэм ирагъэлъэгъуащ напэхэмрэ щхьэцымрэ зэрыкIэлъыплъ щIыкIэр, сэхусэплъ екIуу зэрызыхалъхьэнумрэ унэм щIэсу нэкIум зэрелIэлIэфынумрэ и щэхухэми хагъэгъуэзащ.
Псоми еджэн…

2013-09-14

«Иппотерапия» (шым и Iэзэгъуэ), «герудотерапия» (псы дыуэм и Iэзэгъуэ) жыхуаIэу иджырей медицинэм къигъэсэбэп Iэмалхэм бдзэжьейхэмкIэ цIыхум еIэзэныр къахохъуэ. 1843 гъэм Австрием и биолог-щIэныгъэлI цIэрыIуэ Геккелем Иоганн япэу къигъуэтауэ щыта, Iэбжьанэ хуэдиз фIэкIа мыхъу бдзэжьей цIыкIунитIэ, «гарра руфа»-кIэ зэджэхэм ущрохьэлIэ Тыркум, Сирием, Ираным, Иракым я хы Iуфэхэм.
Псоми еджэн…