Ищхъэрэри ипщэри и зэхуэдэу
2017-11-29
- УФ-м и Президент Путин Владимир и жэрдэмкIэ, азие гупэ леопардыр (щомыщ къуэлэныр) къегъэлыным хуэгъэза программэр 2007 гъэм къы щыщIэдзауэ Кавказым щагъэзащIэ. А Iуэхум ехьэлIауэ Сочэ и лъэпкъ паркым и щIыналъэм къы щызэрагъэпэщауэ щытащ леопардыр Кавказым щы зэфIэгъэувэжынымкIэ центр. Абы зоолог еджагъэшхуэхэм лэжьыгъэ щхьэпэ щрагъэкIуэкI що мыщ къуэлэныр гъэбэ гъуэным, щIыуэпсым и зы Iыхьэу къэгъэунэ ху жыным хуэгъэзауэ.
- Къыхэгъэщыпхъэщ, къап лъэн-аслъэн «джэду» лъэпкъыгъуэхэм ящыщ азие гупэ щомыщ къуэлэ-ныр (леопардыр), «кавказ лIэужьыгъуэ» — «panthera pardus ciscaucasica» — фIэ щыгъэр зытеIукIар, лIэщIыгъуэ ипэкIэ Кавказ Ищхъэрэм и бгылъэ-мэзылъэхэми щызеуэу зэрыщытар.
- А лъэхъэнэм и теплъэ гъуэхэм ящыщ зыуэ къе кIуэкIа псэущхьэ телъы джэр къыщагъэунэхужын хьи сэпыр яIэу, 2016 гъэм ба дзэуэгъуэм и 15-м Кавказ биосферэ мэзкъуэдым хуиту щызекIуэну хаутIып щ хьащ зи гугъу тщIы лъэп къыгъуэм щыщу леопардищ: хъухэу Ахунрэ Тилрэ, анэу Викторие.
- КилометрищэкIэ IукIуэта джэдуушхуэ
- Иджыблагъэ хъыбар гъэ щIэгъуэн къэIуащ: ищхьэкIэ зи гугъу щытщIа леопардищым ящыщу зыр — Викторие анэр — Абхъазым и щIыналъэм хыхьэ Гудаутэ къалэм километри 5-кIэ пэгъунэгъу Лыхны къуажэм деж къыщагъуэтыжащ. А жылэм дэсхэр зыкъомрэ гугъу дехьа иужькIэ, зэхагъэкIащ щэкIуэгъуэ мазэр къызэрихьэрэ зы жэщ къэ мынэу я джэдхэр зыдыгъур Кавказ биосферэ мэз къуэдым щылажьэхэм гъэ дызэрытым и мэкъуауэгъуэ мазэм зи лъэужь яфIэкIуэдауэ щыта Викторие що мыщыр арауэ зэрыщытыр.
- Къуажэдэсхэм, я джэд къазыр зыгъэкIуасэр хэт ми-сытми зэрызэхагъэкIыу, щыпсэу щIыпIэм и хабзэ хъумэхэм зыхуагъэзащ. Мыдрейхэми замыгъэгувэу абыкIэ хъыбар ирагъэщIащ Абхъаз Республикэм и уна фэщIхэм. Иужьрейхэми, щомыщыр Кавказ биосферэ мэзкъуэдым и гъунапкъэм къикIа Викториер арауэ щытынкIэ зэрыхъу-нур къыщащIэм, УФ-м ЩIыуэпсым и хъугъуэфIы гъуэхэмрэ экологиемкIэ и министерствэм икIэ щIы пIэкIэ хуаIуэхуащ.
- «Телъыджащэщ Абхъа зым и цIыхухэм езыхэм я къарукIэ хьэкIэкхъуэкIэ Iэу бы дыпIэншэр къызэры зэ трагъэувыIэфари, зэры мы щIэкIэ зэраIэщIэмыукIари», — къыхигъэщхьэхукIащ Кавказым азие гупэ леопар дыр къыщыгъэунэхужынымкIэ центрым и зоотехник Во ронин Николай, «РИА Но вости» хъыбарегъащIэ IэнатIэм и лэжьакIуэм здеп сэ лъылIэм.
- ХухагъэунэхукIа и хэщIапIэм километри 100-м нэб лагъэкIэ IукIа щомыщыр Сочэ къашэжащ. ТIэкIу зыкъызэрищIэжу, хьэршым къы щызылъэтыхь спутникым пэджэж Iэмэпсымэ цIыкIур (антеннэр) и пщэм иращIэжынурэ, щIыуэпсым хаутIыпщхьэжынущ.
- «ДэркIэ щхьэпэщ икIи гъэщIэгъуэнщ, мы леопардым, Кавказ Шытх Нэхъыщхьэм и ищхъэрэ, и ипщэ лъэныкъуитIри и зэ хуэдэу, щIыналъэ бгъуфIэ шхуэхэм зэрызыщиубгъуфынур къызэрыдигъэлъэ гъуар», — къыжриIащ «РИА Новости» хъыбарегъащIэ IэнатIэм и журналистым УФ-м ЩIыуэпсым и хъу гъуэфIыгъуэхэмрэ экологиемкIэ и министерствэм и къудамэм и унафэщI Гудков Николай.
- Щомыщ къуэлэныр гъэ бэгъуэнымкIэ проектым мы зэманым йолэжь ЦIыхум и лъэр здынимыхуса щIыпIэ хэр къызэтегъэнэнымкIэ дунейпсо фондыр (WWF), Сочэ и лъэпкъ паркым, Кавказ биосферэ, Къэбэрдей-Балъкъэр, Осетие Ищхъэрэ мэзкъуэдыхэм я лэ жьа кIуэ хэр, «Кавказым и щIыуэпсым хуэгъэпса центр» АНО-р, нэгъуэщIхэри.
- КЪУМАХУЭ Аслъэн.