IэщIагъэлIхэм дахуэныкъуэщ
2014-03-26
- КъБР-м и Жылагъуэ палатэм иджыблагъэ щрагъэкIуэкIащ зэIущIэ щхьэпэ. Ар теухуат ди республикэр зыхущыщIэ IэщIагъэлIхэмкIэ къызэгъэпэщыным хуэунэтIауэ ирагъэкIуэкI лэжьыгъэхэр зыхуэдэм. Экономикэ зыужьыныгъэмрэ хьэрычэтыщIэхэр дэIыгъынымкIэ комиссэм и унафэщI Мэзло Руслан депсэлъылIащ щIалэгъуалэр лэжьыгъэ IэнатIэм къешэлIэн папщIэ щыIэ хэкIыпIэхэм теухуауэ.
- — Ди республикэм Iуэху щхьэпэ куэд щрагъэкIуэкI щхьэзакъуэ лэжьыгъэм зезытахэм папщIэ икIи инвестицэ проектыщIэхэр, шэч хэмылъу, IэщIагъэлIхэм яхуэныкъуэ мэхъу. Дэнэ щыIэ-тIэ абы хуэIэкIуэлъакIуэ лэжьакIуэхэр? — жиIащ Мэзло Руслан. — Къыдэлыжу диIэщ экономистхэр, финансистхэр, ауэ, псалъэм папщIэ, къэгъуэтыгъуейщ инженер-технологхэр е производствэ IэнатIэм щылэжьэфыну щIалэгъуалэр.
- Министерствэм и лэжьакIуэхэми, курыт школхэм я егъэджакIуэхэми, щIыпIэ администрацэхэми, езы лэжьакIуэ дыдэхэми захуэдгъэзащ, зи гугъу тщIы Iуэхум теухуауэ щыIэ хэкIыпIэхэр къэтлъыхъуэу. НэхъыбапIэм жаIэр мыращ: «ХъыбарегъащIэ IэнатIэхэр къэбгъэсэбэп къудейкIэ, дызыхуэныкъуэ IэщIагъэлIхэр къыпхуешэлIэнукъым, атIэ мы Iуэхум бгъэдэтхэмрэ властым и лэжьакIуэхэмрэ зэгъусэу хэкIыпIэхэр къалъыхъуэн хуейщ». ЩIалэгъуалэр инженер-технолог IэщIагъэм хуегъэджэным, егъэджакIуэхэми я улахуэм хэгъэхъуэным, ныбжьыщIэхэр лэжьыгъэм зэрыдебгъэхьэхын Iэмалхэр къэлъыхъуэным, нэгъуэщIхэми егупсысыпхъэщ.
- Сабийр цIыкIу щIыкIэ егъэсэн хуейщ лэжьыгъэр фIыуэ илъагъуу. Экономист, юрист, менеджер IэщIагъэхэм хуеджэхэри лэжьапIэфIрэ улахуэфIрэ занщIэу яIэну зыми къигъэгугъэркъым. Абыхэми яхэтщ зи IэщIагъэм фIыуэ щымыгъуазэхэр. Ауэ, итIани, едгъэкIуэкIа лэжьыгъэм къигъэлъэгъуащ зи гугъу тщIы IэщIагъэхэр щIалэгъуалэм нэхъ къызэращтэр, цIэрэ щхьэрэ нэхъ иIэу къызэралъытэр.
- — ХьэрычэтыщIэ Iуэхум зиужьыныр, шэч хэмылъу, уздэщыIэ IуэхущIапIэм и къалэнхэм хегъэхьэ.
- — ЦIыхухэр лэжьыгъэкIэ къызэгъэпэщыным, ди щIыналъэм экономикэм зыщиужьыным, псом хуэмыдэу щIалэгъуалэм я псэуныгъэр ирагъэфIэкIуэнымкIэ Iэмал етыным хуэунэтIауэ сэбэпышхуэ мэхъу бизнес цIыкIумрэ курытымрэ. Ди гуапэ зэрыхъунщи, ди республикэм щопсэу хьэрычэтыщIэ жыджэрхэр. Ауэ абыхэми куэдым зрагъэужьыфыркъым кърахьэжьа Iуэхум, лъэпощхьэпохэм зэрыIууэм къыхэкIыу.
- Ди республикэм IуэхущIапIэу 4000-м щIигъу щагъэлажьэ, щхьэзакъуэ хьэрычэтыщIэу щыIэм я бжыгъэр мин 27-м нос. Уеблэмэ бизнес цIыкIум процент 27-м нэс хэхъуэу къыпокIуэ.
- — НэгъуэщI сыт хуэдэ Iуэху щIэт фи нэIэм?
- — Къэбэрдей-Балъкъэр республикэм Экономикэ зыужьыныгъэмкIэ, ФинансхэмкIэ, Промышленностымрэ сатумкIэ, Ухуэныгъэмрэ псэупIэ-коммунальнэ хозяйствэмкIэ министерствэхэм, ЩIы Iуэхухэмрэ мылъкур зехьэнымкIэ, Энергетикэмрэ тарифхэмкIэ и къэрал комитетхэм я Жылагъуэ советхэм хохьэ ди комиссэм щыщхэр. «ДызыпыщIа министерствэхэр тэмэму тхузэщIэгъэуIуэркъым, жылагъуэ кIэлъыплъыныгъэр фейдэ пылъу къытхузэгъэпэщыркъым», — жеIэ Жылагъуэ палатэм и унафэщI Тау Пщыкъан. А еплъыкIэр сфIэкъабылщ зи гугъу тщIы Iуэхум ехьэлIауэ.
- Комиссэр пщалъэ-правовой актхэм я проектхэм я къэпщытэныгъэм хэтщ. Къапщтэмэ, и нэIэм щIэтхэм ящыщщ хьэрычэтыщIэ IэнатIэ цIыкIухэмрэ курытхэмрэ зэрызаужьыр, коммунальнэ Iуэхутхьэбзэхэм къыщагъэсэбэп электрокъарум и социальнэ пщалъэр, ЖКХ-м и къэрал хъыбарегъащIэ IэнатIэр, транспортым техьэ налогыр, бюджет политикэр, фэтэр куэд хъу унэхэр къызыхуэтыншэу зэгъэпэщыжыным мылъку зэрыхухахыну щIыкIэр, нэгъуэщIхэри.
- — ЖКХ-м фызэрыпыщIами нэхъ шэщIауэ тхутепсэлъыхьыт, Руслан.
- — УнагъуэщIэхэр, бын куэд зиIэхэр, къэрал къулыкъущIэхэр псэупIэкIэ къызэгъэпэщыным гулъытэ хэха ди республикэм хуищIыфыркъым. Къапщтэмэ, къат куэд хъу унэхэр къэралым хуэухуэркъым, чэзур къалъысыным илъэс куэд щIауэ цIыхухэр пэплъэ пэтми. Индустриальнэ унэщIэхэр ухуэным мыхьэнэшхуэ иIэщ дызэрыт щытыкIэ мытыншым дыкъикIыфын папщIэ. Апхуэдэу къыхэгъэщыпхъэщ бэджэнду ят унэхэми къахэхъуэмэ, мы Iуэхум зэрызиужьынур.
- КъБР-м и Правительствэмрэ Жылагъуэ палатэмрэ иджыблагъэ къыщызэдгъэпэщащ ЖКХ-м жылагъуэ къэпщытэныгъэмкIэ и щIыналъэ центр, абы илэжьыпхъэхэм хохьэ цIыхухэр псэупIэкIэ къызэгъэпэщыным и Iуэхур егъэфIэкIуэнри.
- Ди комиссэм хэтхэм жыджэру зыкъыщагъэлъэгъуащ урысейпсо зэхыхьэхэм, жылагъуэ къэпщытэныгъэхэр зэрырагъэкIуэкIым. Ди гугъэщ КъБР-м ЕгъэджэныгъэмкIэ, щIэныгъэмрэ щIалэгъуалэм я IуэхухэмкIэ и министерствэмрэ дэрэ ди лэжьыгъэм дяпэкIи пытщэну. Апхуэдэу еджакIуэхэр псэупIэ-коммунальнэ щытыкIэм щыгъэгъуэзэн хуейуэ къызолъытэ.
- Мы гъэми дэ ди мурадщ мэкъумэшым, промышленностымрэ сатумрэ, гъуэгу хозяйствэм, хьэрычэтыщIэ IэнатIэхэм я зыужьыныгъэм и Iуэху зетхуэну.
- ГъукIакъуэ Идар