• Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэр къызэрызэра­гъэ­пэщрэ илъэси 100 зэрырикъур гъэлъэпIэным зыхуэгъэ­хьэ­зырынымрэ абы пыщIа махуэшхуэ дауэдапщэхэр егъэкIуэкIынымрэ зи нэIэ щIэтыну республикэ къызэгъэпэщакIуэ комитетым хэтхэу мы унафэм щIыгъу ­гуэдзэным къыщыгъэлъэгъуахэр къэщтэн.
• Къару имыIэжу къэлъытэн «Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэр къызэрызэрагъэпэщрэ илъэси 100 зэры­ри­къур гъэлъэпIэным зыхуэгъэхьэзырынымрэ абы пы­щIа махуэшхуэ дауэдапщэхэр егъэкIуэкIынымрэ зи нэIэ щIэтыну республикэ къызэгъэпэщакIуэ комитет къызэгъэпэщыным и IуэхукIэ» Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Iэтащхьэм 2019 гъэм гъатхэпэм и 29-м къыдигъэкIа Унафэ №23-УГ-м щыщ Iыхьэу къызэгъэ­пэщакIуэ комитетым хэтхэм ехьэлIам.
• Мы Унафэм къару егъуэт абы Iэ щыщIэздза махуэм щегъэжьауэ.
•          Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм
•          и Iэтащхьэ                                    КIУЭКIУЭ Казбек
• Налшык къалэ
• 2020 гъэм бадзэуэгъуэм и 20-м
• №91-УГ

Псоми еджэн…

• Къэбэрдей-Балъкъэрым, Къэ­рэшей-Шэрджэсым, Адыгейм, Краснодар крайм я жылагъуэ зэгухьэныгъэхэмрэ цIыху щхьэ­хуэхэмрэ къабгъэдэкIыу иужь тхьэмахуэм куэдым зыкъысхуа­гъэзащ Адлер щыIа фэеплъ дамыгъэр зэрыIуахыжам теухуауэ хъыбарегъащIэ IэнатIэхэм щыжаIэхэм ехьэлIауэ. Къапщтэмэ, куэдым яфIэхьэдэгъуэдахэщ дизайнер цIэрыIуэ Лебедев Артемий и видеороликыр. Сэри абы се­плъащ икIи юристхэм я пщэ ­ислъхьащ урысей законода­-тельст­вэр а гъэлъэгъуэныгъэм къызэ­рызэпиуд щIыкIэр яуб­зы­хуну. Къэпщытэныгъэм кърикIуэм елъытауэ хабзэм къигъэув Iуэхугъуэхэр дублэнущ икIи Iуэ­хум кърикIуэм Iэмал имыIэу фыщызгъэгъуэзэнущ.
• Фигу къэзгъэкIыжынщи, 2020 гъэм мэкъуауэгъуэм и 30-м Сочэ и Къалэ зэхуэсым и депутатхэмрэ Свято-Троицэ члисэм и дин лэ­жьакIуэхэмрэ я жэрдэмкIэ Адлер хьэблэм щагъэуващ Кавказ зауэм и лъэхъэнэм абдежым щыIа пасэрей быдапIэм и домбеякъ картэр зытет фэеплъ дамыгъэ. Ар ящIащ ­хуитыныгъэ къезыт документхэр ямы­Iэу, къалэм и жылагъуэм я гупсысэр къамылъытэу икIи зрамыгъащIэу, нэгъуэщIу жыпIэмэ, «Урысей Федерацэм и лъэпкъхэм я щэнхабзэ щIэинхэм я объектхэм (тхыдэмрэ щэнхабзэмрэ я фэ­еплъхэм) я IуэхукIэ» Федеральнэ ­законымрэ Краснодар крайм абы техуэу къыщащта хабзэмрэ, къи­щынэмыщIауэ, Сочэ къалэм ведомствэхэм зэдай и топонимикэ комиссэм и положенэр къызэпауду.

Псоми еджэн…

• Зыуэ щыт къэрал экзаменхэм (ЕГЭ) къарикIуэхэр мы махуэхэм наIуэ къохъу. Ди ­гуапэ зэрыхъущи, къэпщытэ­ны­гъэхэм къагъэлъагъуэ ныбжьыщIэхэм щIэныгъэфI зэрабгъэдэлъыр, я зэфIэкIми зэрыхэхъуар.
• Мы махуэхэм наIуэ къэ­хъуащ урысыбзэмкIэ ЕГЭ-м кърикIуахэри. Нэгъабэрей къэпщытэныгъэхэм еплъытмэ, Iэмалыншэу зыхуеину балл нэхъ мащIэ дыдэр къэзымыхьыфахэм я бжыгъэм хэщIащ. Апхуэдэуи экзаменыр зытахэм ящыщу цIыхуи 10-м абыкIэ балли 100 къахьащ.

Псоми еджэн…

• Тыркум и президент Эрдогъан Тайип бадзэ­уэ­гъуэм и 24-м азэн къыщыджащ, КъурIэным щыщ Iэят къыщеджащ, иужь­кIэ жумгьэ нэмэзри щищIащ Истамбыл къы­щызэIуахыжа мэжджы­тышхуэм. Иужьрей илъэс 86-м къриубыдэу апхуэдэ Iуэху а уардэунэм япэу къыщыхъуауэ аращ.

• СОФИЕ Щихъым и цIэр зезыхьэ музейм, нэхъ пасэм муслъымэнхэм я тхьэ елъэIупIэу щытам, аргуэру мэжджыт статус ­игъуэтыжыным теухуа псалъэмакъыр къызэрежьэрэ куэд щIащ. Апхуэдэу щытми, абы яужь ихьэу ар зэрызрагъэхъулIэрэ куэд щIакъым. Абы теухуа унафэ Тыркум и къэрал Советым къищтащ 2020 гъэм ба­дзэуэгъуэм и 10-м, а махуэ дыдэми Эрдогъан Iэ тридзащ указым. А псом ипэIуэкIэ, мэкъуауэ­гъуэм и 5-м, Тыркум и президентым и дэIэпы­къуэ­гъухэм пщэрылъ ящи­-щIауэ щытащ кърахьэжьа Iуэхум хэплъэу, музейр мэжджыт зэращIыжым ехьэлIа зы­хуэфащэ до­кументхэр ягъэ­хьэзыры­ну.

Псоми еджэн…

• Бадзэуэгъуэм и 25,
• щэбэт
• УФ-м СледствиемкIэ и органхэм я лэжьакIуэм и махуэщ
• Урысейм псым къулыкъу щезыхьэкI и полицэм и махуэщ
• УФ-м и Сату IэнатIэм и лэжьакIуэхэм я махуэщ
• Белоруссием и мафIэсгъэункIыфI IуэхущIапIэ­хэм я лэжьакIуэхэм я махуэщ
• 1472 гъэм шэрджэс кхъухь 24-рэ тенджыз ФIыцIэм зэпрыкIри, Тыркум теуауэ щы­тащ.
• 1567 гъэм Венесуэлэм и къалащхьэ Каракас и лъабжьэр ягъэтIылъащ.
• 1942 гъэм щIидзащ Кавказым папщIэ екIуэкIа зауэм. Советыдзэхэмрэ нэмы­цэхэмрэ абы папщIэ зэпэ­щIэтащ 1942 гъэм бадзэуэгъуэм и 25 щегъэжьауэ 1943 гъэм жэпуэгъуэм и 9 пщIондэ.

Псоми еджэн…

• Блыщхьэ, бадзэуэгъуэм и 27
• 6.00 «Республикэ: тхьэмахуэ зэ­хуаку хъыбархэр» (16+)
• 6.30 «И гъащIэр гъуазджэм пы­щIауэ». «Нурет» къэ­факIуэ гупым и унафэщI Беслъэней Владимир (12+)
• 7.00 «Ди псэлъэгъухэр». Пшынауэ Жыгун Эдуард (ады­гэб­зэкIэ) (12+)
• 7.30 «Республикэ: тхьэмахуэ зэ­хуаку хъыбархэр» (16+)
• 8.00 «Жюрегингде асыра мени». УсакIуэ Коч Леман (США) (балъкъэрыбзэкIэ) (12+)
• 8.35 «Сабиигъуэм и дуней». «Живая классика» урысейпсо зэпеуэм щытекIуа Джап­пуевэ Лейлэ (балъкъэ­рыб­зэкIэ) (12+)
• 9.05 «Си лъахэ» (адыгэбзэкIэ) (12+)

Псоми еджэн…

• Блыщхьэ, бадзэуэгъуэм и 27
• 6.00 «Республикэ: тхьэмахуэ зэхуаку хъы­бархэр» (16+)
• 6.30 «Зэманымрэ цIыхумрэ». ЦIыхухэм я хуитыныгъэхэмкIэ уполномоченнэу КъБР-м щыIэ Зумакулов Борис (12+)
• 7.00 «Елмэсхъан» (12+)
• 7.45 «Усэхэр зэрыт тетрадь» (12+)
• 8.00 «Зиусхьэн мышынэ». РАМТ-м и Урысей ЩIалэгъуалэ театрым и спектакль (16+)
• 17.00 «Усэхэр зэрыт тетрадь». Ахматовэ Ан-нэ (12+)
• 17.25 «Музейхэр» (6+)
• 17.55 «Зэманымрэ цIыхумрэ». Филологие щIэныгъэхэм я доктор Гъут Iэдэм (12+)
• 18.45 «ХъыбарыщIэхэр» (16+)

Псоми еджэн…

• Блыщхьэ, бадзэуэгъуэм и 27
• 00.00 — Макъамэ  99,5-FM (урысыбзэкIэ)
• 1.00 — Макъамэ  99,5-FM (адыгэбзэкIэ)
• 1.35 — «Фэр папщIэ» (адыгэбзэкIэ)
• 2.00 — «Ди зэIущIапIэм» (адыгэбзэкIэ)
• 2.30 — «Жэщыбг нэужьым» (адыгэбзэкIэ)
• 3.00 — «Орайда» (балъкъэрыбзэкIэ)
• 4.00 — «Сахна» (балъкъэрыбзэкIэ)
• 5.00 — Макъамэ  99,5-FM (урысыбзэкIэ)
• 6.35 — «ПщIэну щхьэпэщ» (урысыбзэкIэ) (12+)
• 6.45 — 7.00 «Спорт хъыбархэр» (урысыбзэкIэ) (12+)

Псоми еджэн…

• Блыщхьэ, бадзэуэгъуэм и 27
• «ХъыбарыщIэхэр» (адыгэбзэкIэ, балъкъэрыбзэкIэ, урысыбзэкIэ):
• 11.30, 13.10, 15.10, 18.10
• 7.10 — 8.00 «Пщэдджыжьым жьыуэ» (адыгэбзэкIэ, балъкъэрыбзэкIэ, урысыбзэкIэ)
• 8.10 — 8.35 «Театрым и тхыдэр зытхар абы щылэжьахэрщ». Токъуий Хъусен (адыгэбзэкIэ)
• 8.35 — 9.00 «Пащтыхьыгъуэ телъыджэм и уэрэдхэр». Гуртуевэ Мариам (балъкъэрыбзэкIэ)
• 11.45 — 12.00 «Ди хъугъуэфIыгъуэхэр» циклым щыщщ (адыгэбзэкIэ)
• 13.25 — 14.00 «Шэджагъуэ хуабэм»
• 15.25 — 15.50 Гъут Iэдэм. «Дэбагъуэ-дадэм теухуа хъыбар» (адыгэбзэкIэ) 
• 15.50 — 16.00 «Си Iэгум фыкъитIысхьэ, бзухэ». Тут Заур (адыгэбзэкIэ)
• 18.25 — 18.30 «Дигу имыхужхэр» (балъкъэрыбзэкIэ)
• 18.30 — 18.35 «Псоми тедгъэкIуэдэнур дакъикъитхущ»
• 18.35 — 19.00 ФIыуэ флъагъу макъамэхэр (адыгэбзэкIэ)

Псоми еджэн…

• И вагъуэр
• ноби маблэ
• Композитор, егъэджакIуэ, дирижёр, публицист, IуэрыIуатэдж, жылагъуэ лэжьакIуэ Даур Аслъэн Къэрэшей-Шэрджэсым щыIэ Хьэбэз адыгэ къуа­жэм къыщалъхуащ 1940 гъэм бадзэуэгъуэм и 24-м. Щысабийм щегъэ­жьауэ ар дахьэхащ адыгэ хъыба­ры­жь­хэм, «Нарт» эпосым, цIыхубэ уэрэ­джы­Iа­кIуэхэмрэ музыкант цIэ­­рыIуэ­хэмрэ я лэжьыгъэм, лъэпкъ хабзэхэр зэрагъэ­защIэм, хьэгъуэлIыгъуэхэм щилъагъу къафэхэм.
• Къуажэм, районым щыIэ самодея­тель­ностхэм щыжыджэрт, накъырэ епщэрт, бэрэбанэ еуэрт. Иджыри школакIуэу, Шэрджэсым и къэфакIуэ ансамблым и бэрэбэнауэу, ар хэтащ Къэбэрдейр Урысейм зэрыгухьэрэ илъэс щиплI зэрырикъум и щIыхькIэ 1957 гъэм Москва щрагъэкIуэкIа гу­фIэгъуэ Iуэхухэм. Абы щилъэгъуахэмрэ щы­зэхихахэмрэ, композитор цIэрыIуэ Мурадели Вано зэрыхуэзамрэ зэреп­сэ­лъылIамрэ хьэкъыу пхагъэкIат Аслъэн макъамэншэу зэрымыпсэуфынур икIи игу ирилъхьат ар IэщIагъэ ищIыну.
• Даурым и мурадыр пасэу къехъулIащ. Ставрополь къалэм дэт музучилищэм и дирижёр къудамэм щIэныгъэ щызрегъэгъуэт (абы щыгъуэ Черкесск къалэм апхуэдэ еджапIэ дэтакъым). ИужькIэ ­къеух Москва щыIэ консерваторэм и композитор къудамэри аспирантурэри.

Псоми еджэн…

• ЦIыхум ущыдэлажьэкIэ, махуэ къэс ущызэрылъа­гъукIэ ­игъащIэкIэ апхуэдэу екIуэкIыну къыпфIощI. Ар щIыжы­сIэ­ращи, хэт и гугъэнт Аслъэн ап­хуэдэу зэуэзэпсэу тхэкIыжыну?
• Дэ, профессиональнэ компо­зиторхэр, куэд дыхъуркъым, цIыху зытхухщ. Аслъэн дунейм щехыжам щыгъуэ шэуэ къыттехуат икIи хуабжьу зыхэтщIат. Щхьэх, езэш жыхуэпIэр имыщIэу лъэпкъ щэнхабзэм, гъуазджэм хуэлэжьа цIыхущ ­Даурыр. Сэ езыр сыкъапщтэмэ, макъамэ стхыну сыщетIысылIэр си гум сыкъыщрихуэкIым дежщ. Аслъэн аратэкъым — мыувыIэу лажьэрт, макъамэ ­телъыджэхэри щIэх-щIэ­хыурэ къигъэщIырт.

Псоми еджэн…

• СыщIалэу, «Черкес хэку» газетым сыщылэ-жьэн щIэздзагъащIэу, пэшым щIэт телефоныр къозу. Къытесхмэ, къэпсалъэр Даур Аслъэнт. «Тыркубий, — жиIащ, — ухущIыхьэмэ, си унэмкIэ укъыщIыхьэ­фамэ си гуапэт. Газетым тебдза «Адыгэ хэку» уи усэм макъамэ щIэслъхьащи, уезгъэдэIуэну арат». СымыкIуэу ­хъурэт?! Сылъэтэным хуэдэу сы­­нэсащ я деж. Пианинэм етIысылIэ-ри, «Адыгэ хэку» зы­фIэсща усэм щIилъхьа макъамэм еуэу, уэрэдри жиIэу сригъэ­дэIуащ. «Иджыри зэ зэхэзбгъэхын?» — щы­жысIэм, етIуанэуи ­сригъэдэIуащ. Макъамэм апхуэдизкIэ сыкъызэщIиIэтат, дэрэ­жэгъуэ ин къызитати, ар къыпхуэмыIуэтэ-ным хуэдизт.

Псоми еджэн…

• ГъащIэр зэрызэхэлъыр зыми ищIэркъым икIи къыхуэ­щIэ­ну­къым, ар гъэщIэгъуэныщэщ. Абы пкърылъ щэхум щыщ гуэр зыщIыпIэкIэ къыкъуэплърэ абы гу лъыптэфмэ, ущIэпсэуам пщIэ гуэр иIэу аращ. Си гъащIэм апхуэдэу «къыкъуэплъу» пыщIа хъуа цIыхущ Даур Аслъэн.
• Лъэпкъыр лъэпкъ зыщIыр абы и творческэ цIыхухэрщ — тхакIуэ, усакIуэ, сурэтыщI, композитор, гупсысакIуэ хуэдэ­- хэрщ. Адыгэм ди насыпти, 1940 гъэм и бадзэуэгъуэ мазэм дунейм къытехьауэ щытащ Даур Аслъэн. Ар, шэч хэмылъу, къызыхуигъэщIар музыкэрат, и гъащIэ мащIэм абы къригъэу­быдыфари пхужымыIэным хуэдизу куэдщ.

Псоми еджэн…

• Дэ нэрыбгищу драIэт уна­гъуэм: си дэлъху нэхъыжь Назир, сэ, Аслъэн. НэхъыщIэ дыдэр Аслъэнти, тIэкIу нэхъ гъэфIауэ, нэхъ бзаджэу къэхъуащ. Ауэ зэрыцIыкIурэ ямы­-лей­уэ набдзэгубдзаплъэт, илъа­гъур, зэхихыр псын­щIэ дыдэу къиубыдырт. Ди анэр пшынауэ Iэзэти, арауэ си гугъэщ Аслъэн гъуа­з­­джэм гу хуезыгъэ­щIар. Пшынэр къищтэрти, зыгуэрхэр къригъэкIыну ­хуежьэрт си дэлъхум. Япэ­хэм щыгъуэ ди анэм идэртэкъым, «щIалэ цIы­кIухэр пшынэ еуэркъым» жиIэрти. Иужьым, сабийр и фIэ­щыпэу дихьэхауэ щилъа­гъум, и Iуэху зэри­хуэ­жакъым.
• Школми фIы дыдэу щеджащ Аслъэн. Дерс псомкIи Iэзэт, дыщэ медалкIи курыт еджапIэр къиухат. Уеблэмэ, ди республикэм щыщу зы еджа­кIуэ «Артек» ягъ­э­кIуэну унафэ щы­Iэти, ар зы­лъагъэсар Аслъэнт.

Псоми еджэн…