Пшадэ
2021-02-09
- Геленджик (ХьэфIыцIей, Хъулъыжьый) къалэ цIыкIум къедза Iэгъуэблагъэм щежэх псыхэм я нэхъ инщ Пшадэ зи фIэщыгъэу километр 35-м нэблагъэ зи кIыхьагъыр.
- Мы щIыпIэм зыщызыгъэпсэхухэм я фIыгъэкIэ зи гугъу тщIы псыр зыдэт тIуащIэм теIукIащ «Псыкъелъэу 100-м я къуэладжэ» цIэ телъыджэри.
- Мэзылъэ къуэкIийуэ здежэхым Пшадэ псы къуэпсу 30-м нэблагъэ къыщыхолъадэ. Я нэхъ цIэрыIуэхэу Пэпей, Дэгубэ зи фIэщыгъэхэри яхэту, абыхэм километри 3-м къыщегъэжьауэ 20-м нызэрыхьэс я кIыхьагъщ.
- КъедбжэкI хъумэ, Пшадэ цIэр зэрахьэ зи гугъу тщIы псыр гъунэгъу зыхуэхъу къуажэхэм ящыщ зым, псым и ныджэр къыщежьэ Кавказ Шытх Нэхъыщхьэм щхьэщыт Iуащхьэ-хэм ящыщ зым (метр 743-рэ и лъагагъщ), тIуащIэм укъызэрыдыхьэ хъу щхьэдэхыпIэм.
- Лъахэхутэхэм ящыщу языныкъуэм къызэралъытэмкIэ, «щIыпIэцIэр къызэрыбгурыIуэ хъунур ипэжыпIэкIэ зэхагъэкIащ» жыIэныр тIэкIу пасэIуэу къыщIэкIынущ. Псом япэу къыхэдгъэщынщи, зыгуэрхэм ар ирапх куржыхэм я бзэм, «псы къибыргъукI» мыхьэнэр ирату, хэт «пша» псалъэм.
- ЩIыпIэцIэм ехьэлIауэ и нэхъыбэр зи телъхьэр ар адыгэ-абхъаз бзэхэм, «псы» егупсысыкIэр къыщызэдикIыу, хэт «пш» жыIэкIэм пыщIауэ къэлъытэнырщ. ЩыIэщ, фIэщыгъэр абхъазхэм я бзэм, «жьы къыщемыпщэ тIуащIэ» «жьугъуэджэ» мыхьэнэхэм щыхуагъакIуэу хэт «апшадэ» псалъэм хуэзышэну хущIэкъухэри.
- Мыдрейхэм Пшадэ псыцIэм халъагъуэр «пшагъуэм щIихъума» егупсысыкIэрщ, фIэщыгъэм и етIуанэ Iыхьэм — «ды» жыхуиIэм — кIахэ адыгэхэм «щIихъумащ» мыхьэнэри къызэрыщрагъэкIым къыхэкIыу.
- УарохьэлIэ щIыпIэцIэр натхъуэджхэм я бзэм хэт «пъэдей», «пщэдэ» псалъэхэу «тхушэдеяфэ» (чинар), «мэзыдэ» зыгурыгъэIуэкIэхэм нэхъ техуэу къэзылъытэхэри, зи гугъу тщIы псыхъуэм а жыг лIэужьыгъуэхэм куэдыкIейуэ узэрыщрихьэлIэр я щхьэусыгъуэу.
- КЪУМАХУЭ Аслъэн.