ФИФI ФЫМЫГЪЭПУД, ФИ IЕЙ ФЫМЫГЪЭПЩКIУ

АДЫГЭ ПСАЛЪЭ

Хэт зи пIалъэ ягъэIэпхъуэну хуитыр?

2013-09-25

  • Бжьыхьэм дзэм е­джэ­ным жэпуэгъуэм и 1-м щIедзэ. Абы къыхэкIыу УФ-м цIыхум и ­ху­и­­­­­- ­ху­и­­­­­ты­ны­гъэхэмкIэ и упол­­номоченнэ Лукин Владимир ныб­жьыщIэ, абыхэм я унагъуэхэм щыщ ку­э­ды­м зыхуагъазэ, дзэм щра­­­джэну пIалъэр зыхуа­гъэ­Iэп­хъуэ­нур хэт сымэми ягури­гъэ­Iуэну елъэ­Iуу.
  •  
  • Дзэм къулыкъу ща­щIэ­ну зи къалэнхэм абы щраджэну пIалъэр хуагъэ­Iэпхъуэ хабзэщ я унагъуэ Iуэхухэм я щытыкIэм, еджапIэ зэрыщIэсым, къэ­рал IэнатIэ зэрыпэрытым, къулыкъу ящIэну я узыншагъэм пIалъэкIэ зэремызэгъым, нэгъуэщI щхьэусыгъуэхэм ятещIы­хьауэ. Абы и лъэныкъуэ­кIэ щыIэ хуитыныгъэхэр нэхъ куууэ щыубзыхуар УФ-м «Дзэм къулыкъу ща­щIэным и IуэхукIэ» и Федеральнэ законырщ. А законым ипкъ иткIэ, пIалъэр хуагъэIэпхъуэ:
  • — я узыншагъэм и щы­ты­кIэм къыхэкIыу пIалъэ­кIэ дзэм къулыкъу щра­хьэкI мыхъуну къалъытахэм — зы илъэсым нэскIэ;
  • — адэр, анэр, щхьэгъусэр, и къуэшхэр е и ­шып­хъу­хэр, адэшхуэр, анэшхуэр е бын зыщIар зэпымыууэ зезыхьэн ­хуейхэм-абыхэм хабзэкIэ ахэр зрахьэну зи пщэ къыдэхуэ нэгъуэщI цIы­ху­хэр ямы­Iэмэ, апхуэдэу ахэр нэсу зыхуей-зыхуэ­фI­хэмкIэ къэралым къызэримыгъэпэщмэ;
  • — балигъ мыхъуа и къуэ­шым е балигъ мыхъуа и шыпхъум и опекуну е попечителу щытым — абыхэм якIэлъыплъыну зи пщэ къыдэхуэ нэгъуэщI цIыхухэр щымыIэмэ;
  • — анэншэу къэхъу сабий зиIэхэм;
  • — сабиитI, сабиитI нэхърэ нэхъыбэ зиIэхэм;
  • — зи ныбжьыр илъэсищым нэмыса сабий ны­къуэ­дыкъуэ зиIэхэм;
  • — сабийрэ уэндэгъугъэ зэ­ригъуэтрэ тхьэмахуэ зэхуаку 26-рэ нэхърэ нэхъ мащIэ дэмыкIа щхьэгъусэ зиIэхэмрэ.
  • Апхуэдэу языныкъуэхэм деж пIалъэхэр хуа­гъэ­Iэпхъуэ къулыкъу зы­щIэхэм, псалъэм и хьэ­тыркIэ, къэрал кIуэцI органхэм къулыкъу щызыщIэхэм, апхуэдэу къэрал властым и органхэм я депутатхэу хахахэм (я пол­номочиехэр иухы­ху­кIэ) е Iэ IэткIэ зыхах къу­лы­­къухэм ягъэувыну къа­гъэлъэгъуа кандидату ятхахэм.
  • Дзэм щраджэну пIалъэр хуагъэIэпхъуэнымкIэ ­хуитыныгъэ яIэщ къэрал аккредитацэр зиIэ еджа­пIэ­хэм махуэрыеджэу щIэс­хэм:
  • — псоми я зэхуэдэ курыт щIэ­ныгъэ (щIэныгъэ ­ири­къу) зэзыгъэгъуэтыну школакIуэхэм (я ныб­жьыр­ илъэс 20-м нэ- сыху);
  • — класс 11 мыхъуу классибгъу къаухауэ колле­джым (техникумым) ще­джэ студентхэм — я ныбжьыр илъэс 20-м нэсыху;
  • — ВУЗ-хэм я студентхэм (абыхэм пIалъэр хуагъэIэпхъуэнымкIэ яIэ хуитыныгъэр нэхъапэм къа­мы­гъэсэбэпамэ (школым щыщIэса зэманыр хэмыту) я ныбжьыр илъэс    18-м нэсыху) мыпхуэдэ программэхэмкIэ: бакалавриатым — абыхэм бака­лав­рым, IэщIа­гъэлIым е магистрым и диплом ямы­Iэмэ;
  • IэщIагъэлI ягъэхьэзырыным теухуа программэмкIэ — абыхэм бакалаврым, Iэ­щIагъэлIым е ма­гист­рым и диплом ямы­Iэмэ;
  • — магистратурэмкIэ — абы­хэм IэщIагъэлIым и диплом икIи магистрым и диплом ямыIэмэ, икIи ахэр а еджапIэм «бакалавр» цIэ къыщыфIаща гъэм щIэтIысхьамэ;
  • — ВУЗ-м иужькIэ IэщIа­гъэ щрат еджапIэ нэ­хъыщхьэхэм, апхуэдэу лейуэ Iэ­щIагъэ щрагъэ­гъуэт­ еджапIэхэм, зыхуэ­фащэ щIэ­ны­гъэ IуэхущIа­пIэ­хэм щеджэ аспирантхэм;
  • — УФ-м и Президентым и указхэр я лъабжьэу дзэм щраджэну пIалъэр хуагъэIэпхъуэну хуитыныгъэ зиIэ цIыхухэм.
  •  «Дзэм къулыкъу ща­щIэным и IуэхукIэ» Федеральнэ законым и Iыхьэ щхьэхуэхэм нэхъ куууэ щыубзыхуащ щеджэ зэманми, академие отпуск къыщыIахкIи, зыщIэс еджапIэр щахъуэжкIи, а еджапIэм щыщIа­гъэтIыс­хьэжкIи, нэгъуэщI щIы­кIэкIи дзэ къулыкъур щра­хьэкIыну пIалъэр зэрыхуагъэIэпхъуэ хабзэхэр. Чэнджэщ фызот а хабзэм куууэ щыгъуазэ зыхуэфщIыну.