Тхьэщыгугъыр куэдым щогугъ
2013-12-31
- Ди газетым мазэ зыбжанэ и пэкIэ тетащ «Что? Где? Почём?» газетым и редактор нэхъыщхьэ Тхьэщыгугъ Эллэ зыIэригъэхьа ехъулIэныгъэфIым теухуа тхыгъэ кIэщI. Адыгэ бзылъхугъэр хэтат Урысейм и Федеральнэ Зэхуэсым ФедерацэмкIэ и Советым къызэригъэпэщауэ Новгород Ищхъэрэ къалэм щекIуэкIа «XXI лIэщIыгъуэм и бзылъхугъэ пашэ» урысейпсо зэхьэзэхуэм икIи текIуэныгъэр къыщихьат. Абы къыкIэлъыкIуа хъыбар гуапэщ нобэрей си тхыгъэр зытеухуар.
-
Европарламентым и бжэIупэм деж. Тхьэщыгугъ Эллэ ижьымкIэ етIуанэу щытщ.
ДИ КЪЭРАЛЫМ и щIыналъэ 16-м икIахэр хэтат а зэхьэзэхуэми, гъащIэм хуиIэ еплъыкIэхэр жыджэру, IупщIу къызэригъэлъэгъуам папщIэ, лэжьыгъэ купщIафIэхэр зэрызэфIихым щхьэкIэ нэхъыфIу къалъытат Эллэ. Урысейм и лIыкIуэхэмрэ къыхаха цIыхубз унафэщI нэхъыфIхэмрэ ирагъэблагъэри, иджы ахэр хэтащ Европарламентымрэ Европэм и Советымрэ щекIуэкIа зэIущIэхэм. Ахэр яхуэзащ Европарламентым и депутатхэу Джерзи Бузекрэ (промышленностым тепсэлъыхьащ) Норикэ Николайрэ (цIыхубзхэм я хуитыныгъэм и гугъу ищIащ), Урысейм дэлэжьэнымкIэ директоратым и лIыкIуэхэм, Европэм и Советым ЩIыналъэхэмкIэ и палатэм зэдэлэжьэнымкIэ, администрацэмрэ лъэпкъ зэпыщIэныгъэхэмкIэ и къудамэм и унафэщI Хубер Денисрэ абы и къуэдзэ Кардайле Джампаулорэ (Франджы, Страсбург), нэгъуэщIхэми.
- Бзылъхугъэхэм зыщаплъыхьащ европей къалэ зыбжанэм.
- УФ-м и журналистхэм я зэгухьэныгъэм, Кавказ Ищхъэрэм и бзылъхугъэ хьэрычэтыщIэхэм я ассоциацэм и лэжьыгъэр зыубзыху советым хэт, жылагъуэ IуэхухэмкIэ жыджэр Тхьэщыгугъ Эллэ илъэгъуам тедгъэпсэлъыхьащ.
- — Къыхэгъэщыпхъэщ «XXI лIэщIыгъуэм и бзылъхугъэ пашэ» урысейпсо зэхьэзэхуэм щытекIуахэр Урысей Федерацэм ФедерацэмкIэ и Советым лэжьакIуэу къищтэнкIэ хъунухэм зэрыхагъэхьэр, зэпеуэр къызэзыгъэпэщар а IуэхущIапIэращи.
- Дызыхэта зэIущIэхэм дыщытепсэлъыхьащ псэуным ехьэлIа гугъуехьхэм (къапщтэмэ, ахэр дэни щызэхуэдэщ), кризис жыхуэтIэ гугъусыгъур къызэднэкIа зэрыхъуну Iэмалхэм, абыкIэ ди зэпыщIэныгъэхэр къызэрысэбэпынум, нэгъуэщIхэми, — дыщегъэгъуазэ Эллэ. — Псори зэгъусэу дызыхэта Iуэхухэм къыдэкIуэу, сэ нэхъ сфIэгъэщIэгъуэн къулыкъущIэхэми щхьэхуэу сепсэлъащ.
- — Махуэ къэс узыхуэзэ, Iуэху зыдэпщIэ цIыху мыхъуу, нэгъуэщIхэм уащыIущIэкIэ, Iэмал имыIэу гу лъыботэ зыгуэркIэ зэрыдэмыщхьым. Сыт жыпIэфынур абы теухуауэ?
- — СфIэгъэщIэгъуэнащ зэрыцIыху гуапэхэр. Зы щIэ гуэр, Iуэхум щхьэпэ хуэхъуну яхуэбгъэлъагъуэмэ, къыбдэлэжьэну хьэзырхэщ. Сэ сигу ирихьащ щIыпIэ советхэм, административнэ советхэм ядэлэжьэнымкIэ, а зэпыщIэныгъэхэр гъэбыдэнымкIэ щыIэ хэкIыпIэхэр къыщагъэлъэгъуа унэтIыныгъэр. ЩIыналъэ совет къызэбгъэпэщ хъунущ, абыкIэ европей утыкум уихьэфынущ, къэ- рал хабзэхэм уемыба- къуэу.
- Сыщымыуэмэ, нэгъабэ къыхалъхьащ Европарламентым хэтхэм я процент 30-м нэхърэ мынэхъ мащIэр цIыхубзу щытын хуейуэ. Унафэ пыухы- кIа тращIыхьауэ зэкIэ сыщыгъуазэкъым, ауэ цIыхухъухэр щынэхъыбэм деж нэхъыщхьэ гуэрхэр зэраIэщIэкIым гу лъатэу Iуэхур ягъэзэкIуэжыну мурад зэращIар гуапэ сщыхъуащ икIи згъэщIэгъуащ. Урысейм икIахэр «XXI лIэщIыгъуэм и бзылъхугъэ пашэ» зэхьэзэхуэм щытекIуахэрати, ди дежкIэ ар щIэщыгъуэт икIи уасэ зимыIэт.
- — Уэ езым уи щхьэкIэ сыт хуэдэ Iуэху гъэ- щIэгъуэн абыхэм яхуэбгъэлъэгъуэфынур?
- — Сэ иджыпсту сыщылажьэр рекламэрщи, абы ехьэлIауи куэд пхуэщIэнущ. Семыжьэ щIыкIэ социальнэ сетхэмкIэ цIыху куэдым запысщIащ, сепсэлъащ, Франджым сынэса иужь абыхэм ящыщ зыбжанэми сахуэзащ. ХьэрычэтыщIэхэр хуейщ я Iуэхутхьэбзэхэр, дэлэл хэмыту, цIыхубэм хуащIэну. Билетхэр щэн, хьэщIэщхэр къахуэгъуэтын Iуэхухэм ахъшэ нэхъыбэ къыхэзыхыр цIыхухэмрэ IуэхущIапIэмрэ яку дэт агентствэ дэлэлращ. Абы къыпэпкIухьыфынущ, псалъэм папщIэ, сызиунафэщI газет дыдэр уи дэIэпыкъуэгъуу. Абы щхьэкIэ справочно-информационнэ IэнатIэм и сайтым, ди газет дыдэм и электроннэ къыдэкIыгъуэри хъунущ, хъыбарегъащIэр илъхьэн хуейуэ аращ. ТурагентствэмкIэ лъапIэщ, мыдрейуэ, уи компьютерымкIэ сайтыр къыбогъуэт, уасэр электроннэ ахъшэкIэ иботри, Iуэхур зэфIэкIащ.
- — НэгъуэщI щIыпIэ ущыIауэ адэжь щIыналъэм укъекIуэлIэжыныр сыт хуэдэ, Эллэ?
- — Махуищ дэкIатэкъым Налшык сыхуэзэшу щыщIэздзам. Дахэми, щэнхабзэкIэ гъэщIэгъуэнми, ерыскъыхэкIхэмкIэ телъыджэми, ар ууейкъым, псынщIэуи къыпIэщIоужагъуэ. ЖысIэнуращи, уи лэжьапIэ IэнатIэр здэщыIэ, фIыуэ укъэзылъагъу уи унагъуэр къыщыппэплъэ, ныбжьэгъу пэжхэр къыщыпкъуэт хэкум хуэдэ зыри хъунукъым. Мис ар зыхэпщIэн щхьэкIэ нэгъуэщI къэрал укIуэу укъэкIуэж хъунущ.
- Епсэлъар
- ИСТЭПАН Залинэщ.