ФИФI ФЫМЫГЪЭПУД, ФИ IЕЙ ФЫМЫГЪЭПЩКIУ

АДЫГЭ ПСАЛЪЭ

КъБР-м

 И ПАРЛАМЕНТЫМРЭ ПРАВИТЕЛЬСТВЭМРЭ

Я ГАЗЕТ

сайт газеты «Адыгэпсалъэ»

газетыр 1924 гъэм и мэкъуауэгъуэ мазэм и 1 лъандэрэ къыдокI

ХЪЫБАРЫЩIЭХЭР

ТХЫДЭ

ХЪЫБАРЕГЪАЩIЭ

ТХЫГЪЭХЭР

АРХИВЫР

english

адыгэбзэ

русский

                Зэманым къегъэув

Къэбэрдей-Балъкъэр республикэм Щэнхабзэмрэ хъыбарегъащIэ IэнатIэ­хэм­кIэ и министерствэмрэ “Урысейм и информационнэ телеграф агентствэ” (ИТАР-ТАСС) къэрал IуэхущIапIэмрэ дя­пэкIэ зэрызэдэлэжьэну зэгурыIуэныгъэ дыгъэгъазэм и 1-м зэращIылIащ. А къалэныр игъэзэщIэн папщIэ ди республикэм къэкIуат ИТАР-ТАСС-м и унафэщIым и япэ къуэдзэ Калмыков Михаил.

   КъБР-м щэнхабзэмрэ хъыбарегъащIэ IэнатIэхэмкIэ и министр Тут Зауррэ Калмыков Ми­хаилрэ зэгурыIуэныгъэм Iэ щIадза иужь, зыжьэу жаIащ мы Iуэхугъуэм фIыкIэ зэ­­-           ры­щы­гугъыр, зэдэлэжьэнуи зэрагуапэр. Къапщтэмэ, ди щIыналъэм къыщыхъухэр, КъБР-м и политикэ, экономикэ, социальнэ щытыкIэр, пцIы хэмылъу, ди къэралым и цIыхухэм, хамэ къэрал щыпсэухэм деж нэ­гъэ­сынымкIэ ИТАР-ТАСС-м дыдэлэжьэныр Iэмал зимыIэу зэманым къытхуигъэув Iуэхущ, министрым къызэрыхигъэщамкIэ. Нэ­хъыщхьэращи, псынщIэу, хуиту хъыбарегъащIэ IэнатIэм и IуэхущIапIэхэр къэхъу­къащIэхэм я пэжыпIэхэмкIэ дызэхъуэжэфынущ.

   ИТАР-ТАСС-м фIыуэ зэрыдэлажьэм къыхэкIыу Калмыковым щIыхь тхылъхэр яритащ КъБР-м и Парламентымрэ ди республикэм и МВД-мрэ я пресс-IуэхущIапIэхэм я унафэщIхэу Мэз Иринэрэ КIасэ Маринэрэ.

ИСТЕПАН Залинэ.

Сурэтыр МАМИЙ Руслан трихащ

КIуэкIуэ Валерий и цIэкIэ стипендиехэр

   Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал мэкъумэш академием щIэныгъэмкIэ и советым ­зэ­IущIэ иригъэкIуэкIащ. КъБКъМА-м и ректорым абы къыщыхилъхьащ КъБР-м и япэ Президенту щыта КIуэ­кIуэ Валерий и цIэкIэ сти­пен­дие игъэувыну зэримурадыр.

   Ар иратынущ агрономие факультетым щыIэ къудамищым («Агрономия», «Пло­доовощеводство, виноградарство», «Технология производства и переработки сельскохозяйственной продукции») нэхъыфIу ще­джэ студент зырызым, КIуэкIуэ Валерий щеджауэ щыта Тэрч мэкъумэш техникумым щIэс сту­дент нэхъыфIитIым. Апхуэдэуи КъБР-м и япэ Президенту щытам и цIэкIэ стипендиер агрономие факультетым и аспирантурэм ще­джэ зы цIыхум иратынущ.

   Ректорым къыхилъхьа жэр­дэмыр зэдэарэзыуэ даIы­гъащ зэIущIэм кърихьэлIа щIэныгъэлI псоми.

   КъБКъМА-м егъэджэны­гъэ-гъэсэныгъэ лэжьы­гъэм­кIэ и проректор Зумакулов Iэсхьэд жиIащ Къэбэрдей-Балъкъэрым и къуэ пэж, къэрал лэжьакIуэ цIэрыIуэ КIуэкIуэ Валерий и фэеп­лъыр­ зэи мыкIуэдыжы­ным­кIэ академием ича лъэба­къуэм мыхьэнэшхуэ зэриIэр.

   ЦIыху гуащIафIэхэм, лэ­жьакIуэшхуэхэм я цIэкIэ ягъэ­увауэ академием щат стипендиехэм иджырейр епщыкIуплIанэу хэуващ. КъБКъМА-м и студент нэ­хъыфI­хэм УФ-м, КъБР-м я Пре­зидентхэм, республикэм и щIэныгъэм хэлъхьэны­гъэшхуэ хуэзыщIа профессор цIэрыIуэхэм я цIэкIэ щы­Iэ стипендиехэр ират. Иджы КIуэкIуэ Валерий и цIэкIэ ягъэува стипендиери, академием и унафэщIхэм къызэ­ра­лъытэмкIэ, мыхьэнэшхуэ зиIэ Iуэхугъуэу щытынущ.

Шыпш Динэ.

Кумыщ Мухьэрбий ягъэлъапIэ

   Дэ мызэ-мытIэу дытетхыхьащ Урысейм и щIыпIэ зэ­мы­лIэу­жьы­гъуэхэм щытхъу яIэу къулыкъу щызыщIэ ди щIалэхэм. Абыхэм ящыщ зыщ Кумыщ Мылэ и къуэ Мухьэрбий. Мы зэманым ар УФ-м и ФСБ-м Астрахань областым щиIэ управленэм и унафэщIым и япэ къуэдзэщ. Интернетым хъыбар зэритымкIэ, и къулыкъур да­гъуэншэу зэрырихьэкIым, и IэщIагъэмкIэ зэфIэкI ин зэриIэм пап­щIэ, Кумыщым иджы дыдэ къратащ щIыналъэм и дамыгъэ нэ­хъыщхьэр - Астрахань областым и губернаторым и ЩIыхь тхылъыр.    Ди гуапэщ адыгэм и цIэр фIыкIэ жезыгъэIэ ди лъэпкъэгъум ехъулIэныгъэ нэхъ иныжхэр иIэну.

Хьэцей Тимур утыку йохьэ

Ди уэрэджыIакIуэ ныбжьы­щIэ­хэм, нэхъыбэ зыхузэ­фIэ­кIынкIэ узыщыгугъ хъунухэм ящыщщ Хьэцей Тимур. Ар гъуазджэмрэ щэнхабзэмкIэ колледжым и ещанэ курсым щоджэ, макъамэ етх.

   Тимур и закъуэу ит концерт япэ дыдэу екIуэкIынущ дыгъэ­гъазэм и 8-м. Ар абы и альбом къызэрыдэкIам теухуащ. УэрэджыIакIуэ ныбжьыщIэм и пшыхьыр дагъэдэхэнущ Даур Иринэ, Сокъур Ольгэ, «Хьэтхэр» къэфакIуэ ансамблым.

   Фигу къэдгъэкIыжыну ды­хуейт Тимур «БО-НА- МИ» зы­фIа­щауэ Кавказ Ищхъэрэм и уэрэджыIакIуэ ныбжьыщIэхэм папщIэ Налшык щрагъэкIуэкI зэпеуэмрэ Италием щекIуэкIа дунейпсо фестивалымрэ я лауреат зэрыхъуар.

   Аращи, щIалэгъуалэм фIыуэ ялъагъу Хьэцей Тимур и уэрэдхэм едэIуэну, абы и диск къэзыщэхуну ­хуейхэм хъыбар фыдо­гъа­щIэ: Профсоюзхэм щэнха­бзэм­кIэ я унэм дыгъэгъазэм и 8-м, сыхьэтыр 18-м щы­щIи­дзэ­нущ «Къеблагъэ, ма­хуэ­щIэ» концертым.

Исхьэкъ Лианэ.

.

Си фIэщ мэхъу

   Илъэс 30-м щIигъуащ Що­джэн Хьэбас къызэрытхэмы­тыж­рэ. Апхуэдиз дэкIа пэтми, ар зыцIыхуу щытахэм ящы­гъуп­­щакъым абы и гума­щIа­гъэр, и гушыIэ щабэр, и усэ нэху­­­хэр. Сэри Хьэбас сигу къи­нэжащ цIыху гу пцIанэу, хьэ­лэлу. Ар сыт щыгъуи нэ­жэ­гужэт, нэщхъыфIэт. Сщы­гъупщакъым Хьэбас и усэхэри.

ЩIыпIэ телевиденэм илъэ­-сищкIэ дыщызэдэлэжьащ Що­джэнымрэ сэрэ, унагъуэкIэ ды­­зэкIэлъыкIуэу дызэныб­жьэ­­гъуащ.

   1960 гъэм МКъУ-р къэзухыу Налшык сыкъыщэ­кIуэ­жам, Хьэбас телевиденэм щылажьэрт. Сэ иджыри зы­хэзмыщIыкI IэщIагъэм ар фIы дыдэу щыгъуазэт. Ди телевиденэр а лъэхъэнэхэм зэфIэувэ къудейт (и ныбжьыр илъэси 2 хъуауэ арат), нобэрей пщалъэкIэ уеплъыжмэ, умы­щIэн хуэдэу щэху куэдыщи иIэ­тэкъым. Ауэ студиемкIэ техникэр режиссеру лажьэ Що­джэным Iэзэу къигъэсэбэпырт, творческэ бгъэдыхьэкIэ къыхуигъуэтырт.

   А зэманым телевизорхэм плъыфитI нэхъыбэ къигъэ­лъа­гъуэртэкъым, пленкэр «бза­гуэт», нэтынхэр Налшык и Iэхэлъахэм нэхъ жыжьэ кIуэртэкъым. ИтIани, етIысэх димыIэу республикэр къызэ­хэткIухьырт, нэтынхэр дгъэ­хьэ­зырырт, пленкэ тетхырт, къуа­­жэхэм зэрызаужьыр къэдгъэлъагъуэрт, гуащIэдэкI лэжьыгъэм щыпэрытхэр къед­­гъэблагъэрт, эфирым къы­щыдгъэпсалъэрт.

   Пщэдджыжьым лэжьапIэ дыIухьамэ, дыкъыщыкIуэжыр пщыхьэщхьэ нэтынхэр иуха нэужьт. Жьы Iурыхьэгъуэ щыд­­гъуэтыр къуажэхэм ды­кIуэу гъуэгу дыщытетырт. Ап­хуэ­дэхэм дежт Хьэбас сэрэ дызэпсэлъылIэну, ди гъащIэ еплъыкIэхэр зэхуэтIуэтэну  зэман дыщиIэр. Дэ дытепсэлъыхьырт сабиигъуэ жыжьэмрэ студент гъащIэмрэ. ТIуми ди сабиигъуэр зауэм итхьэлат, хъыдан вакъэ фIэкIа ди лъэм фIэмылъу тIури зэ­хуэ­дэу еджакIуэ Москва ды­кIуат.

   - Уеджэу IэщIагъэ зэбгъэ­гъуэт хъуну сыщыцIыкIум сщIэтэкъым, - и щхьэр ауан ищIыжырт Хьэбас. - IэщIагъэу къэслъытэр Iэпщэ къарукIэ зэфIэпх хъу гуэрхэрат...

   Шэджэм Езанэ дэт курыт еджапIэм класси 7 фIэкIа  къыщимыухауэ Хьэбас школым къафIыщIэкIыжри колхоз кIыщым уадауэу кIуат. КIыщыр пщIыхьэпIэ телъы­джэу къыщыхъуат щIалэ цIыкIум, абы игъэщIагъуэрт гъущIымрэ мафIэмрэ зыгъэIу­рыщIэ лIыжьым и Iэхэр. Уа­да­уэ щIалэм и нэгу щIэкIхэр усэ­б­зэкIэ къиIуэтэну хуожьэ, арщхьэкIэ щIэныгъэрэ I­эза­гъэ­рэ хуримыкъуу, Хьэбас пщыхьэщхьэеджэу школым егъэзэж.

   Луначарскэм и цIэр зэрихьэу Москва дэт институтым 1953 гъэм щIотIысхьэри, актерхэр щагъэхьэзыр къудамэр къеух.

   Налшык къыщигъэзэжам Хьэбас актер лэжьыгъэм нэхърэ нэхъ къищтащ зэтра­уб­лагъащIэ телевиденэм и зэфIэкI щигъэунэхуну. Зэрылажьэм хуэдэурэ, Щоджэным и къалэмыпэ къыщIэкIа япэрей усэхэр утыку кърихьэн дзыхь имыщIурэ, зэманыфI дэкIащ. Ар ящыщтэкъым зи IэдакъэщIэкIхэр редакцэхэм щIыхьэ-щIэкIыу къыщезы­хьэкIхэм. Ауэ КъардэнгъущI Зырамыку трегъэгушхуэри, Щоджэн Хьэбас и япэ усэ тхылъ цIыкIур, «Гурылъ IэфI­хэр» зыфIищар 1959 гъэм Налшык къыщыдокI.

   «Щоджэныр ныбжькIэ щIалэми, гъащIэм набдзэгубдзаплъэу пхроплъ, ди зэманым и къэхъукъащIэ гъэщIэ­гъуэнхэм гулъытэшхуэ хуещI. ЦIыху къызэрыгуэкIхэм я гуа­щIэдэкI гъуэзэджэм, лъагъуныгъэ дахэм, анэ гу щабэм, -кIэщIу жыпIэмэ, къимыгупсысу езы усакIуэм и нэгу щIэ­кIым гурэ псэкIэ зэрытетхыхьым къегъэлъагъуэ усакIуэ ныбжьыщIэр гъуэгу пэжым зэрытетыр», - дыкъыщоджэ КъардэнгъущIым а тхылъым хуитха пэублэ псалъэм.

   Езы усакIуэм мыпхуэдэу къызэIуех и «Гурылъ IэфI­хэр»:

Насыпщ си къалэмыр цIыхум хуэгумащIэм,

Сыщалъхуа хэкум хуэзлэжь  псор насыпщ.

УэрэдкIэ къыщIедзэ си гуащIэ  мащIэм,

УэрэдкIэ иухыжми си  насыпщ.

   ТхакIуэхэм, усакIуэхэм яIэ хабзэщ езыхэр нэхъ зыхуэгу­мащIэ, псэкIэ ягъафIэ Iэда­къэщIэкI гуэр. Хьэбас уэрэдхэрт зыхуэнэхъуеиншэр. Ар езыри зы зэман уэрэд­жы­Iа­кIуэу щытат: Хьэбас куей псом уэрэд жыIэнкIэ цIэрыIуэ щы­хъугъат къуажэ кIыщым щыщIэта лъэхъэнэм. Абы иужьт ар Москва гъуазджэм хуеджэну кIуэным щытегушхуар. Ауэ Москва щыIэху, уэрэд жыIэным нэхърэ уэрэд тхыным ар нэхъ дехьэх, икIи а Iуэхум псэуху епцIыжакъым.

   Щоджэным и псалъэхэм макъамэ хуатхащ композиторхэу Къардэн Хьэсэн, Жеттеев Мустафир, КIарэ Фолэ сымэ. Уэрэдхэращ Хьэбас япэу утыкушхуэ изышари. Иджыпстуи радиом и гъэтIылъыгъэ нэхъыфIхэм хэлъу яхъумэ абы и псалъэхэр зыщIэлъ уэрэд куэд.

   ИлъэсипщI я зэхуакущ Що­джэн Хьэбас и япэ усэ тхы­лъымрэ етIуанэмрэ. «Гум и хъуаскIэ» - арат фIищар 1970 гъэм къыдэкIа тхылъым.

Сыщобакъуэ хуиту ди  щIы-анэм,

Дыгъэм сыщIыгъуу щIыгур  хызодыкI.

3ым имылъагъуми, гъащIэ архъуанэм

Сигу хъуаскIэ цIыкIу  къыхолыдыкI!..

   Хьэбас и усэхэм гупсысэ куу­хэр къыщеIэт анэм, хэкум, лъэпкъым, тхыдэм, лъагъуныгъэм, цIыху гъащIэм теухуауэ.

Ныбжьэгъугъэр фадэбжьэм  къыхэкIкъым,

Ар жыр къабзэу къамэ дзитI  зыIулъщ.

Ныбжьэгъугъэр былымкIи  зэхэкIкъым,

Си лъэпкъ лIыфIхэм я гъащIэ  гухэлъщ.

Мы сигу цIыкIум фри­хьэ­щIэщ псори,

Сэ къуэшыгъэр псэкIэ къы­фIызох.

Мы сигу цIыкIурщ хэти  фыщыпсэури,

Къимыхьам я дежкIэ зэIузох.

   Хэкум хуищIэр фIэмащIэщ усакIуэм, къытригъэзэжурэ ар хуоусэ фIыкIэ зыхуэхъуапсэ цIыхухэм, икIи фэрыщIагъ лъэпкъ абы хилъхьэркъым.

Къызэгъэз уи дзыхь, цIыху лъапIэ!

Уи насып семыфыгъуэн.

Тегъэпсамэ шэр уи лIапIэ,

Сэ слъэкIынщ зыIузубгъуэн.

   ТхьэрыIуэм ещхь мы сатырхэр си щхьэкIэ си фIэщ мэхъу, ар зи Iэдакъэ къыщIэкIар фIы дыдэу сцIыхуу щытащи, езым зыкъигъэнэнурэ Iуэхут­хьэб­зэр­ уэ къыпхуищIэнут.

СощIэж, зэгуэрым Новэ-Ивановкэ дыкIуэу гъуэгу дытехьат абырэ сэрэ. Махуэр щIыIэт, щтырыгъут. Дыздэ­кIуэнум дынэсыпауэ, чэтэныщхьэ машинэ цIыкIур бгъунлъэри уфэрэкIащ. Хьэбас (дэни кърихат апхуэдиз къару) псынщIэу машинэр къигъэувыжри, зыми зыри къызэрытщымыщIар хьэкъ щыхъуа нэужь жиIащ: «Япэ щIыкIэ уэ удошэжри, адэкIэ сэ си Iуэхущ». Дауэрэ зызмы­хъунщIами, сыпэлъэщатэ­къым, ди унэ сыщIигъэхьэжри, и гур мамырыжауэ, ар гъуэгум теувэжащ, цIыхуитIым тщIэн хуея лэжьыгъэри къри­хьэлIауэ щытащ.

   Шэджэм нэс машинэ те­дзэкIэ къикIыурэ илъэсип­щI­кIэ лэжьащ Хьэбас, къалэм унэ къыщрату щIэтIысхьэ­жыху. Абы къыхэкIыу лэжьа­пIэм къыщыкIэрыху куэдрэ къэхъурт.

   Коммунист партым и зи чэзу съездым ягъэкIуэну лIы­кIуэхэм щыщу Лэскэн райкомым и япэ секретарь Хьэжмэт Iэминэ цIыхухэм къедгъэ­цIы­ху­ну, и IуэхущIафэхэм дытепсэлъыхьыну, езыри къэдгъэпсэлъэну телевиденэм къызэ­редгъэблагъэмкIэ хъыбар едгъэщIэн хуейт. Пщэдджыжьым жьыуэ дежьэн мурад диIэу лэжьапIэм дыкъекIуэ­лIат, ауэ абы нэхърэ нэхъ «пIа­щIэгъуэу» къыщIэкIащ проф­ко­мым иригъэкIуэкIыну зэIу­щIэр.

   Профсоюзым хыхьэну лъэIу тхылъ зытахэм Хьэбаси ящыщ­ти, зэIущIэм абыкIэ къыщIидзащ. ЕзыгъэкIуэкIым хагъэхьэнухэр утыкум къришэурэ упщIэ зэмылIэужьы­гъуэхэр яритырт. Щоджэнми ар къеупщIащ къыщалъхуам­кIэ, къыщыхъуа унагъуэмкIэ, ахэм революцэм и пэкIэ IуэхущIафэу яIамкIэ, «мыхьэнэшхуэ» зиIэ нэгъуэщI уп­щIэхэмкIэ. «ФызыщIэупщIэн щыIэ», - жиIэу езыгъэкIуэкIым къызэхуэсахэм закъыщыхуи­гъазэм, псэлъэну хуейр куэ­дыкIейуэ къыщIэкIат. Абдеж «къыщыдрагъэжеижащ» Хьэбас «гуэныхьу телъхэр». Хэти жиIэрт абы сыт хуэдэ нэтынхэр къемыхъулIами, хэти къыхудихыжырт ар лэжьапIэм дапщэрэ къыкIэрыхуами, «тэмакъкIэщIщ, удэлэжьэну гугъущ» - жызыIи яхэтт...

   - Иухыжын си гугъакъым а зэIущIэр, мохэр мэпсалъэ дэ тIур сыхьэтым доплъ... ­Аруан къуажэм дынэсауэ Хьэбас къы­зэплъэкIри, и нэгум гушыIэ лъэпкъ имылъу: «Рае, икIэм-икIэжым сыхагъэхьа профсоюзым, хьэмэрэ сыхамыгъэхьа?», - жеIэ. ТIури ды­къыщиудри дыдыхьэшхащ, ипэкIэ екIуэкIа псалъэмакъ къомым дызэригъэгубжьари ттеужащ.

   И гушыIэр щабэт Хьэбас, езым и жагъуэ пщIами гужьгъэжь игъэтIылъынутэкъым. Сигу къокIыж мыпхуэдэ Iуэху.

   Гонорару соми 6 къыхуэ­кIуат Хьэбас. КIурашын БетIал мыгъуэм а бжыгъэр зэрыт квитанцым ноль гуитхэжри, Хьэбас къыщIэмыхьэж щIыкIэ стIолым трилъхьэжат. Ар къыщилъэгъуам, Хьэбас гу­фIэ­щауэ тхылъымпIэр къипхъуэтащ: «Окуджавэ хуезгъэхьа усэхэр трыригъэдзауэ пIэрэ?» - жиIэурэ БетIал деж щIыхьащ. «Аращ, дауи, абы шэч щхьэ къытепхьэрэ? Хуэфэщэн тету Iэнэ къытхуэб­гъэ­увын хуейуэ къыптехуащ», - къыщыжри­Iэжым, жэры­гъэкIэ почтэм кIуащ.

   -Уа, фыгъэщIэгъуэнщ фэ, апхуэдэу гушыIэрэ? Iэнэри хьэлэл фхухъу, фхуэзгъэувынщ, ауэ сывгъэукIытащ, Iэгъу! -гуфIэжу къыщIыхьэжащ Хьэбас, къращIар уэимышхуэ имыщIрэ и соми 6-р Iэ­щIэ­лъу...

СыдокI къырым, усэр гъусэ  сщIауэ,

Къохъур сыщIихъумэу  къыщес уэс.

Си гукъэкIыжым дыгъэ  бзийр пысщIауэ,

СыдокI къырым, сыдокI  махуэ къэс.

 сатырхэр щитхам Хьэ-бас сымаджэт, зыхьыжыну узыр къеуэлIат. Ауэ ар хэп­лъа­гъуэркъым мы усэм. УсакIуэр псэуну пIащIэрт. Те­мыпыIэжу пIащIэрт нэхъыбэ итхыну, нэхъыфI иусыну, нэхъ ину цIыхухэм яхуэгуэпэну.

   Щоджэн Хьэбас и Iэдакъэ къыщIэкIауэ тхылъиплI дунейм къытехьащ: тIур адыгэб­зэ­кIэ, тIур урысыбзэкIэ. Уры­сыбзэкIэ къыдэкIа япэ тхы­лъыр Москва щытрадзащ, ауэ етIуанэр (Налшык къыщыдэ­кIар) езым илъагъужакъым. Хьэбас и усэхэу Гайкович Борис зэридзэкIауэ «Кабардино-Балкарская правда» газетым 1970 гъэм тетахэм папщIэ Теунэ Хьэчим итхыгъат:

   «Щоджэн Хьэбас и япэ усэхэм сыкъыщеджам, адыгэ литературэм макъыщIэ лъэщ къызэрыхыхьэр зыхэсщIат. Абы лъандэрэ илъэсипщI дэкIащ, макъыщIэми зилъэ­щIащ, зиужьащ, езыри лIыпIэ иуващ, и ныбжьыр илъэс 30-м щхьэдэхащ».

   Ауэ а бжыгъэм фIэкIыу зэман куэдыщэ Тхьэм къритатэкъым Хьэбас. Зым нэхърэ зыр нэхъ цIыкIуу сабиищ, зым адрейр ефIэкIыу тхылъиплI, уэрэд дахэ куэдыкIей къы­зэринэкIри, илъэс 37-рэ фIэ­кIа мыхъуауэ, Щоджэн Хьэбас дунейм ехыжащ.

   Тхьэр лъэныкъуэ куэдкIэ зыхуэупса цIыхут Щоджэн Хьэбас. Ар образ телъыджэхэр къэзыгъэщI артистт, журналист Iэзэт, тхакIуэ зэчи­и­фIэт. Ауэ усэныр зыпищI щыIэтэкъым. Хьэбас и усэхэр бгылъэм щаухуэ унэхэм ещхьщ: быдэу зэтелъхьауэ, гъэ куэдкIэ щытыну. «Абы и тхылъхэр ещхьщ щхьэмыжхэр щыджалъэ, фIыуэ зэрахьэ губгъуэм», - жиIэгъат Щоджэн­цIыкIу Iэдэм, Хьэбас и иужьрей тхылъым радиокIэ тепсэлъыхьу.

   Псалъэ хэIэтыкIахэр Хьэбас фIэфIу щытакъым. Абы и иужьрей усэхэм щыщ зым ар къыхэщу, мыпхуэдэу щетх:

Дунейр скъутакъым лIыхэм  сралейуэ,

СхузэфIэкI мащIэр цIыхум  хуэз­лэжьащ.

Псэр сымытами си къуэш  Дамэлейуэ,

УэрэдкIэ махуэм махуэр пезгъэжьащ.

   Си гугъэмкIэ, ар ма­щIэ­къым. Аращ Щоджэн Хьэбас игу хъуаскIэр гъащIэ архъуанэм нобэми къыщIыхэлы­дыкIыр.

АфIэунэ Раисэ,

УФ-м щэн­ха­бзэм­­кIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ.

ссылки

хъыбархэр

сурэт

къыдэкIыгъуэхэр

Copyright © 2005 Buch e-mail: [email protected]