Къулъкъужын Ипщэм къыщагъуэтахэр
2021-09-07
- Урысейм и къэрал Эрмитажым археологиемкIэ къызэригъэпэща экспедицэм 2016 гъэм и шыщхьэуIу мазэм къыщыщIэдзауэ Къулъкъужын Ипщэм щыIэ пасэрей кхъащхьэжьхэм щIытI лэжьыгъэхэр щрегъэкIуэкI. Пандемием и зэранкIэ зэпагъэуа лэжьыгъэхэр иджыблагъэ яублэжащ.
- Археологхэм я нэм къыфIэнар а щIыпIэм щыIэ кобанскэ ятIагъуэ кхъащхьэжьхэрщ. Иужьрей илъэсхэм ар къелъэлъэхыу хуежьащ. Нэхъыбэу ар зытралъхьэр щIы щхьэфэм игъуэт зэхъуэкIыныгъэхэрщ.
- ЩIытIхэр зэрекIуэкIа илъэсхэм къагъуэтащ зэрыIэбэ, зэрызагъэдахэ хьэпшып зэмылIэужьыгъуэхэмрэ Iэщэхэм- рэ. ЩIэныгъэлIхэм зэрыхуагъэфэщамкIэ, ахэр ди эрэм ипэ ита ебланэ — ещанэ лIэщIыгъуэхэм хеубыдэ, къызэрагъэсэбэпу щытар зэкIэ къахутакъым. Куэд мыщIэу абыхэм къахэхъуащ теплъэ гъэщIэгъуэн зиIэ кхъуэщын. Ар абдеж щыщIалъхьам и лъапэмкIэ къыщытт. Псом нэхърэ нэхъ яфIэгъэщIэгъуэныр кхъащхьэхэм языныкъуэхэм, куэд-мащIэми, хьэпшып гуэрхэр лIам дыщIалъхьауэ, зыри зыщIэмылъхэми уарихьэлIэу зэрыщытырщ. Экспедицэм и унафэщI Марченкэ Юлие дызэрыщигъэгъуэзамкIэ, кхъащхьэм и инагъыр метр зэбгъузэнатIэ зы миным щIегъу.
- — КъыкIэлъыкIуэ экспедицэхэм мы щIыпIэм ещанэ лIэщIыгъуэм щыпсэуа лъэпкъыр зыхуэдэр къэтхутэну ди мурадщ. Абыхэм зэрахьа хьэпшыпхэм Iэмал имыIэу ар къагъэнэIуэнущ.
- Къэхутэныгъэхэр здекIуэкIым къагъуэтащ ятIэ хьэкъу- щыкъухэр, домбеякъым къыхэщIыкIа бгырыпхым щыщ пкъыгъуэ гуэрхэр, сэ, янтарь мывэхэр. ЩIэныгъэлIхэм зэрыхуагъэфащэмкIэ, кхъащхьэ псоми зэхуэдэу къыщагъуэт янтарым къегъэлъагъуэ, мы щIыпIэм а зэманым щыпсэуа лъэпкъыр хэтуи щрырети, балтикэ щIыналъэм сатумкIэ пыщIэныгъэшхуэ хуаIэу зэрыщытар, зэрызэкIэлъыкIуэу щытари бгылъэ щIыпIэхэмкIэщ, — жиIащ унафэщIым. Мы зэманым лэжьыгъэхэр кърахьэлIэ цIыху 20-м. Археологхэм ящIыгъуу а щIыпIэм щолажьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым тхыдэмкIэ и факультетым и студентхэри. Къэхутэныгъэхэм зэгъусэу елэжьынущ Москва къикIахэри Къэбэрдей-Балъкъэрым и щIэныгъэлIхэри. ХузэфIэкIымкIэ экспедицэм защIегъакъуэ къуажэ администрацэм и унафэщI Балъкъыз Артур.
- Шэрэдж Дисэ.