• КъБР-м Узыншагъэр хъумэнымкIэ и министерствэм щекIуэкIа зэIущIэм щы­тепсэлъыхьащ медицинэ нэкIуIупхъуэхэм я уасэм теухуауэ щыIэ щыты­кIэм. Абы хэтащ КъБР-м и Правительствэм и УнафэщIым и къуэдзэ Хъубий Марат, республикэм узыншагъэр хъумэнымкIэ и министр Къалэбатэ Рустам, ФАС-м и къудамэу КъБР-м щыIэм и унафэщI Пщыншэ Къазбэч, «Рос­потребнадзор»-м Къэбэрдей-Балъкъэрым щиIэ управленэм и нэхъыщхьэ Пагуэ Жыраслъэн, «Росздравнадзор»-м  КъБР-м щиIэ IуэхущIапIэм и унафэщI Ахъмэт Алим, хущхъуэхэр щащэ IуэхущIапIэшхуэхэм я лIыкIуэхэр.

Псоми еджэн…

• Ди щIалэгъуэу Iэщэ къыдатауэ
• Ди щIыр гурэ псэкIэ догъэпэж, —
• Щытхъумэнщ Хэку-анэр бий етахэм:
• Къэдгъэхъункъым зауэ, сэ си къуэш.
• Анэу щIылъэм тетым дэрщ я плъапIэр,
• Дэ къытпэплъэу ахэр емызэш.
• Мамырыгъэ гъащIэрщ я хъуэпсапIэр:
• Къэдгъэхъункъым зауэ, сэ си къуэш!
• Ди хъыджэбзхэм я гум дыщагъафIэу
• Я гухэлъ уэрэдыр дэ тхуагъэш, —
• Ягъэужьыхкъым лъагъуныгъэ мафIэр:
• Къэдгъэхъункъым зауэ, сэ си къуэш!

• Мазаем и 11,
• гъубж
• Сымаджэм и дунейпсо махуэщ
• ЩIэныгъэм хэт бзылъхугъэхэм я дунейпсо махуэщ
• Урысейм щагъэлъапIэ щIымахуэ спорт лIэужьыгъуэхэм я махуэр
• Тутын емыфэным и урысейпсо махуэщ
• Азербайджаным и налог къулыкъущIапIэм и лэжьакIуэхэм я махуэщ
• Япониер къэралыгъуэ щхьэхуэ щыхъуа махуэщ

Псоми еджэн…

• ЛIыфIым  иужькIэ  и  цIэр  къонэ
• КхъуэIуфэ Хьэчим Хьэбас и къуэр Бахъсэн щIы­налъэм хыхьэ Дыгулыбгъуей къуажэм 1940 гъэм ма­заем и 10-м къыщалъхуащ. 1964 гъэм КъБКъУ-р къиухри, республикэм и хъыбарегъащIэ IэнатIэхэм щы­лэжьащ, хамэ къэрал щыпсэу ди хэкуэгъухэм щэнхабзэ пы­щIэныгъэ яхудиIэныр къызэзыгъэпэщ «Хэку» ­обществэм и Къэбэрдей-Балъкъэр къудамэм жэуап зыхь и секретару, КПСС-м и обкомым печатымкIэ, ­телевиденэмрэ, радиомкIэ и къудамэм, КъБР-м Те­левиденэмрэ радиомкIэ и къэрал комитетым я унафэщIу, «Адыгэ псалъэ» газетым и редактор нэхъыщхьэм и къуэдзэу щытащ. 1998 гъэм ар япэу ха-хащ КъБР-м и ТхакIуэхэм я союзым и тхьэмадэу, 2003 гъэм, Союзым и Уставым тету, тхьэмадэм и къуэдзэ хъуащ, 2008 гъэм аргуэру унафэщIым и къалэнхэр къыхуагъэфэщэжащ.

Псоми еджэн…

• Я ныбжькIэ илъэс зытIущ-зыщыплI нэхъ ямызэхуакуу къэбэрдей литературэм зы гупыфI зэуэ къызэдыхэхьауэ щытащ блэкIа лIэщIыгъуэм и 50-60 гъэхэм я зэпылъыпIэм.

• Абыхэм ящыщ зыуэ, нэхъыщIэ­гъуэр къызылъысу яхэтащ Кхъуэ­Iуфэ Хьэчими. Дауи, езы лъэпкъ литературэ къэунэхуагъащIэм дежкIэ ап­хуэдэу уэру гуп псо къыхэхъуэныр гу­хэхъуэщ. Ауэ литературэр щхьэзакъуэ IуэхущIафэурэ зэхэлъщ, гупышхуэ ущы­хэхутэм деж умыщIэххэу укъы­хэмыщу ухэгъуэщэнми хуэIуа щыIэкъым. Ухэмыгъуэщэным щхьэкIэ гу зылъытапхъэ зыгуэркIэ уакъыхэщхьэ­хукIын хуейщ.

Псоми еджэн…

• Пэжым ухуеймэ, сэ си адэм хуэдэу сыжьакIуэкъым, тхэным сыхуэIи­жь­къым, си гурылъхэмкIэ нэгъуэщIхэм садэгуашэуи сесакъыми, кIыхь зысщIынкъым.

Псоми еджэн…

• КхъуэIуфэ Хьэчим лъэужь бей ­къыхинащ адыгэ литературэм, пуб­лицистикэм, Республикэм и щэнхабзэм. Абы пщIэ хуищIырт и дэтхэнэ псалъэми. Хьэчим ящыщщ «зауэм и бын» зыфIаща щIэблэм. Сабийуэ зауэр ­къежьами, езым и унэ къэкIуащ езы зауэ гущIэ­гъуншэр — я унэм нэмыцэ бомбэ къы­техуэри и анэр хэкIуэдащ. Арагъэнщ зэрыцIыкIурэ кхъухьлъатэзехуэ хъуну ­хъуапсэу щIыщытар. Хэт ищIэрэ и анэм илъ ищIэжыну игугъауэ къы­щIэкIынт. А IэщIагъэр къемы­хъу­лIами, тхакIуэм и Iэдакъэм 1971 гъэм къыщIэкIащ Совет Союзым и ЛIыхъужь Къанкъуэщ Ахь­мэдхъан теу­хуа повесть «Орёл уми­рает в полёте». Мы тхыгъэр цIэрыIуэ хъуащ, ягу ирихьащ литературэ щIэныгъэлIхэми, тхылъеджэ куэдми. КхъуэIуфэм къигъэ­сэбэпащ документ зыбжани, езым зэхилъхьа сюжет хьэлэмэти, удэзыхьэх гупсысэхэри.

Псоми еджэн…

• ГъащIэм и пэжыр
• КхъуэIуфэ Хьэчим журналистым и ­гъуэгу щхьэпэ екIу. Ар абы дежкIэ гъащIэм и дерсхэр щахутэ еджапIэ хъарзынэ мэхъу. А IэщIагъэм дунейм и щэхухэм куууэ­ кIуэцIрыплъыфу, гъащIэм и пэжыр къигъуэтыфу иригъэсащ. А щIыкIэм тету куэ­дым щыгъуазэ зэрыхъуар и художественнэ тхыгъэхэм наIуэу къыхощ. Абы и Iэдакъэ къыщIэкIащ «ЩIакIуэ кIапэ», «Гъатхэм и ныбжьыр», «Зауэм и IэпапIэхэр» тхылъхэр, нэгъуэщIхэри.
• Сэ КхъуэIуфэ Хьэчим куэд щIауэ ­со­цIы­ху, ар зэрыщIалэ зэчиифIэм сыщыгъуа­зэщ.
• КУЛИЕВ Къайсын.
• 1975 гъэ

Псоми еджэн…

• Къарууэ иIэр лъэпкъым и щэнхабзэм хуэзыунэтIам псалъэ гуапэ хужыпIэныр дэрэжэгъуэщ. Апхуэдэщ журналист, тхакIуэ Iэзэ, лъэпкъ гъащIэм теухуа публицистикэ тхылъ хьэ­лэмэтхэр къыдэзыгъэкIа, КъБАССР-м и Совет Нэхъыщхьэм и ЩIыхь тхы­лъыр, «Урысей Федерацэм щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ» цIэ лъапIэр зыхуа­гъэфэща КхъуэIуфэ Хьэчим.
• Хьэчим и Iуэху бгъэ­дыхьэкIэр, къищтэ те­мэр куууэ къызэрыщIигъалъэр сэ зыкъомкIэ сэбэп схуэ­хъуауэ къызолъытэ. БлэкIа лIэщIыгъуэм и бгъущI­ гъэ­хэм я кум хуэзэу КхъуэIуфэр КъБАССР-м и радиомрэ телевиденэмрэ и къэ­рал комитетым и тхьэмадэу ягъэувауэ щытащ.

Псоми еджэн…

• «ЩIакIуэ кIапэ» тхылъым ихуа усэ псори зэхуэдэкъым, ауэ нэхъыщхьэр зы­хэплъагъуэ хъунур нэгъуэщIщ: ­къэ­хъу­къащIэ гуэрхэм зыдримыгъэ­хьэ­хыщэу — лъахэм, лъэпкъым я дежкIэ щхьэпэ, ­джэгу зыхэмылъыж Iуэхугъуэ ткIийхэм ар кIэщIу зэрыхуэкIуэрщ. А­пхуэдэ усэхэрщ Хьэчим нэхъ ­къе­хъулIэри.
• А тхыгъэхэм уардэу щолъагэ икIи ­щолъапIэ лъэпкъым и хабзэр, лъахэм и нэмысыр, къуршхэм я Iулыджыр, адыгэ цIыхубзым и лIыгъэмрэ и къабзагъэмрэ. А фIыгъуэхэм ящыщщ, абыхэм къагуэпх мыхъун зыщ бзэри…

Псоми еджэн…

•    «Нал къута» романым (КIыщокъуэ Алим) куэд дыдэ тратхыхьащ… Апхуэдэу щытми, дэ къызэрытлъытэмкIэ, романым и купщIэр къызэкIуэцIыхыным, тхыдэ, литературэ щIэныгъэ пщалъэхэмкIэ художественнэ тхыгъэшхуэр «къэпщыным» нэхъ гъунэгъу хуэхъуар КхъуэIуфэ Хьэчимщ.
• «Социальнэ гъащIэм и гъуджэ» тхылъыр а илъэсхэм къыдэкIа литературэ-критикэ лэжьыгъэ нэхъыфIхэм ящыщ зыщ.
• Критикым хэлъ тегушхуэныгъэр, гъащIэм, литературэм къыщыхъу зэхъуэкIыныгъэхэм езым и Iуэху бгъэдыхьэкIэ зэрыхуиIэр иужькIи мызэ-мытIэу къигъэлъэгъуащ Кхъуэ­Iуфэм. Абы и щыхьэтщ «доунэ, дофIакIуэ», жаIэурэ, 90 гъэхэм лъахэм и экономикэр, и щэнхабзэр зрагъэхуа щытыкIэ хьэлъэр, къехьэкI-нехьэкI хэмылъу къыщигъэлъэгъуэжа тхыгъэшхуэр (зи гугъу ищIыр 1999 гъэм жэп­уэгъуэм и 12, 13, 14 махуэхэм къыдэкIа «Кабардино-Балкарская правда» газетым тета «Дрейф культуры. К какому берегу она пристанет?» статьярщ). Критикым и псалъэр щапхъэ нэрылъагъухэмкIи щIэгъэбыдэжащ.
• Тхы­гъэр цIыхубэм зэлъащIысащ, псалъэмакъышхуи къикIыгъащ. Ар зи гуапэ мыхъуа унафэщIхэм къызэрагъэпэща пэджэж псалъи газетхэм къытрадзащ, ауэ пэжыр зэрыпхущIэмыхъумэнур, гува-щIэхами зэгуэр ар къы­зэрыщIэщыжынур зэманым къигъэлъэгъуащ, критикыр илъэс бжыгъэкIэ япэ плъэфу зэрыщытыр наIуэ ­къищIри.
• ТIЫМЫЖЬ Хьэмыщэ,
• филологие щIэныгъэхэм я доктор.

• ЛIэпкъылI пхэщIыныр гуауэщ, ауэ нэхъ гуауэжщ уимыIэххэныр. УиIэм и Iэужьыр нэхущи, лъэхъэнэ пэури куэд и уасэщ я чэнджэщ зэхэпхыу я жьауэм ущIэтыныр.
• 1997 гъэр екIуэкIырт, телевиденэ лэжьыгъэм сы­зэрыпэрыхьэрэ куэд щIатэкъым. Япэу гъусэ къысхуа­щIа режиссёр Дадэ Ритэ къызэупщIащ КхъуэIуфэ Хьэчим удэлэжьа, жиIэри. «Адыгэ псалъэм» сызэрыщыIа илъэсхэм сегъэбыдылIауэ си тхыгъэхэм хэплъэжар Хьэчимт.

Псоми еджэн…