Нобэрэ Пщэдейрэ
2019-03-19
- Гъатхэпэм и 19,
- гъубж
- Iуэхутхьэбзэ зыхуащIэм и дунейпсо махуэщ
- Урысейм и псыщIагъырыкIуэ кхъухьхэм къулыкъу щызыщIэхэм я махуэщ. 1906 гъэм император Николай ЕтIуанэм унафэ къыдигъэкIащ Балтие тенджызым и псыщIагъырыкIуэ къарухэр къызэгъэпэщыным теухуауэ.
- Финляндием щагъэлъапIэ цIыхухэр я хуитыныгъэкIэ зэхуэгъэдэным и махуэр
- 1474 гъэм IэмэпсымэщIэхэр къэзыгупсысахэм, къэхутэныгъэщIэхэр наIуэ къэзыщIахэм яхуэгъэза хабзэщIэ Венецием къыщащтащ — авторым и хуитыныгъэхэр хъумэным хуэунэтIауэ дунейм щыяпэ законыр.
- 1898 гъэм Къэрал Урыс музейм цIыхухэм зыщаплъыхьыну япэу хуит ящIауэ щытащ. А зэманым абы щызэхуэхьэсат сурэт минихым нэс. Иджыпсту а музейр дунейм щынэхъ къулей дыдэхэм хабжэ икIи сурэт мин 400 хуэдиз иIэщ.
- 1899 гъэм Урысейми Петербурги щыяпэу а къалэм къыщызэIуахащ «ДэIэпыкъуэгъу псынщIэ» станц.
- 1922 гъэм Москва и Шаболовкэ щIыпIэм лэжьэн щыщIидзащ радионэтынхэр «зэбгрызых», къэралым щынэхъ лъагэ дыдэ Шуховскэ чэщанэм. Абы метри 160-рэ и лъагагът.
- 1953 гъэм телевиденэкIэ япэ дыдэу къагъэлъэгъуащ США-м и киносаугъэт нэхъыщхьэ дыдэр — «Оскар»-р зыхуагъэфэщахэм зэрыратыр.
- 1958 гъэм Страсбург (Франджы) къалэм Европарламентым и япэ зэIущIэр къыщызэIуахащ.
- 1999 гъэм Осетие Ищхъэрэм и къалащхьэ Владикавказ и Бэзэр нэхъыщхьэм теракт щалэжьащ. Абы цIыху 52-рэ хэкIуэдат, цIыху 300-м нэблагъэм фэбжь зэхуэмыдэхэр хахат.
- 2008 гъэм МГУ-м лэжьэн щыщIидзащ ди къэралымрэ Белоруссиемрэ я щIэныгъэлIхэмрэ IэщIагъэлIхэмрэ зэпкъралъхьа, Урысейм щынэхъ лъэщ дыдэ компьютерым — «СКИФ МГУ» зыфIащам. Ар дунейм щынэхъыфIхэми хабжэу къекIуэкIащ илъэс зыбжанэкIэ.
- Совет кхъухьлъатэзехуэ Iэзэ, Совет Союзым и ЛIыхъужь цIэр щэнейрэ япэу зыфIаща, авиацэм и маршал Покрышкин Алек-сандр къызэралъхурэ илъэси 106-рэ ирокъу.
- Композитор, УФ-м щIыхь зиIэ и артист Къашыргъэ Билал и ныбжьыр илъэс 89-рэ ирокъу.
- КъэфакIуэ, КъБР-м щIыхь зиIэ и артисткэ ДзыхьмыщI Зарэ къыщалъхуа махуэщ.
- УэрэджыIакIуэ, актёр, УФ-м и цIыхубэ артист Леонтьев Валерий и ныбжьыр илъэс 70 ирокъу.
- УэрэджыIакIуэ, жылагъуэ лэжьакIуэ, Урысей Федерацэм и цIыхубэ артисткэ, «Русская песня» ансамблым и къызэгъэпэщакIуэ икIи и унафэщI Бабкинэ Надеждэ и ныбжьыр илъэс 69-рэ ирокъу.
- США-м щыщ актёр цIэрыIуэ, а къэралым и саугъэт куэдым я лауреат Уиллис Брюс и ныбжьыр илъэс 64-рэ ирокъу.
- Урысей политик, экономист, экономикэ щIэныгъэхэм я доктор, 1991 — 1992 гъэхэм УФ-м и Премьер-министру щыта Гайдар Егор къызэралъхурэ илъэс 63-рэ ирокъу.
- Урысей биатлонист цIэрыIуэ, Урысейм спортымкIэ щIыхь зиIэ и мастер, дунейпсо зэпеуэ куэдым къыщыхэжаныкIа, олимп чемпион Малышкэ Дмитрий и ныбжьыр илъэс 32-рэ ирокъу.
- Дунейм и щытыкIэнур
- «pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градуси 9 — 11, жэщым градус 1 — 2 щыхъунущ.
- Гъатхэпэм и 20,
- бэрэжьей
- Насыпым и дунейпсо махуэщ
- Астрологием и дунейпсо махуэщ
- Франкофонием (франджыбзэм щрипсалъэ щIыналъэхэм я зэгухьэныгъэм) и махуэщ. Абы хохьэ къэрал 56-рэ.
- Социальнэ лэжьыгъэм и дунейпсо махуэщ
- Лы мышхыным и дунейпсо махуэщ
- Башкирием автономие щигъуэта махуэщ
- 1535 гъэм Урысейм япэ дыдэу ахъшэ реформэ щрагъэкIуэкIащ.
- 1930 гъэм Москва авиационнэ институт (МАИ) къыщызэIуахащ.
- 1933 гъэм ВКП(б)-м и ЦК-м «Москва метрополитен щыухуэным теухуауэ» унафэр къищтащ.
- 1944 гъэм Дохъушыкъуей спирт заводым, зэрагъэпэщыжа нэужь, лажьэу щIидзэжащ.
- 1992 гъэм «Урысей Федерацэм и ЛIыхъужь» цIэмрэ «Дыщэ Вагъуэ» медалымрэ ягъэуващ.
- 1992 гъэм гъатхэпэм и 20 — 21-хэм Киев щызэхэтащ СНГ-м хыхьэ къэралхэм я унафэщIхэм я япэ зэIущIэр.
- «ЩIыхь» орденым и нагъыщищри зыхуагъэфэща Мусэ Менлы къызэралъхурэ илъэси 109-рэ ирокъу.
- Урысей пианист, СССР-м и цIыхубэ артист, Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь Рихтер Святослав къызэралъхурэ илъэси 104-рэ ирокъу.
- Совет футболист, гъуащхьэтет, СССР-м спортымкIэ щIыхь зиIэ и мастер, 1988 гъэм екIуэкIа Олимп Джэгухэм я чемпион Прудников Алексей и ныбжьыр илъэс 59-рэ ирокъу.
- Композитор, КъШР-м гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Абдокъуэ Юрэ и ныбжьыр илъэс 52-рэ ирокъу.
- Урысей актрисэ, теленэтынхэр езыгъэкIуэкI Стриженовэ Екатеринэ и ныбжьыр илъэс 51-рэ ирокъу.
- Дунейм и щытыкIэнур
- «pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градуси 10 — 12, жэщым градус 1 — 2 щыхъунущ.
- Зыгъэхьэзырар
- ЖЬЭКIЭМЫХЪУ
- Маринэщ.