Нобэрэ пщэдейрэ
2019-03-12
- Гъатхэпэм и 12, гъубж
- Зэныбжьэгъу къэралхэм я зэгухьэныгъэм и махуэщ. А зэгухьэныгъэм къызэщIеубыдэ къэрал 54-рэ — я нэхъыбапIэкIэ Инджылызым и бжьым щIэтахэмрэ мы зэманми абы хэтхэмрэщ.
- Урысейм ЮстицэмкIэ и министерствэм и Уголовнэ-гъэзэщIакIуэ IэнатIэм и лэжьакIуэм и махуэщ
- 1896 гъэм Петербург дэт университетым ирагъэхри, дунейм щыяпэу радиограммэ хуаутIыпщащ а къалэм дэт химие институтым щагъэува приёмникым. Абы папщIэ къагъэсэбэпат Попов Александр къигупсыса Iэмэпсымэр.
- 1913 гъэм Канберрэ Австралием и къалащхьэ хъуащ.
- 1918 гъэм Совет правительствэм и унафэкIэ, Москва къэралым и къалащхьэ хъужащ. Гъатхэпэм и 11-м Правительствэр Петербург кърагъэIэпхъукIакIэт.
- 1922 гъэм Куржым, Ар-мением, Азербайджаным ЗСФСР-р (КавказщIыб Социалист Федеративнэ Совет Республикэ), СССР-м хыхьэу, къызэрагъэпэщащ.
- 1940 гъэм совет-фин зауэр иухащ. Абы теухуауэ СССР-мрэ Финляндиемрэ зэращIылIа мамыр зэгурыIуэныгъэм ипкъ иткIэ Выборг къалэмрэ Карелие КъухьэпIэ щIыналъэмрэ СССР-м ей хъуат.
- 1946 гъэм СССР-м и Совет Нэхъыщхьэм и етIуанэ хэхыгъуэм и япэ сессиер къызэIуахащ.
- 1974 гъэм «Марс-6» совет станцыр Марсым тетIысхьащ икIи япэ дыдэу щIым къигъэхьащ абы и щIыгулъымрэ щыIэ щытыкIэмрэ теухуа хъыбарыр.
- 1990 гъэм къызэIуахащ СССР-м и цIыхубэ депутатхэм и зи мычэзу III съездыр. Абы унафэ къыщащтауэ щытащ Совет Союзым и Конституцэм 6-нэ статьяр, Коммунист партыр къэралым и унафэщIу зэрыщытыр щыубзыхуар, хэгъэкIыным теухуауэ.
- 1999 гъэм НАТО-м хыхьащ Чехиер, Польшэр, Венгриер.
- Мэкъумэш щIэныгъэхэм я доктор, профессор, УФ-ми КъБР-ми щIэныгъэхэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ КIэрэф Къамболэт къызэралъхурэ илъэси 107-рэ ирокъу.
- Оперэ уэрэджыIакIуэ цIэрыIуэ, СССР-м и цIыхубэ артист Соткилавэ Зураб къызэралъхурэ илъэс 82-рэ ирокъу.
- УФ-ми Адыгэ Республикэми я цIыхубэ сурэтыщI Къат Теувэж и ныбжьыр илъэс 74-рэ ирокъу.
- УэрэджыIакIуэ, УФ-м щIыхь зиIэ и артисткэ Понаровская Иринэ и ныбжьыр илъэс 66-рэ ирокъу.
- Дунейм и щытыкIэнур
- «pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 14 — 17, жэщым градуси 6 — 7 щыхъунущ.
- Гъатхэпэм и 13, бэрэжьей
- Планетарийхэм я дунейпсо махуэщ
- Таиландым щыпсэу пылхэм я махуэщ
- Къалмыкъ усыгъэм и махуэщ
- 1733 гъэм Франджы литературэм и классик Аиссе ХьэIишэт дунейм ехыжащ.
- 1781 гъэм Гершель Уильям Уран планетэр зэрыщыIэр къихутащ.
- 1869 гъэм Менделеев Дмитрий химием и элементхэм я таблицэр зэхэгъэувэн иухащ.
- 1881 гъэм яукIащ урысей император Александр II.
- 1917 гъэм «Известия» газетым и япэ номерыр къыдэкIащ.
- 1938 гъэм урысыбзэр СССР-м и школ псоми Iэмал имыIэу щаджын хуей предмету ягъэуващ.
- 1944 гъэм советыдзэхэм Херсон къалэр (Украинэ) фашистхэм къыIэщIагъэкIыжащ.
- 1954 гъэм СССР-м ШынагъуэншагъэмкIэ Къэрал Комитет (КГБ) къыщызэрагъэпэщащ.
- 1974 гъэм Париж къыщызэIуахащ Франджым и япэ президенту щыта Шарль де Голль и цIэр зыфIаща аэропортыр.
- 1989 гъэм «Дунейпсо хъыкIэ» зэджэр» — Интернетыр — къагупсысащ. Инджылыз щIэныгъэлI Бернерс-Ли Тимрэ и лэжьэгъухэмрэ я IэдакъэщIэкIыр къыщамыгъэсэбэп щIыпIэ ди зэманым къэгъуэтыгъуейщ.
- Совет архитектор цIэрыIуэ, Москва дэт къэрал университетым, Варшавэ щэнхабзэмрэ щIэныгъэмрэ я уардэ-унэм, нэгъуэщI ухуэныгъэ куэдми я проектхэр зыщIа Руднев Лев къызэралъхурэ илъэси 134-рэ ирокъу.
- Совет тхакIуэ, егъэджэныгъэ-гъэсэныгъэ IэнатIэм хэлъхьэныгъэшхуэ хуэзыщIа Макаренкэ Антон къызэралъхурэ илъэси 131-рэ ирокъу.
- Композитор, УФ-ми КъБР-ми гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ Шейблер Трувор къызэралъхурэ илъэси 119-рэ ирокъу.
- Совет усакIуэ, драматург, СССР-мрэ УФ-мрэ я гимнхэм я псалъэхэр зытха, Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь, Лениным и цIэр зезыхьэ, СССР-м и Къэрал саугъэтхэм я лауреат Михалков Сергей къызэралъхурэ илъэси 106-рэ ирокъу.
- Къалмыкъым и цIыхубэ усакIуэ, СССР-м и Къэрал саугъэтым и лауреат, Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь Кугультинов Давид къызэралъхурэ илъэс 97-рэ ирокъу.
- УФ-м гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ, КъБР-м щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Шумахуэ Владимир къызэралъхурэ илъэс 80 ирокъу.
- УФ-м щIыхь зиIэ и метролог, КъБР-м промышленностымкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Шурдым Юрий и ныбжьыр илъэс 78-рэ ирокъу.
- Урысей актрисэ, УФ-м и цIыхубэ артисткэ Алфёровэ Иринэ и ныбжьыр илъэс 68-рэ ирокъу.
- Дунейм и щытыкIэнур
- «pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 13 — 15, жэщым градуси 6 — 7 щыхъунущ.