ЩIалэгъуалэр яущийуэ
2021-02-20
- Хэкум и ХъумакIуэм и махуэм и пэ къихуэу дэ упщIэ зыбжанэкIэ зыхуэдгъэзащ Къэбэрдей-Балъкъэрым Зауэм, лэжьыгъэм, IэщэкIэ ЗэщIэузэда къарухэмрэ хабзэхъумэ IэнатIэхэмрэ я ветеранхэм я жылагъуэ зэгухьэныгъэм и тхьэмадэ Шыхъуэбахъуэ Мухьэмэд.
- — Мухьэмэд, Хэкум и ХъумакIуэм и махуэр къэралым хэIэтыкIауэ зэрыщыдгъэлъапIэм уэ дауэ уеплърэ?
- — ИпэжыпIэкIи, мы махуэр ди къэралым гулъытэ хэха зыщыхуащIхэм ящыщщ. Ар ину, Iэтауэ щIэдгъэлъапIэм и щхьэусыгъуэр инэхъыбэм къыдгурыIуэу къыщIэкIынущ. Сыту жыпIэмэ, дапхуэдэу мыхъуами, къэралым мамыр щытыкIэр щытепщэу, жылагъуэм хуэщхьэпэн IэщIагъэхэм зыщаужьу, еджэхэм я щIэныгъэм нэхъри щыхагъахъуэу къекIуэкIын щхьэкIэ, а псоми къащхьэщыжыфын цIыхухэми, зэрыгурыIуэгъуэщи, дахуэныкъуэщ. Зи гугъу тщIыр Хэкум и хъумакIуэхэращ. Ахэр димыIэмэ, псэуныгъэм щыщу къедбжэкIахэр зэпIэзэрыт щытыкIэм итынкIэ дыгугъэныр щхьэгъэпцIэжщ. Нэхъ тегъэчыныхьауэ жытIэмэ, къэралыр зыхъумэхэр димыIатэмэ, адрей IэщIагъэхэми, IуэхущIафэу къетхьэжьэхэми заузэщIынутэкъым.
- — Фи лэжьыгъэм и ухуэкIэм укъытхутепсэлъыхьамэ ди гуапэт, Мухьэмэд.
- — Урысейпсо мыхьэнэ зиIэ зэгухьэныгъэм и Къэбэрдей-Балъкъэр IэнатIэм республикэм и район, къалэ псоми къудамэхэр щыдиIэщ. Абыхэм ящыщ дэтхэнэми, здэщыIэ щIыпIэм елъытауэ, я къалэнщ уставым итыр ди гъуазэу зэхэдгъэува планым тетыныр. Комиссэхэр диIэщи, хэтхэм я пщэрылъщ ветеранхэм ящыщу зи Iуэху дахэ-дахэу зэкIэлъымыкIуэхэм е зи узыншагъэм тегузэвыхьхэм яIущIэныр, хуей хъумэ, ядэIэпыкъуныр. Апхуэдэ Iуэху зехьэкIэм нэхъри дыхуэныкъуэ щIэхъуам и зы щхьэусыгъуэщ дзэм хэтахэм щеIэзэ сымаджэщ республикэм зэрыщыдимыIэр. Пэжщ, ди гуапэ зэрыхъунщи, граждан поликлиникэхэми ди цIыхухэм къащоIэзэ. Ауэ, итIани, ветеранхэм ящыщ гуэрым и узыншагъэр къэтIэсхъамэ, псынщIэу къыддэIэпыкъун, Iуэхум фIыуэ хэзыщIыкI дохутырхэми дахуейщ.
- — Ветеранхэм защIэгъэкъуэныр фи пщэ дэфлъхьэжа, хьэмэрэ къэралым къыфхуигъэува къалэнхэм ящыщ?
- — Уставым къызэрыщыкIуэщ. Абы итщ: «социальнэ и лъэныкъуэкIэ хуитыныгъэхэр къахузэгъэпэщын» жеIэри. Дэри дызытетыр аращ. Арыншауи хъунукъым. Плъагъурэ ар — ветеранхэм защIэгъэкъуэнымкIэ жылагъуэ къызэгъэпэщыныгъэу щыIэр дэ зыращ. Республикэм и районхэм, къалэ цIыкIу-хэм щыдиIэ къудамэхэм хэтхэм я нэхъыбэр, цIыхухэм ядэIэпыкъуну хуейуэ, езыхэм я жэрдэмкIэ, я фIэфIыныгъэкIэ къыддэ-лажьэу аращ. Уеблэмэ, апхуэдэхэращ ди зэгухьэныгъэр нэхъыбэу зэтезыIыгъэри. ЖыпIэнур арамэ, ахэр къыддэIэпыкъу къудейкъым — дэ псори дызэгъусэу ди къалэнхэр зэдэдгъэзащIэу аращ.
- — Мухьэмэд, зэрытщIэщи, жылагъуэм дежкIэ къалэнхэм я нэхъ пажэщ щIалэгъуалэм, щIэблэщIэ къытщIэхъуэм гъэсэныгъэ тэмэм ябгъэдэлъхьэныр. Абы и лъэныкъуэкIэ сытхэр фи ехъу- лIэныгъэ?
- — Курыт еджапIэхэм, кадет школхэм щIэсхэм ветеранхэр яхудогъазэ. ХьэщIэхэр ныбжьыщIэхэм яхутопсэлъыхь дзэм щыхэтам щыгъуэ щалъэгъуахэм, щызыхащIахэм, щхьэж и къулыкъур зэрырихьэкIа щIыкIэм. Гъэсэныгъэ мыхьэнэ зиIэ гукъэкIыжхэм къадэкIуэу, ущие гуэрхэми щIагъэдэIу. Псалъэм папщIэ, дзэм ущыхэтым мыпхуэдэ хьэл-щэнхэр къыщыбгъэлъагъуэ хъунукъым, мыпхуэдэу ущытмэ, губгъэн къыпхуамыщIу, къулыкъури тэмэму щепхьэкIынущ, жаIэу.
- — Дэ зэрызэхэтхамкIэ, «Юнармия» зыфIаща дзэ-псэкупсэ зэщIэхъееныгъэм хэтхэми фадолажьэ. А лъэныкъуэмкIэ фи Iуэху зыIутым укъытхутепсэлъыхьамэ, ди гуапэт.
- — Зи гугъу пщIы гупхэм хуэдэхэр ди зы дэтхэнэ курыт еджапIэми яIэщи, абы хагъэхьэхэр нэхъ зыхуэфащэу къалъытэхэращ. ЖыпIэнурамэ, ахэр ди тегъэщIапIэу, курыт еджапIэхэм дзэ-псэкупсэ клубхэр къыщызэдгъэпэщащ. Мис абыхэм хэтхэм ди ветеранхэр яIудогъащIэри, «ЛIыхъужьыгъэм и дерсхэр», «Лъэхъэнищым я ветеранхэр» зыфIэтща зэIущIэхэр ядыдогъэкIуэкI.
- — Ветеранхэр «лъэхъэнищу» щIэвгуэшам и гугъу къытхуэщIыт, Мухьэмэд.
- — Апхуэдэу щIэтщIар зи гугъу тщIыхэр къызыхэкIа лъэхъэнэхэр зэрызэхуэмыдэрщ. Къэралыр илъэс 30 ипэкIэ зэрыщытамрэ иджыпсту къекIуэкIымрэ, гу зэрылъытэгъуафIэщи, тIэкIу зэщхьэщокI. Ар щIалэгъуалэм къагурыбгъэ-Iуэн папщIэ уадэуэршэрыни, щапхъэ гуэрхэмкIэ бгъэлъэгъуэни хуейщ. Мыри къыхэгъэщыпхъэщ. «ЩIалэгъуалэм хэкупсэ лэжьыгъэ ядегъэкIуэкIын» зыфIаща къэрал унэтIыныгъэм ипкъ иткIэ зэхэдгъэувауэ, дэ диIэщ республикэ программэ, «щIалэгъуалэм хэкупсэ гъэсэныгъэ ябгъэдэлъхьэн, дзэм къулыкъу зэрыщащIэнум хуэгъэхьэзырын» жеIэри.
- — Мухьэмэд, къызэрыд-гурыIуамкIэ, фи лэжьыгъэр къыгуэхыпIэ имыIэу пыщIащ ищхьэкIэ щызэхалъхьэ программэхэм, къалэнхэм.
- — Апхуэдэущ зэрыщытри. Ди уставым и ухуэкIэри, илъэс ныкъуэ къэс къэдгъэщIэрэщIэж ди мурадхэри аращ зытещIыхьар.
- КЪУМАХУЭ Аслъэн.