ФИФI ФЫМЫГЪЭПУД, ФИ IЕЙ ФЫМЫГЪЭПЩКIУ

АДЫГЭ ПСАЛЪЭ
«
»

Гум телъ дыркъуэ

2021-02-09

  • Мыкъуэжь Анатолэ
  • Поэмэ
  • (КIэлъыкIуэр. ПэщIэдзэр №13-м итщ).
  •  
  • X
  •  
  • БампIэдэхыу фадэбжьэ сефауэ
  • СыкIуэжт унэм, тIэкIуи сыгувауэ.
  •  

  • Къыщысхуозэ ныбжьыщIиплI си гъуэгум,
  • Я мурадыр иплъагъуэрт я нэгум.
  •  
  • Зым къыхедзэ: «Зы тутын дегъафэ»,
  • Адрейм жеIэ: «КъытхущIэдзэ мафIэ».
  •  
  • «Къытхуэгъуэт сахуалъэ», — жи, ещанэм,
  • СыкъокIуэт, сыкIэроувэ блыным.
  •  
  • ГурыIуэгъуэт Iуэхур зыхуэкIуэнур,
  • КIэухыфI абы зэримыIэнур.
  •  
  • ЗыкъыщысщIэжар сэ сымаджэщырщ,
  • Махуищ кIуауэ, еплIанэм и жэщырщ.
  •  
  • Си тхьэкIумэм макъ гуэрхэр къиIуэжырт,
  • Си нэгу щIэкI пычыгъуэхэм захъуэжырт.
  •  
  • Зым и теплъэр хъарпшэру къэсщIэжырт,
  • НаIуэу зэм си нэгу къыщIэлыдэжырт.
  •  
  • … Силъ зэрытщIэжам и гугъу
  • фхуэсщIынкъым,
  • Ар нэгъуэщI хъыбарщ —
  • зезгъэшэщIынкъым.
  •  
  •  *    *   *
  •  
  • Сыхъужыну си гугъами щIэхыу,
  • Си гугъам къыщыщIидзакъым Iуэхур.
  •  
  • Хъуащ кIыхь дыдэ си сымаджэныгъэр,
  • Пшэ къытрихуащ си уафэ бзыгъэм.
  •  
  • Махуэ къэскIэ Жаннэ сэ къысхуэкIуэрт,
  • ЗригъащIэрт си гур нэхъ зыхуэкIуэр.
  •  
  • Сигу ихужкъым иужьрей зэIущIэр,
  • (Абы щыгъуэ иужьу сымыщIэт).
  •  
  • Си пIэ лъапэм Жаннэ тест нэщхъейуэ,
  • Къыстегузэвыхьырт ямылейуэ.
  •  
  • Иджы, мисыр, мазэм нэблэгъауэ
  • КъыкъуэкIыжкъым. Сыт къэхъуар?
  • Ар дауэ?
  •  
  • Ди цIыхугъэхэм зэпхыжаIыкIыу,
  • КъыслъоIэс хъыбархэм я нэхъыкIэр.
  •  
  • ЖаIэ ар нэгъуэщIым дихьэхауэ,
  • А дэзыхьэхам Iэпэгъу хуэхъуауэ.
  •  
  • Пэж хэмылъмэ, дэнэ ар здэщыIэр?
  • Къэслъыхъуэнут — Iэмал лъэпкъ симыIэ.
  •  
  •  XI
  •  
  • Жаннэ и гур зыкIэрыпщIа щIалэм
  • И адэ-анэр къыщацIыхут ди къалэм.
  •  
  • И адэр лIыщхьэт, иIыгът къулыкъушхуэ,
  • Хуэкъулейхэт — арат зэрыгушхуэр.
  •  
  • «Фу, цIыхумэ!» — жаIэу дэтт уэрамым,
  • Ябжт езым фIамыгъэжар хьэрэму.
  •  
  • Эдик хъужыр ахэм я къуэ кIасэт,
  • ИмыщIэххэт ишхым иIэу уасэ.
  •  
  • КъыжьэдэкIыр и жьэм — хуагъэзащIэрт,
  • Псори ибжт езым и IуэхутхьэбзащIэу.
  •  
  • ЩагъэкIати щIалэр ямылейуэ,
  • КъыпхуимыIэтынут зы баш лейуэ.
  •  
  • Къахуеплъыхт зыхэтхэм, зигъэпагэу,
  • Дэтт ди къалэм ар уэрамгъэдахэу.
  •  
  • Ди зэманым и лIыхъужьщ жыхуаIэм
  • Ебгъэщхьыну хэмылът зы хьэл закъуэ.
  •  
  • Сынилъадэу япэ, сымыубэу,
  • И сурэтыр фхуэсщIынщ сегугъупэу.
  •  
  • Зэ къэфцIыхумэ пэщIэщIэгъу тхуэхъунур,
  • Сэ къысфIощIыр си телъхьэ фыхъуну.
  •  
  • Щхьэпэлъагэщ, езыр сырыхуфэщ,
  • Къэзылъхуам емыщхьу, щхьэц хъурыфэщ.
  •  
  • ПащIэ тIэкIуи тетщ, фызабэ бжыхьу,
  • ПцIы щиупскIэ, IэщIкIэ телъэщIыхьу.
  •  
  • ЗэщыхуэпыкIащ ар зэщIэлыдэу,
  • Дыдей лъэпкъ хэмыту, импорт дыдэу.
  •  
  • А зэманхэм джинсыр къежьагъащIэт,
  • Щалъэгъуатэкъым ди деж игъащIэм.
  •  
  • Щыкъузащ и джинсыр ямылейуэ,
  • Лъыгъщ абы вакъитIи, лъапэ тIейуэ.
  •  
  • И щхьэ тIэкIур фIыуэ елъагъужыр,
  • Дагъуэ лъэпкъ имыIэу къыщохъужыр.
  •  
  • Адрейхэм захегъэлъагыкIыр,
  • Къыщопсалъэм деж пщхьэпроплъыкIыр.
  •  
  • Гуп хыхьамэ, яфIыдохьэ жьантIэм,
  • Къыдехыж дапщэщи и бзэ лантIэм.
  •  
  • Къоубзэрабзэу псафэ уишэфынущ,
  • Псы уемыфэу укъишэжыфынущ.
  •  
  • Удихьэхыу жьэрыIэзэ дыдэщ,
  • ЖьэрыIэзэ щхьэкIэ, Iэпэ задэщ.
  •  
  • Зы лэжьыгъи тыншу хэмызагъэ,
  • Зы IэнатIи, уеблэм, Iумызагъэ.
  •  
  • Махуэ кIыхьым и зэш тригъэууэ,
  • Дэлъщ ар псыхъуэм, дыгъэм зригъэууэ.
  •  
  • Хъуам пщыхьэщхьэ, макIуэ рестораным,
  • Нэгузыужьу щегъакIуэ зэманыр.
  •  
  • И къэхьпагъкIэ къалэм щыцIэрыIуэщ,
  • НэгъуэщI «щытхъуи» мызэкIэ имыIэ.
  •  
  • Хъыджэбз щIалэу къалэм дэсу хъугъэр,
  • ИфIэщыпэу, езым ей и гугъэщ.
  •  
  • Емыса ар «хьэуэ» къыжраIэу,
  • Ахъшэм бгы екъутэ, зэрыжаIэу.
  •  
  • Куэзыр джэгур зыхилъхьэ щымыIэ,
  • Къыщихьэхуи ахъшэ хъушэ щыIэщ.
  •  
  • ИригъэкIыу щытми ахъшэр уэру,
  • Хуэдизыбзэ къыхохъуэж аргуэру.
  •  
  • ЩIэп щIэшынми хуэмыхей а щIалэр,
  • ФщIы фи фIэщ, мэскъалкIи тезмыгъалэ.
  •  
  • ИцIыху псоми зы дзы гуэр яфIещыр,
  • Дзы фIэщынкIэ дзыбэхэрщ ерыщыр.
  •  
  • «Хьэ хуэпащ»
  • ныбжьэгъухэр къызэреджэр,
  • Арэзыщ езыри а цIэ леймкIэ.
  •  
  • Уеблэм, ар къыфIощIыр гъэфIэгъыбзэу,
  • КъызоплъэкI, уеджамэ, ифIэфIыбзэу.
  •  
  • Ар хьэ дыдэщ, яхуэпащ армыхъумэ,
  • ФыщIэупщIэ, жысIэр фи фIэщ мыхъумэ.
  •  
  • Ауэ Жаннэ а псом щымыгъуазэт,
  • И гурыщIэ тIэкIухэрт зэрыгъуазэр.
  •  
  •  XII
  •  
  • Гур зэрыгъум ирижакIэщ дыгъур,
  • КъыщIэкIащ нахуапIэу си фIэщ мыхъухэр.
  •  
  • Есат Эдик, бэлыхь лъэпкъ хэмыту,
  • Нэ зрищыр и пIэм къыхэхутэу.
  •  
  • ИщIэрт цIыхубз куэдым я тIасхъапIэр,
  • Зэращэжыр ахъшэкIэ я напэр.
  •  
  • Iэзэу идзырт абы и аркъэныр,
  • ФIэкIыфакъым Жанни а къапхъэным.
  •  
  • ЙокIуэкI иджы ахэр зэIэпэгъуу,
  • ЖыпIэпэнурамэ, зэщIасэгъуу.
  •  
  • Ресторанхэм махуэ къэс щегъафIэ,
  • Хэплъыхьауэ шагъыр щрегъафэ.
  •  
  • ДыщэхэкI, налкъуткIэ къыхуоупсэ,
  • Тхьэ щеIуэжыр Жаннэр и нэ-и псэу.
  •  
  • «Волгэ» фIыцIэм ису кърешэкIыр,
  • Гуп здыхэтым, IэплIэ кърешэкIыр.
  •  
  • КъыфIэнамэ хьэпшып гуэрхэр и нэм,
  • КъыкIэлъыкIуэ махуэм щIэлъщ и унэм.
  •  
  • Зэм щыгъар етIуанэу щитIэгъэжкъым,
  • Тхьэгъу-Iэлъынхэр щIэх-щIэхыу
  • ехъуэжыр.
  •  
  • Бостей лъапIэм нэхъ дахэж щIохъукIыр,
  • Адрей псоми ар къахолыдыкIыр.
  •  
  • Гухэлъ пудым и нэр къыщипхъуауэ,
  • НэкъыфIэщIхэр насып къыщыхъуауэ,
  •  
  • Жаннэ гъащIэр ирехьэкI, лъэтауэ,
  • НэгъуэщI дуней гуэр къыщыхутауэ.
  •  
  • А дунейр ухуащ, дыдейм емыщхьу,
  • Нэгузыужьыр, ахъшэр щынэхъыщхьэу.
  •  
  • Псэ Iуэху лъэпкъ абы щызэрамыхуэ,
  • Щапшыныжыр Iэпкълъэпкъым
  • и щIыхуэр.
  •  
  • «ЩIэщыгъуэщIу ужэгъухщ» жыхуаIэр,
  • Фэ фымыщIэм, сэ фыкъызэдаIуэ:
  •  
  • Ар — хуэпабгъэу къилъыхъуа щIэщыгъуэр
  • Нэхъ псынщIэжу къызыIэщIэужагъуэрщ.
  •  
  • КIэщIу жыпIэм, а псалъитIым къикIым
  • ХуокIуэ Эдик и дуней тетыкIэр.
  • Дунейм теткъым кIэух гуэр зимыIэ,
  • ИмыкIыжуи щIалэгъуэ щымыIэ.
  •  
  • Зэрыхуэзэу нэгъуэщI хъыджэбз щIалэ,
  • Эдик деж щикIынщ Жаннэ и пIалъэр.
  •  
  • Зыщ мы псом си жагъуэ хъууэ хэлъыр:
  • Зэрыхъуарщ зеиншэ ди гухэлъыр.
  •  
  •                          XIII
  •  
  • Зы Iуэху гуэрым уи псэр щыхуэпIащIэм,
  • Сыт апхуэдэу зэманыр щIэжьажьэр?
  •  
  • Жаннэ епсэлъэну кIуат Ахьмэди,
  • Къигъэзэжкъым, хуежьами хэкIуатэу.
  •  
  • КъыстегуплIэпауэ сэ гухэщIыр,
  • КъызэхызокIухь мы си пэш нэщIыр,
  •  
  • Зы дакъикъи псэхупIэ симыIэ —
  • Дэнэ кIуа си лIыгъэр, си зышыIэр?
  •  
  • АфIэкI Iуэхум зыри къимыкIыну,
  • Къэгъэзэншэу дызэIэпыкIыну
  •  
  • Сигу къыщыкIкIэ, мафIэ щэхум сису,
  • ХощэIукI, сымаджэ хьэлъэу, си псэр.
  •  
  • Гугъэ щэхухэм я кIапэ нэху гуэрхэм
  • Сыщагъэгугъыж зэм нэхъыфI гуэрхэм.
  •  
  • Ауэ псори пшагъуэм хокIуэдэжри,
  • Насып гъуэгур сэ сфIызэхуокIуэжыр.
  •  
  •  * * *
  •  
  • КъыщIохьэжыр Ахьмэд жэщ ныкъуэм,
  • Ауэ зэуэ сигу имыгъэныкъуэм,
  •  
  • Нэхъ къищтащи, хэтщ пыгуфIыкIыну,
  • Хэтщ и нитIыр сэ къысщигъэпщкIуну.
  •  
  • ЖеIэ Жаннэ къыхуэмыгъуэтауэ,
  • Я уэзджынэр ятрикъутауэ.
  •  
  • «Си ныбжьэгъу, фэрыщIхэр мэхъур Iэджэ,
  • Ахэм ещхь уэ зыпхуэщIакъым фэкIэ.
  •  
  • ЕтIысэхи, зыри думыгъэхуу,
  • Плъэгъуа псор къысхуэIуэтэж гупсэхуу».
  •  
  • Арыншауэ Ахьмэд щыхуэзмыдэм,
  • Кърегъажьэ, еплъыхыу, мыпхуэдэу:
  •  
  • «Гу лъыптащ уэ сызэрыгуитIщхьитIым,
  • Я щыхьэтщ жысIэжхэм мы си нитIыр.
  •  
  • ХъыджэбзиплIрэ щIалищу зэгъусэу,
  • Сахуэзахэщ я фэтэрым щIэсу.
  •  
  • Бжэм сеуIури, Жаннэ къыщыIуихым,
  • И фэр пыкIри, сэлам къызимыхыу,
  •  
  • ТIэкIу пыгуфIыкIыну яужь иту,
  • Ауэ къемыхъулIэу а зыхэтыр,
  •  
  • ПIейтеигъэр зыщIыпIи хуэмыхьу,
  • КъызжиIащ фIэмыфIурэ: «КъыщIыхьэ».
  •  
  • Я бжэщхьэIум сызэребэкъуэххэу,
  • Сыхэхуащ гупышхуэ, сымыщIэххэу.
  •  
  • Ефэ-ешхэм и гуащIэгъуэ дыдэт.
  • Iэнэ кIыхьыр ерыскъым къикъутэрт.
  •  
  • Сыхэтат сэ сыкъикIуэтыжыну,
  • Гуп мыцIыхум сыкъыхэкIыжыну.
  •  
  •  
  • Я нэхъыжьым ар сэ къысхуимыдэ,
  • «Гуп махуэбжьэ зэ къытхуефэт, мыдэ», —
  •  
  • Жери фадэр къысIэщIегъэувэ,
  • СыхоIубри, изотыж семыфэу.
  •  
  • СагъэтIысри, пащэ я хьэкъувэкъум,
  • Къызэрошэ хуэмурэ утыкум.
  •  
  • Ахъшэ гугъут щызекIуэр я Iэнэгум,
  • Зы гурыщIи къищтэкъым я нэгум.
  •  
  • Я уэршэрым хуабжьу утезашэрт,
  • Я хъуэхъу тIэкIухэри купщIэншэ защIэт.
  •  
  • Збгъэдэс пщащэр, и нэр игъэджэгуу,
  • И фIэщ дыдэу «гухэлъ къыздоджэгур».
  •  
  • Зэтридзэу зэми и лъакъуитIыр,
  • КъыщIегъэщыр и куафэ хужьитIыр.
  •  
  • «Дыкъэгъафэ», — жери сыкъыдешыр,
  • ШейтIан уджым, арти, сыныхешэ.
  •  
  • АдкIэ Жанни къызэрогъуэтыжри,
  • ЖиIэ хуэдэ «СщIэнум сыхуитыжкъэ»,
  •  
  • ЗыIурегъэтIысхьэ тутын псыгъуэр,
  • (Сигу щыхэщIыпар сэ абы щыгъуэт).
  •  
  • А щытыкIэр абы зэремыкIур,
  • ИщIэжатэм, зэбгъэжынти и гур.
  • КIуэтэхункIэ гупыр къызэщIоплъэ,
  • Сэри адкIэ къэхъунум сыпоплъэ.
  •  
  • Къофэ псори, зыр зым иужь иту,
  • ЗыIэщIэти фадэбжьэ яхэту.
  •  
  • И уэрэд щIэдэIуу «Бони-М»-м,
  • ЗызытIэщIи къахокIыр, ухуеймэ.
  •  
  • Шэнтжьей къуапэм Жаннэ тегъэщIауэ,
  • Мэдыхьэшхыр, фадэм жан къищIауэ.
  •  
  • Тутын Iугъуэм блынхэр игъэмэхыу,
  • Я макъамэм зы зыхыуимыгъэхыу
  •  
  • Щыхъум, гурыIуэгъуэу псори слъытэу,
  • СыкъыщIэкIыжащ. Арщ зэрыщытыр».
  •  
  • «Сыту гуауэ, сыту хъыбар жагъуэ,
  • Си ныбжьэгъу, хэмылъу Iуэхум уи ягъэ,
  •  
  • Бгъэм щызэтепкъутэри си гугъэр,
  • Шыгъу тепкIутэжаи сигу уIэгъэм».
  •  
  •  XIV
  •  
  • Си ныбжьэгъум иIэщ шыпхъу нэхъыщIэ,
  • Си гум щыщIэр псэкIэ зыхэзыщIэ.
  •  
  • И дэлъху етIуанэу сыкъилъытэу,
  • Къыстогузэвыхь ар и фIэщ дыдэу.
  •  
  • Си Ахьмэдри акъылэгъу къищIауэ,
  • Саущий а тIум сэ Iэджэ щIауэ.
  •  
  • ЗэрыгъэIуща фIэкI умыщIэну
  • Хэтщ нэгъуэщI зыгуэрым сыпащIэну.
  •  
  • Чэнджэщ тынкIэ къатемынэ щIыхуэ,
  • (СифIщ армыхъумэ, си Iей зэрамыхуэ).
  •  
  • Ноби, мисыр, ди деж къекIуэкIауэ,
  • Топсэлъыхьхэр Iуэхум щхьэтечауэ.
  •  
  • Псалъэмакъыр Ахьмэд ирегъажьэ,
  • Зилъэфыхьыр и жагъуэщ игъащIэм:
  •  
  • «Си ныбжьэгъуу, уей, си ныбжьэгъу
  •  хъыжьэ,
  • Сэ бжесIэну аракъым умыщIэ.
  •  
  • Лъагъуныгъэр — гущIэм хидзэ мафIэщ,
  • ЗэрызекIуэр псэм ищIа унафэщ.
  •  
  • Гугъущ гухэлъым уи гур къыщиуIэр,
  • КъызыгурыIуэнуи куэд щымыIэ.
  •  
  • Мы ди Iуэхур здынэсам тетщIыхьу,
  • Хъунукъым акъыл къыхэдмыгъэхьэу.
  •  
  • Сыхуэмей сыноплъу уунэхъуну,
  • Махуэ бзыгъэр жэщу къыпщыхъуну.
  •  
  • УощIэ, Жаннэ хъыбарыфI имыIэ,
  • Ахъшэ щхьэкIэ имыщIэн щымыIэ.
  •  
  • Игъэпудыжащ абы и щIыхьыр,
  • ЕпцIыжащ иIахэм хъыджэбз пщIыхьу.
  •  
  • «Мэл Iэхъушэми къыхокIыр щIакъуэ,
  • Щхьэ зыкIэрыпщIа мы мыхъун закъуэм?!» —
  •  
  • БжесIэу щытмэ, умыщI щхьэрыгъажэ,
  • Къыумылъытэ сыпсэлъауэ пхъашэу.
  •  
  • Лъагъуныгъэм зы хьэл мыгъуэ иIэщ:
  • Уигъэхъужыркъым укъэзыуIэм.
  •  
  • Ауэ щыхъукIэ, уи псэм къедэхащIэу,
  • Зыгъэхъужыфынур нэгъуэщI пщащэщ».
  •  
  • «Ахьмэд зи гугъу ищIыр си лэжьэгъурщ,
  • Си лэжьэгъум нэмыщI, си ныбжьэгъурщ.
  •  
  • Сымаджэщым дохутыру щолажьэ,
  • Ящхьэщех сымаджэхэм я лажьэр», —
  •  
  • АдкIэ Динэ псалъэр ирешажьэ,
  • И ныбжьэгъум топсэлъыхь гумащIэу:
  •  
  • «Линэщ и цIэр, нэ къуэлэнщ,
  • щхьэцыгъуэщ,
  • И ныбжьэгъухэм йолъэгэкI, бгы псыгъуэщ.
  •  
  • Удехьэх и теплъэм, лъагъугъуафIэщ,
  • ДэщIыгъуж абы зэрыщIыкIафIэр.
  •  
  • Къэунэху модэм имыхьэл кIэлъыжэу,
  • Ялъэгъуакъым зэи ар хьэлыншэу.
  •  
  • БлоплъыкIыфыр зыхуэмей илъэпкъым,
  • Къищэху псори йокIуж и Iэпкълъэпкъым.
  •  
  • ПщэфIэн Iуэхум фIы дыдэу хозагъэ,
  • Дэрбзэр Iуэхури пфIэщIынщ и IэщIагъэу.
  •  
  • Ящымыщ хъийм икIыу къызэIыхьэм,
  • Мылъкур ебж дахагъэм и зы Iыхьэу.
  •  
  • Ар щыгъуазэщ дунейпсо усыгъэм,
  • ПищI щымыIэ псэм и къулеигъэм.
  •  
  • ЩыщIэдэIукIэ гум хыхьэ макъамэ,
  • КъыфIыщIоткIур щэхуу нэпскъудамэ.
  •  
  • Ину псалъэу зыми зэхихакъым,
  • Хьэулеиным зэи дихьэхакъым.
  •  
  • Ирихужьэу и гум къыпылъадэм,
  • Ар ящыщкъым мылым нытелъадэм.
  •  
  • Псалъэ лей уелъэIукIи жимыIэну,
  • ЕщIэж фIыуэ езым щыжиIэнур.
  •  
  • ЗиIыгъщ уардэу, къыпфIэщIынущ пагэу,
  • Къыпщыхъунущ тIэкIуи зигъэщIагъуэу.
  •  
  • Ар къокIуэкI зэманым хуэмыхъуэжу,
  • И нэмысыр, щIыхьыр ихъумэжу.
  •  
  • ГъащIэм и фIыр кIэншэу егъэлъапIэ,
  • Анэ хъунырщ абы и хъуэпсапIэр.
  •  
  • А насыпырщ гурыфIыгъуэу иIэр,
  • Зэрыпхуихъуэжынуи зы щымыIэ.
  •  
  • Псэгъу къыпхуэхъумэ, Тхьэм къибгъащ
  • уи унэр,
  • Фызыращ унагъуэр зыдэунэр».
  •  
  • *    *   *
  •  
  • Си ныбжьэгъухэ, тIури фысфIэлъапIэщ,
  • Ауэ, фощIэ, сиIэр сэ зы плъапIэщ.
  •  
  • Ар гухэлъ зыхуэсщIыгъа бзылъхугъэрщ,
  • А гухэлъым пэлъэщкъым си лIыгъэр.
  •  
  • Фо шыугъэ пIухуамэ сыт хуэдэ? —
  • Си гурыщIэр зэхэтхъуащ апхуэдэу.
  •  
  • СыволъэIу, бэлыхьхэм сыхэвмыдзэ,
  • Сызыс мафIэм пхъэ къыпэрывмыдзэ.
  •  
  • … Ахьмэд, зы гугъапIи щымыIэжу,
  • Ара Жаннэ сыпыкIыпэу пэжу?!
  •  
  •  XV
  •  
  • Къэсщтэжауэ, мисыр, нобэ гуэрым
  • Сыкъоджэжыр сэ письмом аргуэру.
  •  
  • Сызэсауэ фIыщэу сэ сцIыху хъэтIырщ
  • Бэлыхьищэ си псэр хэзыгъэтыр.
  •  
  • Псалъэ къэс бдзапцIэшэм хуэдэу хьэлъэщ,
  • КъыщыспсэлъкIэ си гум къытогъуалъхьэ.
  •  
  • Си пэш зэвым сэ сыщIэзэгъэжкъым,
  • СыкъыщIэкIкIи си Iуэхум зихъуэжкъым.
  •  
  • Сытехуэжкъым сэ мы дуней иным,
  • Хэзэгъэжкъым зыри сигу къииным.
  •  
  • Апхуэдэххэу си махуэр согъакIуэ,
  • Махуэм жэщри сэ кIылъызогъакIуэ.
  •  
  • Къемыхауэ ауи си нэбдзыпэ,
  • Сыхьэт бжыгъэр нэхущым носыпэ.
  •  
  • Пщэдджыжь пшэплъыр къыщищIым,
  • си мыгъуэм,
  • СотIысэхри, хузотхыж мы тхыгъэр:
  •  
  • «Хэт и жыIэ уедэIуа, си пщащэ,
  • Сэ къызгурымыIуэ, къысхуэмыщIэ,
  •  
  • Апхуэдизу уамыцIыхужыну
  • Зэман кIэщIым зэрызыпхъуэжынур.
  •  
  • Ущымыуэ, фIыуэ слъагъу си пщащэ,
  • Лъагъуныгъэр ар мыбжьыхьэ пщIащэ,
  •  
  • Ущыхуейм и деж пыщэщыжыну,
  • Е мыхьэпшып гуэр — хыфIэбдзэжыну.
  •  
  • Лъагъуныгъэм уи есэп имыщIэ,
  • Лъагъуныгъэм къимылъыхъуэ фIыщIэ,
  •  
  • Уи гум жиIэр уи щхьэм и унафэу
  • УещIыр псэм пхухэмыхын а мафIэм.
  •  
  • Ущымыуэ, фIыуэ слъагъу си пщащэ,
  • ГъащIэ гъуэгухэм уэ ущымыгъуащэ.
  •  
  • Зы гъуэгу закъуэщ гъащIэм иIэр пэжу,
  • Адрейхэр мэхъур Iэджэ — пхэнжу.
  •  
  • ЗэрыгъафIэу пситI щызэдэхащIэрщ
  • НаIуэ щыхъур и купщIэр мы гъащIэм.
  •  
  • Гухэлъ мафIэм зи псэр игъэхуабэрщ
  • И IэфI псомкIэ насыпри зэгуапэр.
  •  
  • Лъагъуныгъэм гу дэмыубзэрабзэр
  • Жьэгу мафIэншэм сыткIи ещхьыркъабзэщ.
  •  
  • Гухэлъ пудым нэр къыщхьэребгъапхъуэу,
  • Уемыжажьэ, уи щхьэц тIэкIур бапхъэу.
  •  
  • УнэлъащIэ лъапIэхэр я плъапIэу,
  • Мылъку фIэкIа ямыIэу нэкуи напIи,
  •  
  • Лъагъуныгъи дахагъи хуэмейуэ,
  • А псалъитIым къарыкIми хуэхейуэ,
  •  
  • Зэ Iуплъэгъуэм насыпыфIэ пфIэщIу,
  • УакIэлъыплъыжамэ, я псэр нэщIрэ,
  •  
  • НэгъуэщIыпсэм и хуабагъ хуэныкъуэу,
  • Дыщэм хэсми, яхудихуу щIыIэ
  •  
  • ЩыIэщ Iэджэ — ахэм уемыхъуапсэ,
  • ГъащIэ нэсым мылъкур хуащIкъым гъуазэ.
  •  
  • КъытхуищIахэм дэ мы гъащIэм тыгъэ
  • Я нэхъ лъапIэ дыдэр — лъагъуныгъэр —
  •  
  • Хыумыгъэзэрыхь уэ нэгузыужьым,
  • ФIыцIэ фIэпщкIэ фIыцIэ  хъункъым хужьыр.
  •  
  • Ди махуэфIхэр си нэгу къыщIыхьэжу,
  • Сэ сызоупщIыж къытезгъэзэжу:
  •  
  • Мы дунейм темыт зи закъуэу къуаншэ,
  • Хэт лъэкIа утришэн гъуэгу къуаншэ?
  •  
  • Сыгубжьауэ пхуэсщIыркъым гукъанэ,
  • СынолъэIуу арщ: си гъусэу къанэ…
  •  
  • УсIэщIэкIыу уежьэжми, си дахэ,
  • Умыбгынэ гухэлъым и лъахэр».
  •  
  • (КъыкIэлъыкIуэнущ)