ФИФI ФЫМЫГЪЭПУД, ФИ IЕЙ ФЫМЫГЪЭПЩКIУ

АДЫГЭ ПСАЛЪЭ
« Хэкум папщIэ
»

«АДЫГЭ ЩАУЭ-2019»

2019-07-02

  • ЗЭПЕУЭР ЗЫХУЭГЪЭПСАР
  • — Адыгэ щауэм и нэмысым щIэблэр зэрыщыгъуазэр къэхутэн, адыгэ лъэпкъым зэрищIэблэр къагурыIуэрэ абы хуэфащэу псэуным къыхуеджэн;
  • — Адыгэ лъэпкъым и лъапIэныгъэхэм (адыгэбзэм, адыгэ хабзэм, тхыдэм, щIэнгъуазэм, щэнхабзэм, н.) я къарур зыхегъэщIэн, абыхэм дегъэхьэхын;
  • — Лъэпкъым къигъэщIа щэнхабзэм и дахагъыр зыхегъэщIэн;
  • — Лъэпкъыпсэ-хэкупсэу щIэблэр гъэсэн.

  • ЗЭПЕУЭМ И КЪАЛЭН НЭХЪЫЩХЬЭХЭР
  • — Адыгэр зэфIэкI лъагэ зиIэ лъэпкъыу къызэтенэнымкIэ абы и лъапIэныгъэхэм я мыхьэнэм щIэблэр щIэпIыкIыныр;
  • — Адыгэ щауэм хэлъын хуей хьэл-щэн дахэхэмрэ иIэн хуей зэфIэкIхэм-рэ зэпеуэм хэтхэм къегъэгъэнэIуэныр;
  • — Адыгэ лъэпкъым и лъапIэныгъэхэм (адыгэбзэм, адыгэ хабзэм, тхыдэм, гъуазджэм, щэнхабзэм, щIэнгъуазэм, н. къ.) хищIыкIыр къэпщытэныр.
  • «АДЫГЭ ЩАУЭ» ЗЭПЕУЭМ И КЪЫЗЭГЪЭПЭЩАКIУЭХЭР
  • «Къэбэрдей Адыгэ Хасэ» жылагъуэ зэгухьэныгъэр, «Адыгэ псалъэ» газетыр (ХьэфIыцIэ Мухьэмэд);
  • Налшык къалэ администрацэм щэнхабзэмкIэ и IуэхущIапIэр, Кэнжэ къуажэм ЩэнхабзэмкIэ и уардэунэр (Мамий Заретэ);
  • Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и ЩIалэгъуалэ парламентыр (Сэрахъэ Алан);
  • «Шэрджэс Ренессанс» жылагъуэ зэгухьэныгъэр (Жылэгъащтэ Хьэчим).
  • «АДЫГЭ ЩАУЭ» ЗЭПЕУЭР ЗЭРЕКIУЭКIЫНУ ЩIЫКIЭР
  • — Зэпеуэм и япэ екIуэкIыгъуэр бадзэуэгъуэ (июль) мазэм къуажэхэм къыщызэгъэпэщын;
  • — Зэпеуэм и етIуанэ екIуэкIыгъуэр шыщхьэуIум (августым) КъБР-м и къалэхэмрэ щIыналъэхэмрэ (районхэмрэ) щегъэкIуэкIын. Абы хэтынущ къуажэхэм текIуэныгъэ къыщызыхьахэр;
  • — Зэпеуэм и ещанэ екIуэкIыгъуэр фокIадэм (сентябрым) Налшык къа-лэ (Кэнжэ) къыщызэгъэпэщын. Республикэпсо зэхьэзэхуэм щызэпегъэуэн щIыналъэхэм, къалэхэм, щIалэгъуалэ жылагъуэ зэгухьэныгъэхэм, IэщIагъэ щрагъэгъуэт еджапIэ зэмылIэужьыгъуэхэм, нэгъуэщI IуэхущIапIэхэми текIуэныгъэр къыщызыхьа щIалэхэр.
  • Республикэпсо зэпеуэр екIуэкIы-нущ фокIадэм и 19-м, Адыгэхэм (шэрджэсхэм) я махуэр щагъэлъапIэм ирихьэлIэу.
  • «Адыгэ щауэ» зэпеуэм хэт хъунущ зи ныбжьыр илъэс 20 — 28-рэ ирикъуа щIалэхэр.
  • «Адыгэ щауэ» зэхьэзэхуэм хэтынухэм тхыгъэкIэ хъыбар кърагъэщIэн (заявка), апхуэдэуи упщIэ зыбжанэм я жэуап къратын хуейщ (анкета) зэпеуэр къызэгъэпэщынымрэ егъэкIуэкIынымкIэ жэуап зыхь гупым.
  • Зэпеуэр егъэкIуэкIынымкIэ
  • жэуап зыхь гупыр:
  • — Мамий Заретэ — Кэнжэ къуажэм ЩэнхабзэмкIэ и унэм и унафэщI;
  • — Битокъу Беслъэн — Урысей Федерацэм гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ;
  • — Хьэмокъуэ Олег — режиссёр;
  • — Щомахуэ Залинэ — Къэбэрдей Адыгэ Хасэм жэуап зыхь и секретарь, тхакIуэ.
  • Зэпеуэр зэрекIуэкIынум, абы узэрыхэтынум теухуа упщIэхэм я жэуап щывгъуэтынущ къызэгъэпэщакIуэ гупым деж.
  • КъэпщытакIуэ гупым хэтхэр:
  1. Битокъу Беслъэн — Урысей Федерацэм гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ;
  2. Табыщ Мурат — IуэрыIуатэдж, Адыгэбзэ хасэм и тхьэмадэ;
  3. Мэрзей Аслъэнбэч — тхыдэ щIэныгъэхэм я кандидат;
  4. 4. Къудей Аслъэн — Къэбэрдей Шууей Хасэм и тхьэмадэ;
  5. Хьэмокъуэ Олег — режиссёр;
  6. БатIитIэ Мухьэмэд — IэщIагъэлI, уэрэджыIакIуэ;
  7. Сэрахъэ Алан — Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и ЩIалэгъуалэ парламентым хэт;
  8. Жылэгъащтэ Хьэчим — «Шэрджэс Ренессанс» жылагъуэ зэгухьэныгъэм и унафэщI;
  9. Битокъу Науркъан — «Кабардинка» къэфакIуэ гупым и къэфакIуэ пажэ.
  • Зэпеуэм игъэув саугъэтхэр:
  • — «Адыгэ щауэ» — Гран-при;
  • — Япэ увыпIэ;
  • — ЕтIуанэ увыпIэ;
  • — Ещанэ увыпIэ.
  • УнэтIыныгъэ щхьэхуэхэр:
  1. «Си къежьапIэхэр» — утыкуихьэ (самопрезентация);
  2. «Лъэпкъ гурыщIасэ» (творческий блок);
  • III. «ЩIэныгъэр акъылщ» зэпеуэ (викторина):
  • 1.«Адыгэ хабзэ»;
  • 2.«Адыгэ лъэпкъым и тхыдэ»;
  • 3.ШыфэлIыфэ.
  1. «АдыгэлIымрэ адыгэшымрэ» зэпеуэ;
  2. «Адыгэ псалъэжьхэр» зэпеуэ;
  3. «Адыгэ хъуэхъу» (зэхуэзыщIыж хъуэхъу).
  • КъызэгъэпэщакIуэ гупым я хэщIапIэр:
  • Кэнжэ къуажэ, Колхоз уэрам, 15 «А», ЩэнхабзэмкIэ унэ.
  • Телефоныр: 8-903-492-57-57.
  • ЩэнхабзэмкIэ унэм къокIуалIэ 23-нэ маршрутыр.
  • ЗЭПЕУЭМ И УНЭТIЫНЫГЪЭХЭР:
  • I.«Си къежьапIэхэр» — дакъикъи 2.
  • Зэпеуэм хэтхэм зыкъызэрырагъэцIыху къэпсэлъэныгъэ, зытепсэлъыхьым теухуа сурэт, видео гъэлъэгъуэныгъэхэр игъусэу.
  • Мы унэтIыныгъэм щауэхэр кIэщIу щытепсэлъыхьын хуейщ:
  • — къызыхэкIа лъэпкъым, унагъуэм, къызытепщIыкIа лIакъуэхэм (7-нэ лIакъуэм нэс), абыхэм гулъытэ зыхуащI лъапIэныгъэхэм, езы щауэм къызыхэкIахэм я деж щихь жэуаплыныгъэхэм;
  • — ягъуэта е зыхуеджэ IэщIагъэхэм;
  • — дэзыхьэх Iуэхухэм.
  • Мы унэтIыныгъэм къыщалъытэнущ:
  • а) къэпсэлъэныгъэр гъэщIэгъуэн зэрищIа Iэмалхэр (оригинальность);
  • б) зэман мащIэм къриубыдэу куэдым узэрыщигъэгъуэзэн хэкIыпIэ хьэлэмэтхэр къызэригъуэтыфар (находчивость);
  • в) акъыл жаныгъэ къигъэлъэгъуар (смекалка);
  • г) хуиту адыгэбзэр къызэригъэIурыщIэфыр.
  1. Лъэпкъ гурыщIасэ (творческий блок) — дакъикъи 2
  • Зэпеуэм хэт щIалэхэм я зэчийр къыщагъэлъагъуэ Iыхьэ.
  • ГурыщIасэм и лIэужьыгъуэхэм ящыщу щауэхэр нэхъ дэзыхьэхыр утыкум щагъэзэщIэн, я Iэзагъыр къыщагъэлъэгъуэн хуейщ.
  • Щауэхэм ягъусэу къадэIэпыкъухэр утыку ит хъунущ, ягъэзащIэр ямыIэщIагъэмэ.
  • Къафэ (и цIэр къыжыIэн);
  • Уэрэдыжь (лIыхъужь уэрэд).
  • III. «ЩIэныгъэр акъылщ» зэпеуэ. Дакъикъи 2.
  •  Лъэпкъ и зыпкъ мыгъэкIуэды- ным теухуа мы Iыхьэр зэпеуэм хэт щауэхэм я щIэныгъэр здынэсыр зэрагъэунэху упщIэрэ лэжьыгъэу зэхэтщ.
  • УпщIэхэм къызэщIаубыдэ Iуэхугъуэхэр:
  1. Адыгэ хабзэ
  • — унагъуэм ехьэлIа хабзэ;
  • — лъэпкъым ехьэлIа хабзэ;
  • — нэхъыжьым ехьэлIа хабзэ;
  • — бзылъхугъэм ехьэлIа хабзэ;
  • — сабий гъэсэным ехьэлIа хабзэ (пхъу, къуэ);
  • — хьэгъуэлIыгъуэм ехьэлIа хабзэ;
  • — гущэхэпхэм ехьэлIа хабзэ;
  • — лъэтеувэм ехьэлIа хабзэ;
  • — кхъуейплъыжькIэрыщIэм ехьэлIа хабзэ;
  • — нэщхъеягъуэм ехьэлIа Iуэхугъуэхэр;
  • — гъуэгуанэм ехьэлIа хабзэ;
  • — гуп хыхьэным, гуп хэтыным ехьэлIа хабзэхэр;
  • — адыгэ Iэнэм ехьэлIа хабзэ.
  1. Адыгэ лъэпкъым и тхыдэ
  •  а) нарт IуэрыIуатэм къыхэщ лIыхъужьхэм я хъыбархэр: дакъикъи 2.
  • — Сосрыкъуэ;
  • — Бэдынокъуэ;
  • — Ашэмэз;
  • — Батэрэз;
  • — Лъэпщ;
  • — Уэзырмэс;
  • — Мэлычыпхъу;
  • — Сэтэней;
  • — КъуийцIыкIу;
  • — Щэуей;
  • — Iэдииху;
  • — Дахэнагъуэ.
  • б) адыгэ лъэпкъым и тхыдэм и напэкIуэцIхэр: дакъикъи 2.
  • — адыгэ къэралыгъуэхэр;
  • — адыгэ пащтыхьхэр;
  • — курыт лIэщIыгъуэхэм адыгэхэм я псэукIар;
  • — Урыс-Кавказ зауэ;
  • — ИстамбылакIуэ;
  • — хамэ къэрал щыпсэу адыгэхэр;
  • — лъэпкъым и иджырей тхыдэр (XX лIэщIыгъуэ).
  • в) тхыдэм щыщ лIыхъужь уэрэдыжьхэр зэпкърыхын (зэдэIуам тепсэлъыхьын — зыусар, щIаусар…) — дакъикъи 2.
  • — «Нартыжь уэрэд»;
  • — «Уэзы Мурат»;
  • — «Сэнджэлей»;
  • — «Андемыркъан»;
  • — «Дамэлей и уэрэд»;
  • — «Щолэхъу и уэрэд»;
  • — «Бахъшысэрей зекIуэм и уэрэд»;
  • — «Темрокъуэ ЛIыхъу и уэрэд»;
  • — «Шэджэмокъуэ Хьэсанш»;
  • — «Къэбэрдей жэщтеуэм и уэрэд».
  1. ШыфэлIыфэ
  • а) Iэщэ-фащэм и зэхэлъыкIэр (пкъыгъуэхэр), мыхьэнэр — 1 дакъикъэ.
  • — щIакIуэ;
  • — пыIэ;
  • — цей;
  • — джанэ;
  • — хьэзыр;
  • — къамэ;
  • — бгырыпх;
  • — щхьэрхъуэн;
  • — джатэ;
  • — сэшхуэ.
  • б) шы Iэпслъэпс, абы и мыхьэнэр — 1 дакъикъэ.
  • — шхуэ;
  • — шхуэIу;
  • — шыбгъэIулъ;
  • — шыныбэпх;
  • — нахъутэ;
  • — уанэ;
  • — лъэрыгъ;
  • — щIопщ, къамышы;
  • — шыгъэцIыв;
  • — IумпIэ.
  1. Шым, лIыгъэм ехьэлIа Iуэхугъуэхэр (видеоматериал — унэ лэжьыгъэ) — дакъикъи 3.
  • — адыгэш лъэпкъхэр;
  • — адыгэш цIэрыIуэхэр;
  • — уанэ телъхьэн;
  • — шым шэсын, гъуэгуанэ зэпычын.
  • (Видеом къыщыгъэлъэгъуэн: шы фащэм и пкъыгъуэхэр, абыхэм я фIэщыгъэр жаIэурэ шыр зекIуэм хузэщIэузэдэн — уанэ телъхьэн, шым шэсын, гъуэгуанэ зэпычын, шымрэ шумрэ я гъуэгуанэ хабзэхэр гъэзащIэурэ).
  1. ПсалъэжькIэ зэпегъэуэн:
  • — «Псалъэжьныбэ» — хэт нэхъыбэ ищIэрэ? (къэувыIэр хэкIыу);
  • — псалъэжь щхьэхуэхэм я мыхьэнэр къэIуэтэн (зымыщIэр хэкIыу);
  • — къыхалъхьа псалъэжьыр и кIэм нэгъэсыжын.
  1. ЗэхуэзыщIыж хъуэхъу — 1 дакъикъэ.
  • Хъуэхъур теухуауэ щытын хуейщ «Адыгэ щауэ» зэпеуэм.
  • Гу зылъытапхъэ:
  • — КъызэгъэпэщакIуэхэм хуитыны-гъэ яIэщ зэпеуэм зэхъуэкIыныгъэ халъхьэну.
  • — Зэпеуэм хэтхэм Iэмал имыIэу адыгэ фащэ ящыгъын хуейщ.