Нобэрэ пщэдейрэ
2019-04-11
- Мэлыжьыхьым и 11, махуэку
- Фашист гъэрыпIэм исахэр хуит къызэращIыжам и дунейпсо махуэщ. 1945 гъэм гъатхэпэм и 11-м къызэрыIэтауэ щытащ нэмыцэ лагерь нэхъ ин дыдэхэм ящыщ Бухенвальд (Германием и Веймар къалэм пэмыжыжьэу щащIауэ щытащ) исхэр.
- Паркинсон узыфэм ебэныным и дунейпсо махуэщ. А узыфэр къэзыхута дохутыр Паркинсон Джеймс къыщалъхуа махуэм (1755 гъэм мэлыжьыхьым и 11-м) техуэу ягъэуващ 1997 гъэм.
- Кърым Республикэм и Конституцэм и махуэщ. 2014 гъэм мэлыжьыхьым и 11-м Кърым Республикэм и Къэрал Советым къищтащ.
- 1147 гъэм япэ дыдэу къагъэсэбэпауэ щытащ «Москва» псалъэр.
- 1803 гъэм Франджым нэгъуэщI къэрал IуэхухэмкIэ и министр Талейран Шарль жэрдэм къыхилъхьащ я Луизианэ щIыналъэр зэрыщыту США-м иращэным теухуауэ.
- 1857 гъэм император Александр ЕтIуанэм Урысейм и Къэрал гербыр — щхьитI зыфIэт бгъэр зыхэщIыхьар — къэщтэным теухуа унафэ ищIащ.
- 1909 гъэм къалэщIэм, зы илъэс дэкIмэ, Тель-Авив зыфIащынум, и лъабжьэр ягъэтIылъащ.
- 1919 гъэм ЛъэпкъхэмкIэ Лигэм егъэщIылIауэ къызэрагъэпэщащ ЛэжьыгъэмкIэ дунейпсо зэгухьэныгъэр.
- 1927 гъэм лэжьакIуэхэм, мэкъумэшыщIэхэм, сэлэтхэм я Белоруссие VIII съездым къыщащтащ Республикэм и Конституцэр.
- 1944 гъэм Керчь къалэр фашистыдзэхэм къыIэщIагъэкIыжащ.
- 2008 гъэм Вашингтон (США) къыщызэIуахащ Журналистикэмрэ хъыбарыщIэхэмрэ я музей.
- Адыгей тхыбзэр зэхэзылъхьа БекIухъу Ахьмэд къызэралъхурэ илъэси 127-рэ ирокъу.
- Совет циркым и артист, иллюзионист цIэрыIуэу щыта Кио Эмиль (и унэцIэ дыдэр Гиршфельдщ) къызэралъхурэ илъэси 125-рэ ирокъу.
- Сорбоннэ (Франджы) дэт университетыр къэзыуха, филологие щIэныгъэхэм я доктор Батокъуэ Нияз къызэралъхурэ илъэс 79-рэ ирокъу.
- СССР-м и кхъухьлъатэзехуэ-космонавт, Совет Союзым и ЛIыхъужь, Адыгейм и Тохъутэмыкъуей щIыналъэм хыхьэ Энем къуажэм къыщалъхуа Березовой Анатолий къызэралъхурэ илъэс 77-рэ ирокъу.
- Совет футболист, спортым и мастер, Урысейм щIыхь зиIэ и тренер Ярцев Георгий и ныбжьыр илъэс 71-рэ ирокъу.
- Актёр цIэрыIуэ, УФ-м и цIыхубэ артист Гаркалин Валерий и ныбжьыр илъэс 65-рэ ирокъу.
- Налшык къалэм къыщалъхуа уэрэджыIакIуэ цIэрыIуэ, КъБР-мрэ Ингушымрэ я цIыхубэ артист, КъШР-м щIыхь зиIэ и артист Амирамов Ефрем и ныбжьыр илъэс 63-рэ ирокъу.
- Адыгэ уэрэджыIакIуэ Аслъэн Iэсият къыщалъхуа махуэщ
- Дунейм и щытыкIэнур
- «pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ, уэшх тIэкIу къыщешхынущ. Хуабэр махуэм градус 18 — 19, жэщым градуси 9 — 10 щыхъунущ.
- Мэлыжьыхьым и 12, мэрем
- ЦIыхум хьэршым япэу лъагъуэ щыхиша дунейпсо махуэу ООН-м игъэуващ
- Авиацэмрэ космонавтикэмрэ я дунейпсо махуэщ. 1961 гъэм Гагарин Юрий «Байконур» щаутIыпща «Восток» кхъухьым ису дунейм щыяпэу хьэршым лъэтащ.
- Къэзахъстаным ЩIэныгъэм и лэжьакIуэхэм я махуэр щагъэлъапIэ
- 1606 гъэм Инджылызым и пащтыхь Яков Езанэм Инджылызымрэ Шотландиемрэ я къэрал ныпыр къэщтэным теухуа унафэ ищIащ. Иджы ар Великобританием и къэрал бэракъщ.
- 1633 гъэм Италием щыщ астроном, физик Галилей Галилео и судыр Рим къалэм ящIэн щыщIадзащ. Илъэс 70 хъуа щIэныгъэлIыр ягъэкъуаншэрт Коперник Николай и Iуэху еплъыкIэхэр, Дыгъэм и хъуреягъыр ЩIым зы илъэсым къриубыдэу къызэрикIухьым теухуахэр, зэрыдиIыгъамкIэ.
- 1861 гъэм Урысейм и пащтыхь Александр ЕтIуанэм унафэ къыдигъэкIащ лэжьакIуэхэм папщIэ сымаджэщ Санкт-Петербург къыщызэIухыным теухуауэ.
- 1861 гъэм США-м Граждан зауэм, «Ищхъэрэмрэ Ипщэмрэ яку къыдэхъуа зауэ» зыфIащам, щыщIидзащ.
- 1919 гъэм Совет Урысейм коммунистхэм япэ щэбэт щIыхьэху щрагъэкIуэкIащ — Москва-Сортировочная станцым мафIэгуищ щызэрагъэпэщыжауэ щытащ а махуэм.
- 1943 гъэм Франджым «Нант» футбол клубыр къыщызэрагъэпэщащ.
- 1985 гъэм Горький къалэм дэт заводым «Волга» ГАЗ-24 автомобиль лIэужьыгъуэм хуэдэу къыщыщIагъэкIар зы мелуан ирикъуащ.
- Пьесэ щэ ныкъуэм щIигъу зи Iэдакъэм къыщIэкIа драматург цIэрыIуэ, Петербург щIэныгъэхэмкIэ и академием и член-корреспонденту щыта, Урыс театрыр зэфIэувэным хэлъхьэныгъэшхуэ хуэзыщIа Островский Александр къызэралъхурэ илъэси 196-рэ ирокъу.
- Урысей империем и Министрхэм я советым и иужьрей унафэщIу щыта Голицын Николай къызэралъхурэ илъэси 169-рэ ирокъу.
- Урыс революционер, Ленин Владимир и къуэш нэхъыжь Ульянов Александр къызэралъхурэ илъэси 153-рэ ирокъу.
- Актёр, СССР-м и цIыхубэ артист, РСФСР-м и Къэрал саугъэтыр зыхуагъэфэща Копелян Ефим къызэралъхурэ илъэси 106-рэ ирокъу.
- Публицист, КъБР-м щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ КIумыхъу Жылэбий къызэралъхурэ илъэс 88-рэ ирокъу.
- Испанием щыщ оперэ уэрэджыIакIуэ цIэрыIуэ, къэрал куэдым я дамыгъэ лъапIэхэр зыхуагъэфэща Кабалье Монсеррат къызэралъхурэ илъэс 86-рэ ирокъу.
- Совет усакIуэ-уэрэдус, дунейпсо конкурс куэдым я лауреат Дербенёв Леонид къызэралъхурэ илъэс 88-рэ ирокъу.
- ТхакIуэ, публицист Къущхьэунэ Алексей къызэралъхурэ илъэс 77-рэ ирокъу.
- Эстрадэм и актёр, УФ-м щIыхь зиIэ и артист Гальцев Юрий и ныбжьыр илъэс 58-рэ ирокъу.
- УФ-м спортымкIэ щIыхь зиIэ и мастер, 2004 гъэм Афины щекIуэкIа Олимп Джэгухэм чемпион щыхъуа, Урысейм а спорт лIэужьыгъуэмкIэ и командэ къыхэхам и тренер нэхъыщхьэ Борзаковский Юрий и ныбжьыр илъэс 38-рэ ирокъу.
- Дунейм и щытыкIэнур
- «pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ, уэшх тIэкIу къыщешхынущ. Хуабэр махуэм градус 15 — 16, жэщым градуси 9 — 10 щыхъунущ.