ФИФI ФЫМЫГЪЭПУД, ФИ IЕЙ ФЫМЫГЪЭПЩКIУ

АДЫГЭ ПСАЛЪЭ

Апрель, 2020

КъБР-м и Iэтащхьэм щыгъуазэ зищIащ республикэм узыншагъэр хъумэнымкIэ  и IэнатIэр щыIэ хъуа щытыкIэм зэрыхуэхьэзырым

2020-04-02

  • Къэбэрдей-Балъкъэрым и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбек щыIащ Налшык къалэм и клиникэ сымаджэщ №1-м и къудамэхэм ящыщ зым, коронавирус уз зэрыцIалэм зиубгъумэ, сымаджэхэм абы щеIэзэным хузэрагъэпэщам. Республикэм и унафэщIым зригъэлъэгъуащ ахэр я лэжьыгъэм зэрыхуэхьэзырыр.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: КъБР-м и Правительствэм

Нобэрэ пщэдейрэ

2020-04-02

  • Мэлыжьыхьым и 2, махуэку
  • Сабий тхылъым и дунейпсо махуэщ
  • Урысеймрэ Белоруссиемрэ я лъэпкъхэм я зэкъуэтыныгъэм и махуэщ
  • 1698 гъэм Пётр Езанэр Инджылыз парламентым и зэIущIэм щIэсащ. Къэралым и пащтыхьри къызрихьэлIа а зэхуэсым депутатхэр щытепсэлъыхьат щIым налог зэрытралъхьэ хабзэм.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

IэмалыщIэхэр   къагъэсэбэп

2020-04-02

  • «Урысейм и пощт» IэнатIэм цIыхухэм Iуэхутхьэбзэхэр зэрыхуащIэ IэмалыщIэхэр лэжьыгъэм къыщигъэсэбэп хъуащ. Зи гугъу тщIыр посылкэхэр жып телефоным и номер фIэкIа къыумыгъэсэбэпу ебгъэхь зэрыхъуарщ. Апхуэдэ логистикэ оператор зэкIэ зиIэр Урысей пощтым и закъуэщ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ЩIэ

«Адыгэ  псалъэр» къезыгъэхьхэм  захудогъазэ

2020-04-02

  • 2020 гъэм и япэ илъэс ныкъуэм цIыхухэм яIэрыхьэну газетхэмрэ журналхэмрэ Iэ щыщIадз зэманыр иухащ.
  • «Адыгэ псалъэ» газетыр зыIэрыхьэну хуейхэм хъыбар фыдогъащIэ: накъыгъэм къыщыщIэдзауэ ар къевгъэхьын папщIэ Iэ щыщIэвдз  хъунущ Урысей пощтым и дэтхэнэ IуэхущIапIэми.
  • Мази 2-м «Адыгэ псалъэ» газетым и уасэр сом 232-рэ кIэпIейкIи 10-рэщ.

Зыхыхьэхэр: Хэха

АбытIэ Зулхьэчим  и  уэгу  вагъуэ  нэхур

2020-04-02

  • «Куэд къэзымыгъащIэу куэд зылэжьа» зыхужаIэхэм ящыщщ ди лъахэгъу щыпкъэ АбытIэ Зулхьэчим Мурадин и къуэр. Илъэс 43-рэ фIэкIа къигъэщIэну къызыхуимыуха адыгэ щIалэм а зэман кIэщIым къриубыдэу хузэфIэкIащ куэдым илъэси 100-кIи ялъэмыкI Iуэхугъуэхэр. 1941-1945 гъэхэм екIуэкIа Хэку зауэшхуэм лIыхъужьу зэрыхэтам нэмыщI, АбытIэр цIэрыIуэ хъуащ зэфIиха гуащIэдэкI лэжьыгъэшхуэмкIи. ЩIыуэпс хъугъуэфIыгъуэкIэ къулей Тырныауз бгы лъагъуэхэм япэу кIуэцIрыкIа IэщIагъэлIхэм яхэтащ ар. Зи дэтхэнэ махуэри IуэхуфIкIэ гъэнщIауэ псэуа Зулхьэчим, зауэлI хахуэм, лэжьакIуэшхуэм, хэкупсэ нэсу зи гъащIэр езыхьэкIам, и цIэр куэдым ящыгъупщакъым ноби.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ТекIуэныгъэ

ХэкIуэдахэм  я фэеплъым пщIэ хуащI

2020-04-02

  • Урысей гвардием и управленэу КъБР-м щыIэм и лэжьакIуэхэр щыIащ «Вечная память жертвам фашизма» фэеплъым деж икIи нэмыцэ зэрыпхъуакIуэхэр къыщыдэбгъэрыкIуа илъэсхэм хэкIуэда налшыкдэсхэм   пщIэ хуащIу, дакъикъэкIэ щымащ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

ЕтIуанэу дунейм къытохьэ

2020-04-02

  • Котляровхэ Мариерэ Викторрэ я тхылъ тедзапIэм иджыблагъэ къыщыдэкIащ «Страна Прометея» фIэщыгъэм щIэту Чхеидзе Константин и Iэдакъэ къыщIэкIа тхылъ. «Къэбэрдей-Балъкъэрым ис лъэпкъхэм ятеухуа къыдэкIыгъуэ нэхъыфI» псалъэхэр абы и жинтым тетщ. 2004 гъэм дунейм къытехьа тхылъым елъытауэ иджырейм тхыгъэщIэ куэд дэщIыгъужащ, псом хуэмыдэу къыхэгъэщыпхъэщ балъкъэр лъэпкъым хухэха «Къэгъэзэжыгъуэ» Iыхьэр.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ТхылъыщIэ

ЩIыхуэ къэзыщтахэм щапшыныжыну пIалъэр хуагъэIэпхъуэ

2020-04-02

  • Урысейм и ХъумапIэ банкым щIыхуэ къэзыщтахэм ар щапшыныжыну пIалъэр яхуигъэIэпхъуэнущ коронавирус уз зэрыцIалэм и зэран зэкIахэм.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Банк Iуэхухэр

Уафэбгыкъу и нэлэт

2020-04-02

  • МэшбащIэ Исхьэкъ
  • Тхыдэ роман
  • (КIэлъыкIуэр. ПэщIэдзэр №37-м итщ).
  • ЛIэщIыгъуэ курытхэм я пэщIэдзэм Кърым хытIыгуныкъуэм итIысхьауэ щытащ тедзэщ-тедзэщу къэгъуэгурыкIуэ «кипчак-половцы» жыхуаIэу, тыркубзэ зыIурылъ лIакъуэр. ЕпщыкIущанэ лIэщIыгъуэм а хытIыгуныкъуэр монгол-тэтэрхэм яубыдри, щIыналъэм и зэхуэдитIыр Дыщэ Ордам зыкIэщIиупщIащ. Аргуэру зы лIэщIыгъуэ дэкIыжауэ, хытIыгуныкъуэм исхэм ислъам диныр къащтэщ, иджыри зы лIэщIыгъуэ кIэлъыкIуэтэжри, 1443 гъэм, Хьэжы-Джэрий кърым хъаным лъэпкъ зэмылIэужьыгъуэу щIына-лъэм исыр зыкъуигъэуващ. НэгъуэщI тепщэгъуэхэм Iыхьэгъу яхуэмыхъун папщIэ, зи щхьэ хуэпсэуж Кърым хъаныгъуэ зэригъэпэщщ, Тыркур и щапхъэу, Бахъшысэрей къалащхьэр иухуэри дэтIысхьэжат. АрщхьэкIэ щIэх дыдэ Хьэжы-Джэрий щIэувэн хуей хъуащ Кърымым щыIэ генуэз къалэхэр зауэкIэ зыIэщIэзыубыда Уэсмэн Тыркум и тепщэгъуэм. Нэрылъагъущ хъан пажэу щыта а Хьэжы-Джэрий деж щегъэжьауэ Кърым хъаныгъуэр зы махуи мыхьэ1 гъуэтыгъуэ зэримыхуар. Абы къыхэкIыуи, «зи щхьэ хущыт къэралыгъуэм» и фIэщыгъэ нэпцIри къэнэжащ зэрынэпцIу.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

Къулейхэр епIэщIэкIыркъым

2020-04-02

  • «Челси» футбол командэр зей Абрамович Роман Лондон и дохутырхэм пщIэншэу яритащ езым и хьэщIэщыр.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Махуэку

Гъэмахуэм ирихьэлIэу

2020-04-02

  • Дапщэщ щиухынур коронавирусыр?
  • IэщIагъэлIхэм къалъытэ коронавирус уз зэрыцIалэр мы гъэм и мэкъуауэгъуэ — бадзэуэгъуэ мазэхэм ужьыхыжыну. Профессор Шестопалов Александр зэрыжиIамкIэ, Китайм а узым и гуащIэгъуэр мазаем и 2-м щиухащ. Езы коронавирусым апхуэдэу егъэлеяуэ цIыху куэд илIыкIыркъым дызэрыщагъащтэм хуэдэу. Зиубгъун зэрыщIидзэрэ абы зи гъащIэу ихьар цIыху мин зыхыблщ. Жьэн узым махуэ къэс дунейм щилIыкIым нэхърэ зэрынэхъыбэ щыIэкъым. США-м и закъуэ мы гъэм гриппым цIыху мин 75-рэ щихьащ.
  • Еджагъэшхуэм къелъытэ а уз зэрыцIалэм шынагъуэу къихьым нэхърэ зэрагъэвуур нэхъыбэу.

Зыхыхьэхэр: УпщIэхэмрэ жэуапхэмрэ

Мэшыкъуэ Феня  Сэрал  и  пхъур

2020-04-02

  • Къэбэрдей-Балъкъэрым и щэнхабзэ IэнатIэм хэщIыныгъэшхуэ игъуэтащ — гъатхэпэм и 31-м дунейм ехыжащ актрисэ телъыджэ, цIыху гуапэ Мэшыкъуэ Феня Сэрал и пхъур.
  • Мэшыкъуэ Феня Бахъсэн щIыналъэм хыхьэ Къубэ-Тэбэ къуажэм къыщалъхуащ 1947 гъэм фокIадэм и 18-м. Курыт еджапIэ нэужьым ар щIэтIысхьащ щэнхабзэм и лэжьакIуэхэр щагъэхьэзыру Налшык дэта училищэм. Ар къиухри, Феня къыщалъхуа къуажэм кIуэжащ, ауэ куэдрэ абы щымылажьэу къалащхьэм къигъэзэжащ икIи ЩоджэнцIыкIу Алий и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал драмэ театрым и студием щIэтIысхьащ. Утыку итыкIэм и щэху куэд щызригъэщIащ абы а IуэхущIапIэм, актрисэ IэщIагъэми нэхъри щыдихьэхащ. Москва къалэм Щукиным и цIэр зэрихьэу дэт театральнэ еджапIэ нэхъыщхьэм щIэтIысхьэнуи щытегушхуар аращ. 1975 гъэм ар къиухри, актрисэм къигъэзэжащ адыгэ театрым икIи абы и гуп зэкъуэтым занщIэу хэзэгъащ. Абы къыщыщIэдзауэ Феня и гъащIэр къыгуэхыпIэ имыIэу пыщIауэ щытащ лъэпкъ театрым.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

Къэралым и япэ дунейпсо чемпион

2020-04-02

  • Каратэ кёкусинкай лIэужьыгъуэм лъэужь дахэ къыщигъэнащ спортым дунейпсо классымкIэ и мастер, РСБИ-м и «Дыщэ бгырыпхыр» зыхуагъэфэща ди лъахэгъу Шыхъуэбахъуэ Анзор. Аращ ди къэралым щыщу япэ дыдэу дуней псом чемпион нэс (абсолютнэ чемпион) щыхъуар.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Спорт хъыбархэр

Барбадос

2020-04-02

Бриджтаун — зи щхьэм хущытыж Барбадос къэралыгъуэм и къалащхьэщ икIи Британ зэгухьэныгъэм хэтщ. Абы къызэщIеубыдэ километр зэбгъузэнатIэ 38,8-рэ. Бриджтаун Барбадос хытIыгум тетщ икIи «къалэ-лъэмыж» и цIэм къокI.

Зыхыхьэхэр: Махуэку