Олимп чемпион Махуэ Билал
2020-07-16
- ИлъэсийкIэ дызыпэплъа захуагъэ
- Вэсэмахуэ и пщэдджыжьым дгъуэта дэрэжэгъуэр пщIыхьэпIэ IэфIым хуэдэт. Интернетым къытIэригъэхьа хъыбар гуапэр ди фIэщ мыхъуу, къытедгъэзэжурэ мызэ-мытIэу щIэдджыкIыжащ. НэгъуэщI щIыпIэхэм къыщытлъыхъуащ ар щIэзыгъэбыдэж Iуэхугъуэхэр. Пэжт! Допинг къэпщытэныгъэхэр щIэрыщIэу ирагъэкIуэкIыжу, 2012 гъэм Лондон щекIуэкIа Гъэмахуэ Олимп Джэгухэм бэнэкIэ хуитымкIэ килограмми 120-м нэс зи хьэлъагъхэм я зэхьэзэхуэм кърикIуахэм хэплъэжа нэужь Дунейпсо Олимп Комитетым дыщэ медалыр яхуигъэфэщащ Махуэ Билалрэ Ираным щыщ Гасеми Камейлрэ.
- Тхьэмахуэ дэкIмэ, бадзэуэгъуэм и 24-м, Японием и къалащхьэ Токио къыщызэIуахын хуеящ XXXII Гъэмахуэ Олимп Джэгухэр. Абы хэтыну икIи щытекIуэну хуабжьу щIэхъуэпсырт адыгэ бэнакIуэ цIэрыIуэ, дуней псом щэнейрэ и чемпион Махуэ Билал. Коронавирус уз зэрыцIалэм и зэранкIэ Олимпиадэр илъэскIэ ягъэIэпхъуащ, ауэ ди лъахэгъур Олимп чемпион хъуащ!
- Зы хьэлъагъым тIу зэуэ щытекIуауэ къыщалъыта олимп зэхьэзэхуэ иджыри къэс щыIакъым. Абы и щхьэусыгъуэри гурыIуэгъуэщ: Инджылызым и къалащхьэм илъэсий и пэкIэ бэнэкIэ хуитымкIэ килограмми 120-м нэс зи хьэлъагъхэм я финалым щыбэнахэу Узбекистаным и щIыхьыр зыхъума Таймазов Артуррэ куржы пелуан Модзманишвили Давитрэ допинг къагъэсэбэпауэ къалъытэри, я дыщэ, дыжьын медалхэр трахыжащ 2019, 2020 гъэхэм я пэщIэдзэм. Ахэр зратынур ягъэбелджылыным илъэс ныкъуэм щIигъу трагъэкIуэдащ. ЯпэщIыкIэ ар нэхъ хуэфащэу къалъытащ Олимп чемпион хъуауэ щыта Таймазовым ебэна Гасеми. Апхуэдэ Iуэху бгъэдыхьэкIэ зэрыщыIэр къыщащIэм, Урысейм Спорт бэнэкIэмкIэ и федерацэм хуэфэщэн тхылъхэр игъэхьэзырри МОК-м иригъэхьащ, иран щIалэми хуэдэу 2012 гъэм Олимпиадэм ещанэ увыпIэр къыщызыхьа Махуэ Билали «чемпион» цIэ лъапIэр мынэхъ мащIэу зэрыхуэфащэр щIигъэбыдэу.
- Зыдумысыжынщи, ди фIэщ хъущэртэкъым урысей спортсменхэр дэнэ щIы-пIи хэутэн щащI, медаль зэмылIэужьыгъуэхэр куэду къыщытрахыж дызэрыт лъэхъэнэ гугъум адыгэ щIалэм и Iуэхум фIы къикIыну. Псом хуэмыдэу мы гъэм и пэщIэдзэм допинг-офицерхэм Махуэр къазэрыпэщIэхуар къэплъытэмэ. АрщхьэкIэ, Къытщхьэщытыр захуащIэщ! Куэд щIауэ зыщIэхъуэпса лъагапIэр илъэсий дэкIа нэужь Билал къехъулIащ.
- Иджыпсту дыдэм хуэдэу нэгум щIэтщ 2012 гъэм и шыщхьэуIум (августым) и 11-м и пщыхьэщхьэр. Гъэмахуэ Олимп Джэгухэр и гуащIэгъуэу Инджылызым и къалащхьэ Лондон щокIуэкI. БэнэкIэ хуитымкIэ килограмми 120-м нэс зи хьэлъагъхэм я зэпеуэм и финалым кIуэн папщIэ зэпэщIэуващ ди лъахэгъу Махуэ Билалрэ куржы спортсмен цIэрыIуэ Модзманишвили Давитрэ. Зыр адрейм къыпимыкIуэту пелуанхэр зоныкъуэкъу, щIыр ягъэхъей жыпIэну.
- Япэ Iыхьэр Билал нэхъ къохъулIэри, 1:0-у япэ йощ. МащIэу загъэпсэхуу къихьэжа иужькIэ, Модзманишвили «къощIэрэщIэж» икIи, ди щIалэр къыхигъэзыхьу щIедзэри, бжыгъэр зэхуэдэ ещIыж. Арати, зэрызэбэныну хухаха зэманыр зэ- фIокI. 1:1-р зэрытемыгъэкIуауэ къыпщыхъунущ, арщхьэкIэ спорт бэнэкIэм и хабзэхэр нэгъуэщIщ — апхуэдэм и деж иужьу очко къэзыхьар трагъакIуэ.
- Модзманишвили Давит гуфIэщауэ долъей. Махуэ Билал и лъэр щIэхуащ — игъащIэ лъандэрэ зыщIэхъуэпса икIи куэдым хуэфащэу къалъытэ Олимпиадэм и дыщэ медалыр IэщIэкIащ.
- АдэкIэ къэнэжыр Махуэр домбеякъ медалым щIэбэнынырт. АбыкIэ къыпэува, Къэзахъстаным щыщ Шабанбай Даулэт ефIэкIри, Билал ещанэ увыпIэр къихьащ.
- — ЕхъулIэныгъэр япэ увыпIэращ, — жиIат Лондон къикIыжа нэужь «Адыгэ псалъэм» къытхуеблэгъа Махуэ Билал. — Абы къыхэкIыу сэ нэхъ ерыщыжу къыкIэлъыкIуэ Олимпиадэм и дыщэ медалым сыщIэбэнынущ, икIи ар къызэмыхъу- лIауэ спортым сыхэкIыжынукъым». Ар лIы нэсым и псалъэт.
- Илъэсий дэкIын хуей хъуащ 2012 гъэм Лондон щекIуэкIа Олимпиадэм къыщыхъуа хьэрэмыгъэр наIуэ къэхъун папщIэ. А зэманым, дауи, Таймазовми, Махуэми, Модзманишвилими допинг къэпщытэныгъэхэр драгъэкIуэкIащ, адрейхэми хуэдэу. АрщхьэкIэ хьэрэмыгъэр къызэрыщIагъэщ Iэмэпсымэхэр абы щыгъуэм нэгъуэщIти, пэжыр къахутэфакъым. Алъандэрэ медицинэми допинг кIэлъыплъыныгъэхэр зэрырагъэкIуэкI щIыкIэми хуабжьу заужьащ икIи Iэмал къатащ захуагъэр зэфIагъэувэжыну. 2019 гъэм и пэщIэдзэращ Дунейпсо Олимп комитетым хъыбар щызэбгригъэхар куржы щIалэм и къарумрэ зэфIэкIымрэ хэзыгъахъуэ хущхъуэхэр зэрызрихьэлIар къызэрыщIагъэщам къыхэкIыу Лондон къыщихьа дыжьын медалыр къытрахыжу, абы «хигъэщIа» Махуэ Билал къратыжын зэрыхуеймкIэ. Илъэс дэкIри Таймазоври къыщIагъэщащ.
- Лондон къыщихьа домбеякъ медалыр Билал япэщIыкIэ дыжьынкIэ, иджы, илъэс дэкIри, дыщэкIэ хуахъуэжащ. «СыбзыщIынкъым, дауи, гуапэ сщыхъуащ олимп дыщэр къызэрысIэрыхьэжар. Псом, япэращи, ар ди къэралым къылъысащ, — жиIащ Билал, хъыбарыфIым щытепсэлъыхьым. — Дэрэжэгъуэри? 2012 гъэм щыIахэр къэнэжащ: Лондон ещанэ увыпIэр къыщысхуагъэфэщауэ утыку сыкъыщрашам сиIар. Апхуэдэу щыт пэтми, фIыщIэ ин яхуэзмыщIын схуэзэфIэкIынукъым ди къэралым и унафэщIхэм, Президентым и администрацэм, Дагъыстэным, Адыгейм, Къэбэрдей-Балъкъэрым я Iэтащхьэхэм, дауи, Мамиашвили Михаил, Брюсов Георгий, Муртузалиев Омар сымэ я цIэкIэ Уры-сейм Спорт бэнэкIэмкIэ и федерацэм, дунейпсо утыкум ди Iуэхур зэрыщыпхагъэкIыфам къыхэкIыу. Адрейхэм я медалхэр къыщытрахыж лъэхъэнэм, уэ ар къуатыжыным мыхьэнэшхуэ иIэщ. Абы щыгъуэми згъэлъахъшэну сыхуейкъым Таймазов Артур и пщIэр. Абы и щапхъэращ дэ дызыщIапIыкIар, ди Iэзагъым зэрыхэдгъэхъуар».
- БлэкIам къыпхуегъэгъэзэжыфынукъым, ауэ Махуэ Билал Олимп чемпионыгъэм зэрыхуэкIуэ гъуэгум 2012 гъэм хьэрэмыгъэкIэ къытрамыгъэкIуэтамэ, а зэманми дыщэ медалыр и Iэрылъхьэт. Уеблэмэ, Лондон щыIа Олимп Джэгухэм щытекIуа Таймазов Артур ебэнами. Билал а осетин щIалэм зэрыпэлъэщынур къыщигъэлъэгъуат Олимпиадэм и пэ къихуэу зэхэта дунейпсо чемпионатым и финалым. Таймазовыр щытридзэри, ди бэнакIуэр абы ещанэу чемпион щыхъуат.
- Махуэ Билал иджыпсту къехъуэхъухэр куэдщ. Абыхэм ящыщ зыщ Урысейм Спорт бэнэкIэмкIэ и федерацэм и тхьэмадэ Мамиашвили Михаил.
- «Билал олимп чемпионыгъэр къызэрыхуагъэфэщар захуагъэщ, — жиIащ абы.- Ар зыпхыкIа гугъуехьхэмрэ гъэхутэныгъэхэмрэ зыхуэхьыр мащIэ дыдэщ. Щхъухь къыщрахьэлIа, операцэ хьэлъэхэм щапэщIэта, къимылэжьу лъэныкъуэ щрагъэза, нэгъуэщI Iэджи игъэващ а щIалэм, ауэ нэгъуэщIхэр щигъэкъуэнша, езым зыщигъэхея зэи къэхъуакъым. Аращ, икIэм-икIэжым, хуэфэщэн пщIэ лъагэ щIигъуэтари. Дамыгъэ лъапIэр хуэ-фащэ дыдэу Махуэм Iэрыхьэжащ икIи абыкIэ си гуапэу сохъуэхъу езыми, и Iыхьлыхэми, къыщалъхуа Къэбэрдей-Балъкъэрымрэ зыщигъасэ Дагъыстэнымрэ».
- И ныбжьыр илъэс щэщIым щIигъуами, Махуэ Билал бэнэкIэ хуитымкIэ нэхъ хьэлъэ дыдэхэм я деж къыпэлъэщын нобэми дунейм куэд щыщыIэкъым. Иджы игъуэтыжа олимп чемпионыгъэм абы къыхуегъэув къызыхэкIа лъэпкъымрэ щыпсэу къэралымрэ я пщIэр адэкIи нэхъ лъагэжу иIэтыну. Дэ дыпэплъэнущ Билал и текIуэныгъэщIэхэм!
- Жыласэ Заурбэч.