ФИФI ФЫМЫГЪЭПУД, ФИ IЕЙ ФЫМЫГЪЭПЩКIУ

АДЫГЭ ПСАЛЪЭ

Апрель, 2020

Путин Владимир къыхилъхьащ къэралым и щIыналъэхэм сом мелард 200 хуаутIыпщыну

2020-04-18

  • Урысейм и Президент Путин Влади­-мир мэлыжьыхьым и 15-м видеоконференц IэмалкIэ иригъэкIуэкIащ Прави­тельствэм хэтхэм щепсэлъылIа зэIущIэ. Ар теухуауэ щытащ коронавирусым щы­пэщIэт мы лъэхъэнэм къэралым и ­щIыналъэхэм я экономикэм, хьэрычэт IэнатIэм защIэгъэкъуэным, цIыхухэм я лэжьапIэхэр яфIэмыкIуэдынымрэ абыхэм я хэхъуэхэр хъума хъунымрэ пыщIа Iуэхухэм хуэфащэ гулъытэ хуэщIыным.

  • Къэралым и Iэтащхьэм къыхигъэщащ абы и лъэныкъуэкIэ нэхъапэм къагъэлъэгъуауэ щыта хэкIыпIэхэм, дэIэпыкъуныгъэм иджыри хэгъэхъуэн зэрыхуейр икIи абы теухуа унафэхэр къызэрыщтапхъэр. Псалъэм папщIэ, Путин В. В. къыхилъ-хьащ хьэрычэт IэнатIэ мыинымрэ ку­ры­тымрэ, мы зэманым хэщIыныгъэ нэхъы- бэ зыгъуэтахэм, къэралым мылъкукIэ защIигъэкъуэн хуейуэ. Абыхэм иужькIэ ямыпшыныжын ахъшэ ятыпхъэщ, фIэ­кIыпIэ зимыIэ зи чэзу къалэнхэр, псалъэм папщIэ, я лэжьакIуэхэм улахуэхэр ираты­ныр, иризэфIахын папщIэ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбек IутIыж махуэ лъапIэм и щIыхькIэ цIыхухэм ЗЭРЕХЪУЭХЪУР

2020-04-18

  • Православнэ диныр зезыхьэу Къэбэр­-дей-Балъкъэр Республикэм ис ныбжьэгъу лъапIэхэ!
  • Си гум къыбгъэдэкIыу сынывохъуэхъу IутIыж махуэ лъапIэмкIэ, православнэ чы­ристан псоми я гуфIэгъуэ нэхъ лъапIэ ды-дэу фи НэщI кIыхьыр зэриухар къэзыгъэ­лъагъуэмкIэ.
  • А махуэшхуэр я дамыгъэщ цIыхур псэкIэ къабзэ зэрыхъумрэ къэщIэрэщIэжыныгъэмрэ, гумащIагъэмрэ гуапагъэмрэ, Iуэ­хуфI лэжьыным хуигъэушурэ абы фIэщ­хъуныгъэр егъэбыдэ, гугъэрэ фIыгъуэрэ, гупсэхугъуэ къыздехь.
  • Нобэ Къэбэрдей-Балъкъэр Республи­кэм Православнэ члисэм къалэнышхуэ ­ще­гъэзащIэ цIыхухэм псэкупсэ дахагъэ, хьэл-щэн  зэтет яхэлъхьэнымкIэ, дин, лъэпкъ зэгурыIуэныгъэр гъэбыдэнымкIэ, фIэщхъуныгъэ зыхэлъхэм папщIэ ар лъабжьэ быдэ, тегъэщIапIэ мэхъу. Къэрал ­органхэм, нэгъуэщI динхэр зезыхьэхэм быдэу  япыщIауэ  щыткIэрэ,  абы жыла­гъуэм мыхьэнэшхуэ щиIэщ икIи ди цIыхубэ зэ­къуэтыныгъэм хуолажьэ.
  • Къэбэрдей-Балъкъэрым ис псоми мы ­махуэ лъапIэм сехъуэхъуну сыхуейщ узыншагъэ быдэ яIэну, мамыру, зэIузэпэщу псэуну. Фи унэхэм хуабагъэрэ гуапагъэрэ илъыну, фи гъащIэр лъагъуныгъэрэ на­сыпкIэ щызу щытыну, фи  Iыхьлыхэр  фхуэу­зын­шэну си гуапэщ.

Зыхыхьэхэр: Хэха

Урысей гвардием къулыкъу щызыщIэхэр щыIащ зауэ гуащIэхэр щекIуэкIа щIыпIэхэм

2020-04-18

  • Урысей гвардием и Управленэу Къэ­бэрдей-Балъкъэр Республикэм щыIэм къулыкъу щызыщIэхэмрэ щылажьэ­хэмрэ иджыблагъэ щыIащ зауэ щIы-хьым и щIыпIэхэм икIи абдеж щыхэкIуэдахэм дакъикъэкIэ яхуэщыгъуащ. А Iуэхур траухуат совет цIыхубэр Хэку ­зауэшхуэм зэрыщытекIуэрэ илъэс 75-рэ зэрырикъум.

  • Гвардейцхэр щызэхуэсат Шэрэдж щIы­налъэм хыхьэ Къэщкъэтау къуажэм дэт мемориалым деж. 1942 гъэм и жэ­п­уэгъуэм зауэ гуащIэхэр щекIуэкIащ а щIыпIэм икIи ди щIыналъэр яхъумэу ­щыхэкIуэдащ 37-нэ армэм и етIуанэ гвардейскэ дивизием и сэлэтхэмрэ командирхэмрэ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

Iэ тедзэгъуэр йокIуэкI

2020-04-18

  • Мэлыжьыхьым и 1-м щIидзауэ йокIуэкI 2020 гъэм и етIуанэ илъэс ныкъуэм цIыхухэм яIэрыхьэну газетхэм, журналхэм Iэ тедзэныр.
  • Иджыпсту щыIэ щытыкIэм  ипкъ иткIэ, цIыхухэм Iэмал яIэщ ­пощтхэм мыкIуэу, я унэ щIэсыжу газетхэм Iэ традзэну — Урысейм и Пощ­тым и сайтым иIэ podpiska.pochta.ru жыхуиIэмкIэ апхуэдэ Iуэхутхьэбзэр зэфIагъэкIыфынущ, къэралым къы­­щыдэкI газет, журнал минит-хум ящыщ дэтхэнэ зыми Iэ трыра-гъэ­дзэнущ. Iуэхутхьэбзэр тэмэму зэтеухуауэ щытщи, дэнэ щIыпIэ ­щып­сэуми апхуэдэ щIыкIэкIэ Iэ традзэ­фынущ нэхъ дэзыхьэх къы­дэ­кIыгъуэхэм.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

Бзэмрэ лъэпкъымрэ зэгуэхыпIэ яIэкъым

2020-04-18

  • Филологие щIэныгъэхэм я доктор, КъБКъУ-м урысыбзэмрэ бзэщIэныгъэхэмкIэ и кафедрэм и профессор Габуниа Зинаидэ и тхылъыщIэ иджыблагъэ къыщыдэкIащ Котляровхэ Мариерэ Викторрэ я тедзапIэм. Монографиеу 24-рэ, тхыгъэу 390-м щIигъу и Iэдакъэ къыщIэкIащ Зинаидэ, ар РАЕН-м, Абхъаз Республикэм щIэныгъэхэмкIэ и академием я академикщ, Кавказыбзэхэр джынымкIэ дунейпсо зэгухьэныгъэм хэтщ.
  • «Кавказыбзэхэр джыным и тхыдэм теуха очеркхэр» зыфIища тхылъыр томитI мэхъу, напэкIуэцI миным щIегъу, экземпляр 300-у тра­дзащ.
  • Тхылъым пэублэ псалъэ хуэзытха, филологие щIэныгъэхэм я доктор Щомахуэ Татьянэ зэрыжиIэщи, кавказыбзэхэр джыным хуэунэтIауэ Габуниа Зинаидэ илъэс куэд хъуауэ иригъэкIуэкI лэжьыгъэшхуэм щыщ Iыхьэу аращ иджыпсту дунейм къы­техьар. А бзэхэм къежьапIэ яхуэ­-хъуар, абыхэм зэрызаужьар, зэманыр кIуэ­хукIэ ягъуэта зэхъуэкIыныгъэхэр, лъэпкъым и щэнхабзэм бзэм щиIыгъ увыпIэр — куэд зэпилъытащ тхылъыр зи Iэдакъэ къыщIэкIам. Ар иджыри зэ щыхьэт техъуащ икIи трегъэчыныхь бзэр лъэпкъым и тхыдэми, и хабзэми, и зыужьыныгъэми къыгуэхыпIэ имыIэу зэрыпыщIам.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

2020-04-18

Ди лъахэгъу кхъухьлъатэзехуэ хахуэ КIэфо Арсен (сэмэгумкIэ) Накъыгъэм и 9 ­махуэшхуэм псей щхъуантIэхэр щыхесэ нэхъапэм аэродрому щыта губ­гъуэм. Абы телъэтыкIыурэ КIэфор мызэ-мытIэу уэгум ихьащ, и уна­фэщIхэм я унафэхэр игъэзащIэу. Зэкъым ар псэзэпылъхьэпIэ щихуар икIи сыт щыгъуи лIыхъужьыгъэ къигъэлъагъуэу къикIащ абыхэм.
Ленинград, 1985 гъэ

Зыхыхьэхэр: Хэха

Мы махуэхэм

2020-04-18

  • Мэлыжьыхьым и 18,
  • щэбэт
  • Фэеплъхэмрэ тхыдэ мыхьэнэ зиIэ щIыпIэхэмрэ я дунейпсо махуэщ
  • Радиор фIыуэ зылъагъухэм, ар зэпкърылъхьэным дихьэххэм я ­дунейпсо махуэщ. 1925 гъэм Радиор фIыуэ зылъагъухэм я дунейпсо ­зэгухьэныгъэр къызэрагъэпэщащ.
  • Циркым и дунейпсо махуэщ
  • Урысейм и дзэ щIыхьым и махуэщ — 1242 гъэм Невский Александр и ­зауэлIхэр нэмыцэдзэхэм Чудскэ гуэ­лым деж зэрыщытекIуам и щIыхь­кIэ ягъэуващ.
  • Нидерландхэм щагъэлъапIэ музейхэм я махуэр. А къэралым щы­псэухэри и хьэщIэхэри а махуэм Iэмал зэриIэкIэ музейм кIуэн хуейуэ къалъытэ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

Тхыдэ мыхьэнэ зиIэ щIыпIэхэмрэ фэеплъхэмрэ

2020-04-18

  • «Дыщалъхуа щIыналъэм и хъу­гъуэфIыгъуэхэр дывгъэхъумэ» къы­­хуеджэныгъэм щIэту мы махуэр — International Day for Monuments and Sites жыхуиIэр — гъэлъэпIэным теухуа унафэ ЮНЕСКО зэгухьэ­ныгъэм Фэеплъ­хэмрэ щIыпIэ хьэлэ­мэтхэмрэ яхуэсакъынымкIэ и дуней­­псо ассамблеем 1982 гъэм къыщащтащ.

Адриан къуэтIыхьыр

  • Абы кърикIуащ 1984 гъэм къы­щыщIэдзауэ тхыдэ мыхьэнэ зиIэ щIыпIэхэмрэ лъэпкъхэм ижькIэрэ ­къадекIуэкI щэнхабзэм и фэеплъ­хэмрэ жылагъуэм гулъытэ хэха щы­хуащI махуэу мэлыжьыхьым и 18-р ­дуней псом къыщегъэлъытэныр.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

Ерыскъырэ ахъшэкIэ зыщIагъакъуэ

2020-04-18

  • Бахъсэн щIыналъэм и еджапIэхэм екIуалIэ школакIуэхэм ерыскъыпхъэ зэмылIэужьыгъуэхэмкIэ зыщIагъэкъуэнущ. Апхуэдэ унафэ ищIащ Бахъсэн щIыналъэ администрацэм. АбыкIэ хъыбар дигъэщIащ ­Бахъсэн щIыналъэм и администрацэм и пресс-IэнатIэм.

  • ДэIэпыкъуныгъэ зратыну ныбжьыщIэхэм я спискэхэр еджапIэхэм щызэхагъэуващ. Ахэр цIыху 650-рэ мэхъу. Ерыскъыпхъэр школхэм щызэхуахьэс. Иратыну шхынхэм хохьэ шэ, шеймышкIэ дагъэ, фо­шыгъу, хьэжыгъэ, курпIэ зэмы­лIэу­жьыгъуэхэр, псыIэфIрэ IэфIыкIэхэмрэ. ДэIэпыкъуныгъэр зыхуэгъэзар хэхъуэ мащIэ зиIэ унагъуэхэм ящыщ сабийхэмрэ зи узыншагъэмкIэ сэкъат зиIэхэмрэщ. Коронавирусым епха Iуэхугъуэхэр щыгъэзэщIапхъэ лъэхъэнэ ткIийм къриубыдэу а унагъуэ­хэм мызэ-мытIэу ядэIэпыкъунущ дяпэкIи.
  • ЖЫЛАСЭ Маритэ.

Зыхыхьэхэр: Хэха

1 КъБР * «Мир» канал

2020-04-18

  • Блыщхьэ, мэлыжьыхьым и 20
  • Сыхьэт 17 пщIондэ лажьэркъым
  • 17.00 «Хьэндырабгъуэ». Сабийхэм папщIэ нэтын (адыгэбзэкIэ)   (6+)
  • 17.35 «Сабийхэм я дуней». Сабийхэм папщIэ нэтын (6+)
  • 18.00 «Спорт утыку» (балъкъэрыбзэ­кIэ) (12+)
  • 18.20 «Уэрэдыр зи Iэпэгъу». Лий Аслъэн (адыгэбзэкIэ) (12+)
  • 19.30 «ХъыбарыщIэхэр» (16+)
  • 19.50 «ПщIэну ухуеймэ» (адыгэбзэкIэ) (12+)
  • 20.20 «Гъунапкъэхэр» (балъкъэ­ры­бзэкIэ) (16+)

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

ОТР Общественное Телевидение России

2020-04-18

  • Блыщхьэ, мэлыжьыхьым и 20
  • 17.00 «Дымоверсия». Нэгузыужь нэтын (16+)
  • 17.10 «ТВ-галерея». СурэтыщI Уэрэзей Аслъэн (12+)
  • 17.30 «Тхыдэм и лъагъуэхэмкIэ». Археолог Фоменкэ Владимир. Япэ нэтын (12+)
  • 18.00 Энеев Тимур и хьэршыр (12+)
  • 18.45 «ХъыбарыщIэхэр» (16+)

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

«Россия 24» «Къэбэрдей-Балъкъэр» ГТРК-м и ТВ

2020-04-18

  • Блыщхьэ, мэлыжьыхьым и 20
  • 15.00 ЩIыпIэ зэман. «Россия 24». «Тхьэмахуэ зэхуаку хъыбархэр» (12+)
  • 17.30 ЩIыпIэ зэман. «Россия 24». КъБР-м щыхъыбархэр (12+)
  • 17.45 ЩIыпIэ зэман. «Россия 24». Интервью (12+)
  • Гъубж, мэлыжьыхьым и 21
  • 17.30 ЩIыпIэ зэман. «Россия 24». КъБР-м щыхъыбархэр (12+)
  • 17.45 ЩIыпIэ зэман. «Россия 24». Репортаж щхьэхуэ (12+)

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

«Къэбэрдей-Балъкъэр» ГТРК-м и ТВ

2020-04-18

  • Блыщхьэ, мэлыжьыхьым и 20
  • 9.00 ЩIыпIэ зэман. КъБР-м щыхъыбархэр
  • 9.30 «Дыгъуасэ. Нобэ. Пщэдей». ВВС-м и майор Мэзыхьэ Владимир (адыгэбзэкIэ) (12+)
  • 14.30, 21.05 ЩIыпIэ зэман. КъБР-м щыхъыбархэр
  • Гъубж, мэлыжьыхьым и 21
  • 9.00 ЩIыпIэ зэман. КъБР-м щыхъыбархэр
  • 9.30 «Тщыгъупщэ хъунукъым». Хэку зауэшхуэм и ветеран Аттаев Хъусен. ЕтIуа­нэ Iыхьэ (балъкъэры­бзэ­кIэ) (12+)
  • 14.30, 21.05 ЩIыпIэ зэман. КъБР-м щыхъыбархэр

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

КъБР-м и РАДИО

2020-04-18

  • Блыщхьэ, мэлыжьыхьым и 20
  • Сыхьэти 2-м къыщыщIэдзауэ сыхьэти 10 пщIондэ лажьэркъым
  • 00.00 — Макъамэ 99,5-FM (урысыбзэкIэ)
  • 1.00 — Макъамэ 99,5-FM (адыгэбзэкIэ)
  • 1.35 — 2.00 «Фэр папщIэ» (адыгэбзэкIэ)
  • «ХъыбарыщIэхэр» (адыгэбзэкIэ): 10.00, 13.00, 16.00, 19.00
  • «ХъыбарыщIэхэр» (балъкъэрыбзэкIэ): 11.00, 14.00, 17.00, 20.00
  • «ХъыбарыщIэхэр»  (урысыбзэкIэ): 12.00, 15.00, 18.00, 21.00
  • 10.05 — «ХьэщIэщ» (адыгэбзэкIэ) (16+)
  • 10.25 — «Фэр папщIэ» (адыгэбзэкIэ)
  • 11.05 — «Чамхана» (балъкъэрыбзэкIэ) (16+)

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

«Къэбэрдей-Балъкъэр» ГТРК-м и радио

2020-04-18

  • Блыщхьэ, мэлыжьыхьым и 20
  • «ХъыбарыщIэхэр» (адыгэбзэкIэ, балъкъэрыбзэкIэ, урысыбзэкIэ): 11.30, 13.10, 15.10, 18.10
  • 7.10 — 8.00 «Пщэдджыжьым жьыуэ» (адыгэбзэкIэ, балъкъэрыбзэкIэ, урысыбзэкIэ)
  • 8.10 — 8.35 «Бзылъхугъэ телъыджэ». ЖьакIэмыхъу КIунэ (адыгэбзэкIэ)
  • 8.35 — 9.00 «Гупагъэм теухуа уэрэдхэр» (балъкъэрыбзэкIэ)
  • 11.45 — 12.00 «Ди хъугъуэфIыгъуэ­хэр» циклым щыщщ (адыгэбзэкIэ)
  • 13.25 — 14.00 Литературэ тхыгъэхэм дыкъоджэ. ГъущIо Зариф. «Гущэ къута» романым щыщ пычыгъуэ. Етхуанэ Iыхьэр (адыгэбзэкIэ)

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

« Раньше