Зы сэлэтым и хъыбар
2021-12-28
- Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэр къызэрызэрагъэпэщрэ илъэси 100 зэрырикъум и щIыхькIэ ирагъэкIуэкI Iуэхухэм хыхьэу, ЩоджэнцIыкIу Алий и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей къэрал драмэ театрым щагъэлъэгъуащ журналист Магомедовэ ФатIимэ и Iэдакъэ къыщIэкIа «Зы сэлэтым и хъыбар» пьесэм къытращIыкIа спектаклыр.
- Ар теухуащ Къэбэрдей-Балъкъэрым щыпсэухэр зыхэта шуудзэр 1942 гъэм бадзэуэгъуэм и кIэухым — шыщхьэуIум и пэщIэдзэм Ростов областым и губгъуэхэм IэщэкIи куэдагъкIи къефIэкI фашистхэм лIыхъужьыгъэ яхэлъу зэрыпэщIэтам.
- Магомедовэм дахэу къигъэлъэгъуэжащ ди щIалэхэм зэрахьа лIыхъужьыгъэр, зи бын, щхьэгъусэ, ныбжьэгъу щIалэ фронтым зыгъакIуэ бзылъхугъэхэм ягъэва гуIэгъуэр, зауэ губгъуэм къихута адыгэлI нэсхэм я псэм и пэ напэр, хэкупсагъэр зэрырагъэщар, епцIыжакIуэу къыщIэкI нэхърэ лIыхъужьу дунейм ехыжыныр нэхъ къызэрыхахар икIи зэдэарэзыуэ ажалыр къызэрызэдащтар.
- Пьесэр театрым и утыку къизыхьар КъБР-м гъуазджэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Дэбагъуэ Романщ, сурэтыщIыр Жылэ Къантемырщ, композиторыр Уэркъуасэ Артурщ.
- — Iэчлъэч защIэу къыхэщыпыкIауэ щIалэ минитхум щIигъу хэту къызэрагъэпэщат 115-нэ шу дивизэр. Бгырысым хэлъын хуей лIыгъэм щIапIыкIа, Хэкум и пащхьэ щаIэ къалэным хуэпэж, къикIуэт зымыщIэ шу щхьэмыгъазэхэр, губгъуэ джафэм танкхэм щыпэщIагъэувами, шынэ яхэмылъу бийм пэщIэтащ, я гъащIэри халъхьащ. Абыхэм ягъэлъэгъуа лIыгъэр лIэщIыгъуэкIэрэ пщыгъупщэ мыхъунщ, лIакъуэ-лIакъуэкIэрэ зэIэпыхын хуей Iуэхущ. Ар сытым дежи жиIэрт Фырэ Руслан икIи сценэм кърихьэну щIэхъуэпсырт. Абы и лъэIукIэ Магомедовэ ФатIимэ итха пьесэращ иджы утыку кърахьар. Си гугъэщ Руслан кърихьэжьа Iуэхур и кIэм зэрынэдгъэсам и псэр щыгуфIы-кIауэ, — жеIэ Къэбэрдей къэрал драмэ театрым и унафэщI Пащты Иринэ.
- 15-нэ шуудзэм теухуа хъыбарыр Хэку зауэшхуэм и ветеран лIыжьым жиIэжу аращ. Дадэ Алим и хъыбарым и къыщIэдзэкIэ къудейм, зауэ лъэхъэнэм уехьри, абы къыщекIуэкIа гузэвэгъуэм ухешэ. Ролыр зыгъэзащIэр КъБР-м щIыхь зиIэ и артист Быдэ Хьэсэнщ. ЛIыгъэрэ хахуагъэрэ къагъэлъагъуэу фронтым Iут щIалэхэм я образхэм ихьауэ мэджэгу КъБР-м щIыхь зиIэ и артист Хьэмырзэ Ахьмэд, ДыщэкI Замир, Шыпш Къантемыр, Жыкъуэ Аскэр сымэ. Ди щIалэхэр гъэру зыубыда нэмыцэ зауэлIхэу спектаклым хэтщ Къардэн Заур, Бейтыгъуэн Жамболэт, Шыдгын Тимур сымэ, абыхэм я нэхъыщхьэ, полковник Эвальд фон Клейст и ролыр зыгъэзащIэр Блашэ Имранщ. ТеплъэкIи и зыщIыкIэкIи нэмыцэ дыдэм хуэдэщ Имран и утыку итыкIэр. Полковник хъыжьэм сыт хуэдиз имыткIиягъми, и дзэм и ныкъуэр адыгэ щIалэ щхьэмыгъазэхэм зэрызэтраукIар, IэщэкIэ зэщIэмыузэдауэ, танкхэм исхэр къызэрагъэувыIэфар зэхещIыкI, а зыращ ахэр лIыгъэкIэ къазэрефIэкIар щхьэтечауэ жызыIэр. Абы къыхэкIыу нэмыцэдзэм хигъэхьэну хуейуэ мардэхэр къахуегъэув. Ауэ гъащIэм ипэ лIыгъэр изыгъэщ ди щIалэхэр зэпIэзэрытщ, укIыпIэм къихута щхьэкIэ зы мэскъалкIи дзыхэркъым.
- Мэдзыхэ зи бын зауэ губгъуэм изыгъэхьэ анэр. Гущхъан и ролыр игъэзэщIащ КъБР-м щIыхь зиIэ и артисткэ КIэхумахуэ ФатIимэ. ФатIимэ, роль гуэр къемыхъулIауэ сщIэжыркъым, ауэ мыр псалъэ лей зыхэмыт теплъэгъуэ закъуэт жыпIэмэ, ущыуэнукъым. Адрейхэм щыгъуэ и нэфIэгуфIагъымрэ и псэлъэкIэ дахэмрэ удихьэхыу щытмэ, иджы ди пащхьэ къызэрихьар анэ гуIэм и образым итущ. Псалъэ хэмыту и теплъэ къудеймкIэ уи нэпс къригъакIуэмэ, ар артист нэгъэсащ. ФатIимэ а пщыхьэщхьэм ди нэгу къыщIигъэхьэфащ Хэку зауэшхуэм и лъэхъэнэм псэуа анэхэм я псэм телъа гузэвэгъуэр, ар гукIэ зыхыдигъащIэри, ди нэпс къригъэкIуащ. Багъ Инни къехъулIащ и ролыр, адэшхуэм и къуэрылъху, иджырей зэманым хэпсэукI хъыджэбз нэфIэгуфIэ цIыкIум дунейр хурикъуркъым, зэхэщIыкI хэлъу адэшхуэм и хъыбарым йодаIуэ. КъБР-м щIыхь зиIэ и артист КIэмыргуей Валентин, артистхэу Бозий Рустам, ТIымыжь Владимир, Тэмазэ Лиуан, Къул Марьянэ, сымэ фIыщIэ яхуэщIыпхъэщ. Спектаклым мыхьэнэшхуэ иIэщ мамырыгъэр къытхуэзызэуа ди адэжьхэм я фэеплъыр тхъумэнымкIэ, къыдэкIуэтей щIэблэр хэкупсэу гъэсэнымкIэ. Гуапэт икIи щхьэпэт школакIуэхэмрэ студентхэмрэ еплъамэ.
- НэщIэпыджэ Замирэ.
- Сурэтхэр Къарей Элинэ трихащ.