• Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм Тарифхэмрэ псэупIэ IэнатIэм кIэлъыплъынымкIэ и къэрал комитетым и унафэщIым и къалэнхэр зыгъэзащIэм и IуэхукIэ
• Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Iэтащхьэм и Указ

1. Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Конституцэм и 81-нэ статьям и «б» пунктым ипкъ иткIэ Тарифхэмрэ псэупIэ IэнатIэм кIэлъыплъынымкIэ и къэрал комитетым и унафэщIым и къалэнхэр игъэзэщIэну гъэувын Мэкъуашэ Алим Ажджэрий и къуэр.
2. Мы Указым къару егъуэт абы Iэ щыщIэздза махуэм щегъэжьауэ.

•                   Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм
•                   и Iэтащхьэ КIУЭКIУЭ Казбек
• Налшык къалэ
• 2019 гъэм дыгъэгъазэм и 12-м
• №124-УГ
•  

• Зыгъэпсэхугъуэ махуэр гъэIэпхъуэным и IуэхукIэ
• Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Iэтащхьэм и Указ
• ЛэжьакIуэхэм зыгъэпсэхугъуэ махуэхэмрэ щымылажьэ махуэшхуэхэмрэ нэхъ тэмэму къагъэсэбэпын мурадкIэ унафэ сощI:

1. 2019 гъэм и дыгъэгъазэм и 28 щэбэт зыгъэпсэхугъуэ махуэр 2019 гъэм и дыгъэгъазэм и 31 гъубж махуэм гъэIэпхъуэн Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и къэрал къулыкъухэр зыIыгъхэм, Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и къэрал граждан къулыкъущIэхэм, Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и къэрал органхэм я нэгъуэщI лэжьакIуэхэм, Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и къэрал органхэм я унафэм щIэт IуэхущIапIэхэм я лэжьакIуэхэм папщIэ.
2. ЩIыпIэ самоуправленэмкIэ органхэм чэнджэщ етын 2019 гъэм и дыгъэгъазэм и 28 щэбэт зыгъэпсэхугъуэ махуэр 2019 гъэм и дыгъэгъазэм и 31 гъубж махуэм ягъэIэпхъуэну муниципальнэ къулыкъу зыIыгъхэм, щIыпIэ самоуправленэмкIэ органхэм я нэгъуэщI лэжьакIуэхэм, щIыпIэ самоуправленэмкIэ органхэм я унафэм щIэт IуэхущIапIэхэм я лэжьакIуэхэм папщIэ.

•  
•  Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм
•  и Iэтащхьэ КIУЭКIУЭ Казбек
• Налшык къалэ
• 2019 гъэм дыгъэгъазэм и 13-м
• №125-УГ

• Иджыблагъэ Сочэ щекIуэкIащ Доброволецхэм я дунейпсо зэхуэс. Абы къэрали 120-м къикIа цIыху 6500-рэ хэтащ, ахэр волонтёр зэщIэхъееныгъэхэм, фейдэ къызыпэкIуэ лэжьыгъэм пымыщIа зэгухьэныгъэхэм, псапащIэ фондхэм я лIыкIуэхэт.

Псоми еджэн…

• УФ-м и Конституцэм и махуэм республикэм и Премьер-министр Мусуков Алий КъБР-м и Правительствэм и Унэм паспортхэр щаритащ еджэным, спортым къыщыхэжаныкI, олимпиадэ, конкурс зэмылIэужьыгъуэхэм щытекIуа, кадет зэщIэхъееныгъэм щыпашэ школакIуэхэм.

Псоми еджэн…

• Абхъазым и утыкум махуитIкIэ псей IэрыщI лъагэр щызэпкъралъхьащ. Псори пэплъэрт мы гъэм абы фIалъхьэну цIуугъэнэхэр зыхуэдэм. Гъэ кIуар, зэрыфщIэжщи, «ретро» лъэхъэнэм ейт. Ещанэ махуэм щэхур нахуэ къэхъуащ — «Коммунхоз»-м и лэжьакIуэхэм иджыри зэ къызыкъуахыжащ куэдым я сабиигъуэр я нэгу къыщIэзыгъэхьэж сурэт теплъэгъуэ зэкIэрыщIахэр, кIэнфетышхуэхэр, хадэхэкIхэр, гуащэхэр.

Псоми еджэн…

• Къэралым и автопромым дэIэпыкъунымкIэ программэм хиубыдэу 2019 гъэм Къэбэрдей-Балъкъэрым и школхэмрэ сымаджэщхэмрэ автобус мыину, медицинэ дэIэпыкъуныгъэ псынщIэм папщIэ автомашинэу пщIы бжыгъэхэр къаIэрыхьащ. Ахэр щIыналъэм и районхэмрэ къалэхэмрэ трагуэшащ, къет ТАСС-м и корреспондентым.

Псоми еджэн…

• УФ-м ТуризмэмкIэ и федеральнэ агентствэм (Ростуризм) къызэрыщалъытэмкIэ, ди къэралым и бгы-лыжэ зыгъэпсэхупIэ нэхъыфIхэм «Iуащхьэмахуэ» курортыр ящыщщ.

Псоми еджэн…

• ЩэкIуэгъуэм и 7-м Адыгэ Республикэм Iэтауэ щагъэлъэпIащ щIыналъэм и япэ президент, экономикэ щIэныгъэхэм я доктор, СССР-м спортымкIэ (самбэ) и мастер Джарым Аслъэн и ныбжьыр илъэс 80 зэрырикъуар. Пшы-хьым кърихьэлIа дэтхэнэ зы хьэщIэми тхьэмадэм тыгъэ хуищIащ нэхъыжьыфIыр и гъащIэ гъуэгум щриплъэж, нобэ ди щIэджыкIакIуэхэм едгъэцIыху тхылъыр: «Лъагагъэр зэрызыхэпщIэр: спорт, политикэ, гъащIэ» («Чувство верха: спорт, политика, жизнь»).

Псоми еджэн…

• 1994 гъэм накъыгъэм екIуэкIа, республикэхэм я унафэщIхэм я Зэхуэ-сым сыкъыщыщыпсалъэм, хэхэс диаспорэхэр бжыгъэкIэ зэпэплъытмэ, хамэ къэралхэм щыпсэу цIыху бжыгъэ нэхъыбэ дыдэ зиIэ урысхэм адыгэхэр къазэрыкIэлъыкIуэр жысIащ. Ар республикэ тепщэхэм икъукIэ ягъэщIэгъуащ. Си псалъэм къыщыхэзгъэщащ шэрджэс хэхэсхэр Кав-каз Ищхъэрэм ит республикищым — Адыгейм, Къэрэшей-Шэрджэсым, Къэбэрдей-Балъкъэрым — къызэщIэубыдауэ адыгэу исым нэхърэ плIыкIэ зэрынэхъыбэр. Иджы мис, XXI лIэщIыгъуэр йокIуэкI, ауэ нобэр къыздэсым ар зымыщIэ куэд Урысейм щыпсэухэм яхэтщ, нэхъ гъэщIэгъуэныжращи — къэрал къулыкъущIэхэ- ри абы щыгъуазэкъым. Дэ псори дыадыгэщ, — къагурызгъэIуащ къызэдаIуэхэм, — лъэпкъым и къудамэ щхьэхуэхэм дыхыхьэу, диалект зэтемыхуэкIэ дыпсалъэу аркъудейщ. Иужьрей къэпщытэныгъэм ипкъ иткIэ зи цIэ къисIуа республикэхэм адыгэу мин 720-рэ хуэдиз щыпсэумэ, гъунапкъэ адрыщIым мелуани 4 — 5, иджы къызэрабжымкIэ — мелуани 8-м нэблагъэ ди лъэпкъэгъуу щопсэу. Ар Ельцин Бориси, республикэхэм я тепщэхэми яфIэгъэщIэгъуэн хъуащ, псом хуэмыдэу абы къигъэуIэбжьар Шаймиев Минтимерщ, абы хэхэс тэтэрхэр, урысхэм уакъыфIэкIмэ, нэхъыбэ и гугъэт. А псори хэIущIыIу дымыщIу хъунутэкъым, сыту жыпIэмэ, а зэманым КъБР-мрэ КъШР-мрэ я лIыщхьэхэу КIуэкIуэ Валерэрэ Хубиев Владимиррэ, сэри саригъусэу ди Iэ зыщIэддза, «Адыгэ лъэпкъым Урысейм и Президентым зэрызыхуигъазэ Къыхуеджэныгъэ» дгъэхьэзырырт. Кавказ зауэр иухыу адыгэхэр Тыркум зэрыIэпхъуэрэ илъэси 130-рэ щрикъу махуэр къэблэгъати, а Къыхуеджэныгъэр Зэхуэсым утыку къыщидмыхьэу хъунутэкъым. Япэ дунейпсо зауэр иухыу, Уэсмэн къэралыгъуэр зэпкърыхуа нэужь, адыгэхэр Тырку империем хыхьэу щыта, иужькIэ къэрал зэмылIэужьыгъуэу зэпкърылъэлъа щIыналъэхэм къыщыхутат.

Псоми еджэн…

• Къэбэрдей-Балъкъэрым и щэнхабзэм хэщIыныгъэшхуэ игъуэтащ — илъэс 80-м иту дунейм ехыжащ тхакIуэ-публицист, документальнэ прозэм и лъабжьэр зыгъэтIылъахэм ящыщ зы, Урысей Федерацэм и ТхакIуэхэмрэ Журналистхэмрэ я зэгухьэныгъэхэм хэта, Урысей Федерацэм щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ КхъуэIуфэ Хьэчим Хьэбас и къуэр.

Псоми еджэн…

• КъБР-м ЦIыхухэр егъэджэнымкIэ, щIэныгъэмрэ щIалэгъуалэм я IуэхухэмкIэ и министерствэр, КъБР-м и Парламентым и ЩIалэгъуалэ палатэр, ХьэтIохъущокъуэ Къазий и цIэр зезыхьэ Адыгэбзэ Хасэр я дэIэпыкъуэгъуу ирагъэкIуэкI «Дуней псор зылъэхъа бэджыхъым детхьэлэ» республикэпсо зэпеуэр иджыблагъэ щызэхэтащ Тэрч щIыналъэм хыхьэ Инарыкъуей къуажэм дэт курыт еджапIэм. КъыжыIапхъэщ проектым ЩIалэгъуалэ IуэхухэмкIэ щыIэ къэрал агентствэм къызэригъэпэща зэпеуэм и гулъыти зэригъуэтар.

Псоми еджэн…

• Дыгъэгъазэм и 14, щэбэт
• Чернобыль АЭС-м къыщыхъуа аварием и лъэужьхэр зыгъэкIуэдыжахэр щагъэлъапIэ махуэщ
• Академик Сахаров Андрей и фэеплъ махуэщ. Совет физик, жылагъуэ лэжьакIуэ цIэрыIуэ, Нобель саугъэтым и лауреат Сахаров Андрей 1989 гъэм дунейм ехыжащ.
• 1542 гъэм Шотландие пащты- хьыгъуэм и унафэщIу ягъэувауэ щытащ Стюарт Марие. Абы и гъащIэр гъэщIэгъуэныщэу къызэрекIуэкIар зыфIэтелъыджэу щытар и лъэхъэнэгъухэм я закъуэкъым. Ноби абы теухуа тхылъхэр къыдокI, фильмхэр трах.

Псоми еджэн…

• Егъэджэныгъэм къыщагъэсэбэп иджырей Iэмалхэр утыку къыщрахьэ республикэ семинархэр мы махуэхэм курыт еджапIэхэм щокIуэкI. Апхуэдэу Къэрэгъэш къуажэм дэт 2-нэ курыт школым къыщызэрагъэпэщащ адыгэхэм я псэкупсэ лъапIэныгъэхэр, щэнхабзэ-тхыдэ хъугъуэфIыгъуэхэр, адыгэ хабзэр гъэсэныгъэмрэ зыужьыныгъэмрэ къызэрыщагъэсэбэпым, ахэр зи лъабжьэ цIыху хэтыкIэмрэ шыIэныгъэмрэ ныбжьыщIэхэм зэрыбгъэдалъхьэм теухуа дерс зэIухахэр.

Псоми еджэн…

• Ди лъэпкъыр зэрыгушхуэ икIи зэрыпагэ адыгэ щIэныгъэлIхэм куэдрэ гулъытэ лъагэ щагъуэт къэралпсо, дунейпсо утыкухэм. Апхуэдэу, иджыблагъэ зи хъыбарыфI зэхэтхахэм ящыщщ инженер-механик Iэзэ, физик цIэрыIуэ, техникэ щIэныгъэхэм я доктор Щоджэн Юрэ Хьэсэн и къуэр. ЩIэныгъэхэмкIэ Урысей Академием (РАН) иджыблагъэ щекIуэкIа зэхуэс иным Щоджэныр зэдэарэзыуэ щыхахащ РАН-м и член-корреспонденту. Ари и щыхьэтщ адыгэ IэщIагъэлI щыпкъэм бгъэдэлъ щIэныгъэ куумрэ зэфIэкI лъагэмрэ.

Псоми еджэн…

• Дзыгъуэ  хахуэхэр
• Псысэ
• Хьэблэ дзыгъуэр зэхэтIысхьэри зэчэнджэщыжащ:
• — Дзыгъуэ быныр дызэтоунахъуэ, абы фIэкIмэ, лъапсэкIуэдыр къытхуэкIуэнущ. Нэгей и къуэ Лъэпщагъуэ къыдэуэсащи, махуэ къэс зы дзыгъуэ тхеуд. Ди лъакъуиплIыр зэтедзауэ дыщыс хъунукъым афIэкIа. Зыгуэр дывгъащIэ, зыгуэр къэдвгъэгупсыс.

Псоми еджэн…