Ажалищэм къела
2020-07-11
- Къамэ дзитI зыIуту,
- Ар хэтащ зауищым,
- Уащхъуэ гъуэгу къриту,
- Къелащ ажалищэм.
- Финляндием и мэзым
- ЩыхьэщIащ зекIуэлIыр,
- Абдеж шэгын гъуэзым
- Щепэмащ зауэлIыр.
- Мэзкуу зыхъумахэм
- Яхэтащ жыджэру,
- Фашист щхьэрыуахэм
- Игъэжащ ялъ уэру.
- Сталинград зэхэуэм,
- Хэтащ и гуащIэгъуэм,
- Жэщ топхэр щымыуэм,
- Ар ещакIуэт благъуэм.
- ТIасхъэщIэх псэхэхыу,
- Бийм я щIыб къыдыхьэт,
- Есахэр щхьэфIэхыу,
- ХыщIэу игъэпыхьэт.
- Самурай нэкъитхъми
- Лъигъэсащ хуэфащэ.
- Мухьэб мыщхьэщытхъуми,
- Зэпичат гъуэгуищэ!
- ИтIани игу пхъэхауэ
- Псэуфащ зекIуэлIыр,
- Игу бийм тепщэхауэ,
- Псэхужащ зауэлIыр.
- Дэрмывэм и лIыгъэ
- Къэрэшей-Шэрджэс Республикэр щыгъэтауэ, Совет Союзу щытами цIыху куэд щыбгъуэтынкъым Фин зауэми, Хэку зауэшхуэми, Япон зауэми лIыгъэ хэлъу хэтауэ, псэууэ къыхэкIыжауэ.
- Таурыхъхэм щаIуатэм ещхь апхуэдэ гъуэгуанэ хьэлъэ зэпичу и Хэку узыншэу къекIуэлIэжахэм ящыщщ КъШР-м и къалащхьэ Черкесск щыпсэуа Дэрмывэ Мухьэб Хьуд и къуэр. Ар Краснодар крайм хыхьэ Кургъуокъуей къуажэм 1914 гъэм къыщалъхуащ. 1930 гъэхэм абы пэщIэдзэ еджапIэр Успенскэ станицэм къыщиухри, мэзхъумэхэр щрагъаджэу Владикавказ дэт техникумым щIэтIысхьащ.
- ЕхъулIэныгъэфI иIэу Мухьэб техникумыр къиуха нэужь, Ермэлыхьэблэ дэта, Дзэ Плъыжьым папщIэ офицерхэр щагъэхьэзыр училищэм ящтащ. Ар щытхъу тхылъкIэ къиухри, Ленинград дзэ округым взводым и унафэщIу ягъэкIуащ. Офицер щIалэм куэд дэмыкIыу къыщIихуащ Фин зауэм и гъуэзыр. Абдеж къыщигъэлъэгъуа лIыгъэмрэ акъылым-рэ къапэкIуэу ар ягъэуващ тIасхъэ-щIэх взводым и унафэщIу, и япэ Вагъуэ Плъыжь орденри и бгъэм къыщылыдащ.
- 1941 гъэм Хэку зауэшхуэр къыщыхъейм абы къыхуагъэфащэ тIасхъэщIэх ротэ щхьэхуэ, бийм и щIыб Прибалтикэ Iэшэлъашэм щызэуэну. ЩIалэм и пщэ къралъхьэр пылъхьэншэу зэригъэзащIэм папщIэ Вагъуэ Плъыжь орденыр етIуанэу кърат, лейтенант нэхъыжь цIэри щIыгъуу.
- Прибалтикэ щIыналъэм абы и ро-тэр щызэуащ 1941 гъэм и щэкIуэгъуэ мазэм нэс. А зэманым бийм Мэз- куу къищтэныр къалэн нэхъыщхьэу игъэуват, дзэ къыхэхауэ, зэуэным нэхъ хуэкъулейуэ иIэр къриутIыпщати, Мухьэб и тIасхъэщIэх ротэр абыхэм я щIыбым дагъэувэ.
- Мэзкуу епщIа дзэр зэтекъутэным Дэрмывэм и ротэм хилъхьа гуащIэмрэ лIыгъэмрэ я щыхьэту, ди хэкуэгъу щIалэм Вагъуэ Плъыжь орденыр ещанэу къыхуагъэфащэ. А орденыр еплIанэу Мухьэб къыщилъэщащ Сталинград и Iэшэлъашэм щекIуэ- кIа зэхэуэ иным.
- 1944 гъэм нэмыцэр Хэкум ихужын щыщIадзам, Мухьэб къыщохутэж Прибалтикэм. Абдежым тIасхъэщIэх ротэм я унафэщIым къыщигъэлъэгъуа лIыгъэм папщIэ Вагъуэ Плъыжь орденыр етхуанэу кърат. «Хэку зауэ» орденым и япэ нагъыщэр абы къилэжьащ илъэсиплIкIэ зыпэщIэта бийр къызэрыкIауэ щыта гъуэмбым щраукIыхьыжам.
- 1945 гъэм Мухьэб зауэр иухакъым, адрей куэдым хуэдэу. Абы къыхудэхуащ и лIыгъэмрэ и акъылым и жанагъымрэ япон сэлэтхэм яригъэлъагъун. А зэманым Дэрмывэм «Совет Союзым и ЛIыхъужь» цIэр къратыну лъэIу тхылъ и командирхэм ягъэхьэзырат, ауэ ар зигу темыхуахэр къыкъуэкIри, адыгэлIым къилэжьа цIэр Бэракъ Плъыжь орденкIэ зэрахъуэкIыжащ, майор нагъыщэри къыхущIагъужащ.
- Зауэ нэужьым Мухьэб и къулыкъур дзэм щрихьэкIащ 1956 гъэм нэсыху. А гъэм Хрущёвым офицер куэд дзэм къыхигъэкIауэ щытащ. Мухьэби абыхэм яхэхуэри, 1957 гъэм Черкесск къалэм къигъэзэжащ.
- Абы и ордениблым къадэкIуэу, зауэм къыщилъэща медаль зыбжа-ни иIащ. Зауищым я лIыхъужь ха- хуэр 1985 гъэм дунейм ехыжащ. Ауэ къэнащ и лIыгъэм щыхьэт техъуэ орденхэр, медалхэр, ахэр щIэзыплъыкIын, иригушхуэн, ириинын къуэрылъхухэр, Iыхьлыхэр, лыджанэхэр. Апхуэдэу щыхъукIэ, Мухьэб езыр къытхэмытыжми, фэеплъ мыкIуэдыжын дунейм къытринащ.
- ГЪУКIЭКЪУЛ Даут.