Гражданствэ тIуащIэр ядэнукъым
2020-03-12
- Путин Владимир къыхилъхьащ губернаторхэм, сенаторхэм, депутатхэм, апхуэдэу правительствэм хэтхэм гражданствэ тIуащIэ яIэ, нэгъуэщIу жыпIэмэ, къэралитIым я паспортхэр яIыгъ зэрымыхъунур КонституцэкIэ щIагъэбыдэну. А жэрдэмым занщIэу куэд щыпэджэжащ прессэм и IэнатIэ зэмылIэужьыгъуэхэм.
- ФедерацэмкIэ Советым и унафэщI Матвиенкэ Валентинэ занщIэу жиIащ гражданствэ тIуащIэр зыпаубыдхэр нэхъыбэн хуейуэ. «НэгъуэщI къэралым и цIыхум и паспортымрэ абы щыпсэуну хуит зыщI тхылъымрэ къыщыIах щыIэщ дипломатхэми». Ищхьэ палатэм Къэрал ухуэныгъэмрэ законодательствэмкIэ и комитетым и Iэтащхьэ Крашенников Павели ар деIыгъ: «Сэ къэспщытакъым депутатхэм гражданствэ тIуащIэ яIэрэ ямыIэрэ, ауэ абы мардэ хуэгъэувыпхъэщ. ЦIыхухэм щIыналъэхэм щыжаIэ: ди дежи апхуэдэ хабзэ щыIэн хуейщ. Гражданствэ тIуащIэ яIэ хъунукъым прокурорхэми, дипломатхэми, хеящIэ-хэми».
- ЛДПР-м и пашэ Жириновский Владимир къыхелъхьэ къулыкъущIэхэм я бынхэр нэгъуэщI къэралхэм щеджэну хуит ямыщIыну: «КъулыкъущIэм и бынхэр, и щхьэгъусэр, и мылъкур нэгъуэщI къэрал щыIэмэ, ар гува-щIэхами абыхэм якIэлъыкIуэн хуей хъунущ. Апхуэдэр тыншу ихуэфынущ хамэ къэрал щэхурылажьэ IэнатIэхэм я хъым». Коммунистхэр хуейт а псоми къадэкIуэу унэ лъапсэхэри, ахъши, тхылъымпIэ лъапIэхэри нэгъуэщI къэралхэм щаIэну хуит ямыщIыну. Ауэ абыхэм къыхалъхьар занщIэу къызэтрагъэувыIащ.
- ЗиIэхэмрэ
- зимыIэхэмрэ
- Абы щыгъуэми, етIуанэ паспортыр зыгъэпщкIуа министрхэмрэ депутатхэмрэ я цIэунэцIэхэр куэд щIауэ къыщраIуэ Интернетым. Пэж, хьэмэрэ пцIы? Путин Владимир къыхилъхьа жэрдэмым иужькIэ псори хущIокъу къабзэу зыкъыщIрагъэдзыну. Къэбгъэлъагъуэмэ. Къэрал Думэм и депутат Роднина Иринэ и деж США-м щыпсэуну хуит зыщI тхылъ къыщагъуэтащ. «Сэ а къэралым сыкъикIыжащ 2002 гъэм. БлэкIа илъэс 18-м абы къыщыхъуахэм зыкIи сыщыгъуазэкъым», — жеIэ а цIыхубз цIэрыIуэм.
- — Интернетым ихуауэ къыщIэкIащ Къэрал Думэм Алтай крайм и цIэкIэ и депутат Прокопьев Александри. «СМИ-хэм пцIы къыстралъхьэ Кипрым ягъэIэпхъуэ мыхъу мылъкуи а къэралым и паспорти щызиIэ хуэдэу. Ар пцIыщ!» Депутатыр МИД-м елъэIуащ ар зэрымыпэжыр сэтей къищIын папщIэ Кипр лъэныкъуэм зыхуигъэзэну.
- ЖытIэнщи, къулыкъушхуэхэри депутатхэри 2006 гъэ лъандэрэ хуит ящIыркъым етIуанэ паспорт е нэгъуэщI къэралым ущыпсэуну хуит зыщI тхылъ яIэну. Ауэ ар куэдым ящIэркъым, езы политикхэми «ящогъупщэж». Псалъэм и хьэтыркIэ, парламент хэхыныгъэхэм япэкIэ 2016 гъэм ХэхакIуэ комиссэ нэхъыщхьэм депутатхэм я кандидатхэу 80-м я деж гражданствэ тIуащIэ къыщигъуэтащ.
- Коммунистхэм
- я закъуэкъым
- КъыхэгъэщхьэхукIын хуейщ къулыкъущIэхэм нэгъуэщI къэралхэм мылъку щаIэну хуит ямыщIыным теухуауэ КПРФ-м къыхилъхьар уафэм къызэремыхуэхари. Сэтей къащIа къудейхэм ятепщIыхьмэ, урысей къулыкъущIэхэм ягъэIэпхъуэ мыхъу мылъку къэрал 47-м щаIэщ. «Совет Союзым хыхьэу щыта республикэхэр яхэдгъэкIмэ, абы и лъэныкъуэкIэ япэ итыр Испаниемрэ Болгариемрэщ. А къэралхэм щынэхъ тыншщ ахъшэ хэплъхьэныр», — къыдгурегъаIуэ «Декларатор» проектым и унафэщI Жвиблис Андрей.
- ЦIыху цIэрыIуэ куэдым езыхэм я декларацэхэм къыщагъэлъэгъуащ нэгъуэщI къэралхэм мылъку зэрыщаIэр. Вице-премьеру щыта Голодец Ольгэ унэм и ныкъуэ Швейцарием, фэтэрым и Iыхьэ щанэ Италием щиIэщ. СпортымкIэ министрым и къулыкъур зыIыгъа Колобков Павел Испанием къыщыпоплъэ фэтэр, Пенсэ фондым и унафэщI Топилин Максим и щхьэгъусэм и цIэкIэ Болгарием унэ щыщытщ, правитель-ствэм и лIыкIуэу судхэм щылажьэ Валаев Александр Испанием кIуэуэ абы къыщищэхуа псэуалъэм щыпсэу хъунущ. Къэрал Думэм и депутат Голушкэ Андрей и щхьэгъусэм Франджым и щIыпIэ дахэм бассейн зыхэт унэшхуэ къыщыпоплъэ. Къэрал ухуэныгъэмрэ законодательствэмкIэ комитетым и Iэтащхьэ Клишас Андрей (Конституцэм хагъэхьэну зэгъэзэхуэжыныгъэхэм елэжь гупым и унафэщIитIым язщ) Швейцарием щыбгъэдэлъщ метр зэбгъузэнатIэ 543-рэ къызэщIэзыубыдэ щIапIэрэ метр зэбгъузэнатIэ 432-рэ хъу унэрэ. Псоми я цIэ-унэцIэхэр къыпхуебжэкIынукъым.
- Ухуитщ,
- ауэ лъапIэщ
- НэгъуэщI къэралхэм метр зэбгъузэнатIэ щаIэныр паубыдыркъым, ар-щхьэкIэ депутатхэр, судыщIэхэр, министрхэр, прокурорхэр хуит ящIыркъым нэгъуэщIхэм я цIэкIэ ирагъэтхами, абыхэм ахъшэ щаIэну. Иджы дыдэ Къэрал Думэм щыдаIыгъащ нэгъуэщI къэрал банкхэм ахъшэхэмрэ тхылъымпIэ лъапIэхэмрэ щахъумэныр зымыдэ хабзэр КонституцэкIэ щIэгъэбыдэныр. Ауэ, зэрыгурыIуэгъуэщи, ахъшэншэу хамэ къэралхэм псэуалъэхэр къыщыпщэхуфынукъым. Аращи, тогушхуэ. IэщIагъэлIхэм зэрыжаIэмкIэ, ущыпсэуну хуит узыщI тхылъхэр Испанием, Латвием, Португалием, Грецием къущатынущ еврэ мин 250-м щегъэжьауэ мин 500-м я уасэ щIапIэхэмрэ унэхэмрэ къыщыпщэхумэ. Илъэс зыбжанэ докIри, апхуэдэ тхылъхэр паспорт псокIэ щызэрахъуэкI. Мальтэмрэ Кипрымрэ гражданствэ къыщыдэпхыфынущ занщIэу. Штатхэми пIалъэкIэ ущыпсэуну Iэмал къозыт тхылъхэр къыщыпIэрыхьэнущ уи мылъкур зыхуэдизыр щебгъэтхмэ. Мы Iуэхум куэдрэ уелIэлIэн хуейкъым гугъу зебгъэхьу: псори уи щхьэгъусэм зэфIигъэкIыфынущ. Ауэ зи гугъу тщIы тхылъхэр къратынущ унагъуэм щыщ псоми.
- Прессэм зэритхымкIэ, илъэс куэдкIэ урысей гъущI гъуэгухэм я Iэтащхьэу лэжьа Якунин Владимир зэман куэд щегъакIуэ Германием, и къуэ нэхъыжь Андрей Инджылызым и цIыху хъуащ, нэхъыщIэ Виктор киприотщ. Мальтэм и паспортхэр зыIэрагъэхьащ Калининград областым и Хабзэгъэув зэхуэсым хэта Находкин Юрийрэ ищхьэ палатэм и депутату щыта Лисиненкэ Игоррэ. «Дыщэ паспортхэр» ират Маль-тэм и инвестицэ фондым еврэ мин 650-рэ, абы къыдэкIуэуи къэралым и экономикэм еврэ мини 150-рэ хэзылъхьэхэм. Абыхэм я мызакъуэу, къэралым и щIыналъэм ягъэIэпхъуэ мылъку бэджэнду къыщыпщтэн хуейщ ущымыпсэуми. Зэрытлъагъущи, лъапIэIуэщ, ауэ Мальтэм и паспортым визэншэу къэрали 183-м я гъунапкъэхэр къыпхузэIуех.
- Дауи, апхуэдэ Iуэхухэр зыкIи екIуалIэркъым Урысейм и Президентым щIэчэ имыIэу зи гугъу ищI хэкупсэ гъэсэныгъэм. АтIэ нэгъуэщI къэралым и паспорт уиIэну ухуимыту Конституцэм игъэува иужь къулыкъущIэхэмрэ депутатхэмрэ зыханэфыну пIэрэ а хьэл мыхъумыщIэр? Ар зэманым къигъэлъэгъуэнщ.
- «Махуэкум» и къыдэкIыгъуэр зыгъэхьэзырар
- политикэ обозреватель Шал Мухьэмэдщ.