ФИФI ФЫМЫГЪЭПУД, ФИ IЕЙ ФЫМЫГЪЭПЩКIУ

АДЫГЭ ПСАЛЪЭ

КъБР-м

 И ПАРЛАМЕНТЫМРЭ ПРАВИТЕЛЬСТВЭМРЭ

Я ГАЗЕТ

сайт газеты «Адыгэпсалъэ»

2006 гъэм гъатхэпэм и 25

газетыр 1924 гъэм и мэкъуауэгъуэ мазэм и 1 лъандэрэ къыдокI

ХЪЫБАРЫЩIЭХЭР

ТХЫДЭ

ХЪЫБАРЕГЪАЩIЭ

ТХЫГЪЭХЭР

АРХИВЫР

english

адыгэбзэ

русский

Президентым и псалъэр егъэпэж

МахуитI и пэкIэ Лэскэн куейм щы­псэу­­хэм хурагъэшэжащ лэжьыгъэ Iуэху­кIэ а районым щыщыIам Къэбэрдей-Балъ­къэ­рым и Президентым цIыху­хэр къы­зэ­ригъэгугъауэ щытахэр: Аргудан къуа­жэм дэт курыт школ №1-м - ком­пьютеритI, Анзорей къуажэм и район Щэн­ха­бзэ унэм - телевизоррэ караоке Iэмэ­псы­мэрэ, район сымаджэщым - ЭКГ аппаратурэрэ “Жигули” автомашинэрэ.

   - ДЭ ДИ фIэщ хъурт Президентыр къызэрыддэIэпыкъунур, ауэ апхуэдэу псынщIэу ди лъэIур зэфIигъэкIыну дыщыгугъакъым, - зиумысыжащ сымаджэщым и дохутыр нэ­хъы­щхьэ Нот Анурбий. - Ди автомашинэхэр­ жьы дыдэ зэрыхъуар къэплъытэмэ, сыма­джэщым дежкIэ абы нэхърэ нэхъ тыгъэ лъа­пIэ къыпхуэгупсысынукъым.

   Автомашинэм и IункIыбзэр IэщIалъхьащ узыншагъэр хъумэным и лэжьакIуэ нэ­хъыжь дыдэхэм ящыщ, район сымаджэщым и лъабжьэр зыгъэтIылъа Хьэпэ Михаил.

   Зэман благъэм къриубыдэу мы Iуэху­щIа­пIэм аргуэру хэхъуэ иIэну щогугъ - лъэпкъ проектым ипкъ иткIэ районым къы­Iэ­ры­хьэн хуейщ “ДэIэпыкъуэгъу псынщIэ” авто­ма­шинэу щырэ рентген аппаратурэрэ.

   Хэку зауэшхуэм хэта, Уэзрэдж къуажэм щыщ Кокоев Мурат хуашащ “Ока” автома­шинэ. Ар егъэлеяуэ зи гуапэ хъуа ветераным Президентым хуэгъэзауэ жиIащ: “Бе­ры­ёэт бесын, жызоIэ. Ауэ нэхъыбэу сызы­щы­гуфIыкIар автомашинэркъым, атIэ ди уна­фэщIым хэлъ цIыхугъэрщ, жиIа пса­лъэм­ ар зэрытетырщ”.

   Президентым къыбгъэдэкI апхуэдэ ты­гъэ­хэр Къанокъуэ Арсен здэкIуауэ щыта районхэм я нэхъыбапIэм яIэрыхьащ. Ахэр зы­хурагъэшэну къэнэжар Дзэлыкъуэ, Бахъсэн районхэмрэ Бахъсэн, Прохладнэ къалэхэмрэщ.

ХЬЭГУАРЭ Джамилэ

Сурэтым: Лэскэн район администрацэм и унафэщ1 Л1ыхъугу Хьэжмурид КъБР-м и Президентым и тыгъэр зауэм и ветераным иретыж

Дамыгъэрэ ахъшэ саугъэтрэ

Урысейм и журналистхэм я зи ёэ­зу Конгресс иджыблагъэ Москва ще­­кIуэ­кIащ. Журналистхэр илъэс кIуам зэрылэжьам, къапэщыт Iуэху­гъуэ­хэм щытепсэлъыхьа зэIущIэр къы­зэ­Iуихащ УФ-м и Журналистхэм я союзым и уна­фэщI Богданов Всеволод.

   КОНГРЕССЫМ къыщыпсэлъащ Уры­сейм и Журналистхэм я союзым и гене­ральнэ секретарь Яковенкэ Игорь. Зэ­Iу­щIэм къыщаIэта Iуэху­гъуэ­хэм теухуа я гупсысэхэр къа­Iуэ­тащ ди къэралым и журналист пажэ куэдым. Ахэр тепсэ­лъыхьащ жур­налистикэм и щытыкIэм, абы къыпэщыт къалэнхэм, газетхэм, жур­­налхэм къытрадзэ тхыгъэхэм, те­ле­виденэм къигъэлъагъуэ нэтынхэр зыхуэдэм, нэгъуэщIхэми.

   Зэхуэсым и етIуанэ Iыхьэу щытащ со­юзым и саугъэтхэр зыхуагъэ­фэща журналистхэм етыжыныр. КъБР-м и Журналистхэм я союзым и унафэщI Мэзыхьэ Борис къыхуа­гъэфэщащ “За заслуги перед профес­си­ональным сообществом” дамы­гъэр.

   Урысейм и журналистхэм я сою­зым и лауреат хъуахэщ “НОТР” те­ле­каналым, КъБР-м ЩэнхабзэмкIэ и фондым я уна­фэщI Вэрокъуэ Владимиррэ режиссер Сухомлинов Евгенийрэ, 2005 гъэм жэпуэгъуэм и 13-м ди республикэм къыщыхъуа гузэвэгъуэш­хуэм гуузу хэкIуэда жур­налист Казиханов Тамирлан и гъа­щIэм теухуауэ ящIа телефильмым щхьэкIэ.

   Ка­зи­ханов Т. и къалэнхэр щи­­­гъэ­­за­щIэм зэрихьа лIы­гъэм пап­щIэ журналистхэм я со­юзым къыхуи­гъэфэща ахъшэ сау­гъэтыр дунейм ехыжам и щхьэгъусэм къратащ.

ИСТЕПАН Залинэ.

Кавказым и вагъуэхэр

Гъатхэпэм и 29-м Москва щекIуэкIыну “Единение-2006” зыфIаща фестивалым ди уэрэджыIакIуэ цIэрыIуэ­хэри хэтынущ.

   ЩIЫБЫМ щрагъэкIуэкI рок-фефстивалхэм хуэмыдэу, Моск­ва и концерт гъэлъэгъуапIэ нэ­хъыфIхэм языр хухахынущ хэ­гъуэгухэм икIыну артистхэм.

   Кавказым икIыну япэу ягъэ­белджылахэм хагъэхьащ Нэхущ ґэримрэ Лъашэ Альбертрэ.

   Билетхэм щIэупщIэшхуэ зэ­риIэм уегъэгугъэ концертыр къы­зэзыгъэпэщахэм я мурадыр къехъулIэну: абыхэм фес­тивалым и къалэныр зыха­лъа­­гъуэр УФ-м и лъэпкъхэр зэ­­къуэгъэувэнырщ.

ИСХЬЭКЪ Лианэ.

Ди лъахэм теухуауэ

Котляровхэ Мариерэ Викторрэ я тхылъ тедза­пIэм къыщыдокI Къэбэрдей-Балъкъэрым и щIыпIэ дахэхэм траха сурэтхэр щы­зэхуэхьэса альбом гъэ­щIэгъуэнхэр.

   АПХУЭДЭ альбоми 8 къы­да­гъэкIын мурад яIэщ Котляровхэ. Дунейм къыте­хьа­кIэщ Бахъсэн, Шэджэм, Шэрэдж псыхъуэхэм ятеухуа альбомхэр. АльбомитI хухахащ Iуащхьэмахуэ лъапэ и теплъэхэм. Налшык къалэрэ Къэбэрдей тафэмрэ къыщагъэлъэгъуэнущ тхылъ щхьэхуэхэм.

   Альбомхэр ягъэщIэращIэ сурэт щхъуэкIэплъыкIэ дахэхэмкIэ, абыхэм ущро­хьэ­лIэ XIX, XX лIэщIы­гъуэ­хэм трахауэ щыта сурэтхэми. Сурэтхэм нэмыщI, альбомхэм традзэ ди лъэпкъхэм я тхыдэм, я щэнхабзэм щы­гъуа­зэ ухуэзыщI тхыгъэхэри - ахэр зыгъэхьэзырыр Кот­ляровхэ Мариерэ Викторрэщ; сурэтхэр тезыхар Щоджэн Жаннэщ.

КЪЭРМОКЪУЭ Хьэмид.

Ди къуэш республикэхэм

Президентыр яIуощIэ

   МЕЙКЪУАПЭ. Адыгейм и Президент Щэумэн Хьэзрэт иджыблагъэ IущIащ Республикэм и МґС-м и унафэщI Ботдиев Валерий. Ахэр тепсэлъыхьащ псыдзэм пэщIэтынымкIэ щIыналъэм щекIуэкI лэжьыгъэхэм.

   ЩЭУМЭН Хьэзрэт апхуэдэуи хуэзащ Красногвардейск, Мейкъуапэ районхэм я унафэщI Къудей Муратрэ Янушкевиё Николайрэ. Абы­хэм я псалъэмакъыр теухуауэ щытащ куейхэм я соц­иально-экономикэ гъащIэм.

КъулыкъущIэ

   ЧЕРКЕССК. Къэрэшей-Шэрджэсым и Президент Батдыев Мустэфа и унафэкIэ Коёкаров Руслан КъШР-м и президент администрацэм и унафэщIым и къуэдзэу ягъэу­ващ.

   РЕСПУБЛИКЭМ и уна­фэщIым и пресс-службэм къызэритамкIэ, Коёкаров Руслан и нэIэ щIэтынущ щIыпIэ хабзэхъумэ IэнатIэхэр, шынагъуэншагъэр къызэгъэпэщыным пыщIауэ республикэм щыIэ федерал, щIыналъэ министерствэхэр, ведомствэхэр. Мыбы и пэкIэ ар КъШР-м и Правительствэм и унафэщIым и къуэ­дзэу щытащ.

ЩIэблэм

тхуагъэгъунукъым

   СЫХЪУМ. Урысей Федерацэм и Къэрал Думэм и депутат Алкснис Виктор иджыблагъэ “Росбалтым” и журналистым жриIащ Осетие Ипщэри, Абхъазри Урысейм “итынкIэ” зэрыхъунур .

   “Сыщыуамэ нэхъ къэсщтэнут, ауэ Iуэхум зэрызиу­жьым­кIэ Урысейм Осетие Ипщэр итыну хэтынущ. Политикэ тегушхуэныгъэ жы­хуаIэр ди унафэщIхэм яIэ­къым. Абы къыхэкIыуи, дэ къытщыгугъ куэд иужькIэ утыкум къинэнущ. Щхьэхуитыныгъэм хущIэкъу къэра­лыщIэхэр къэралыгъуэ щхьэ­хуэу къэтлъытэн и пэ абыхэм къеныкъуэкъухэм дапэщIэувэн хуейщ. Ди унафэщI­хэм апхуэдэ лIыгъэ яIэкъымј

   Осетие Ипщэр зэрату, Кавказ Ищхъэрэм зауэ къыщыхъунущ. Осетинхэм ар тхуагъэгъунукъым. Согъэ­щIагъуэ Беслъэн къыщы­хъуа насыпыншагъэр зэрытхуагъэгъуар. Ауэ иджы ахэр икIуэтынукъым. Сэ соцIыху “СыткIэ дыхуей дэ апхуэдэ Урысей” жызыIэ осетин куэд.

   Дэращи, дикIуэт зэпытщ. Приднестровьер, Абхъазыр, Осетиер дот. ЩIэблэм ар тхуагъэгъунукъым”,- жи­Iащ Алкснис Виктор.

ХЬЭЩЫКЪУЕЙ Олег.

Артистыным иф1ымрэ и 1еймрэ

Сыту фIыт цIыху къэс зыхищIыкI, зыхуэIэзэ IэнатIэ Iуту лажьэтэмэ. Ар зи насып къихьахэм ящыщщ Щоджэн­цIыкIу Алий и цIэр зезыхьэ Адыгэ драмэ театрым и артист Быдэ Хьэсэн.

   Хьэсэн школым щыщIэсым художественнэ самодеятельнэстым, дзэм къулыкъу щищIэу къигъэзэжа иужь Тэрё куейм и къэфакIуэ ансамблым хэтащ. ЩIалэр щыпсэу Инарыкъуей нэс къикIыурэ Тэрё къалэ къакIуэрт, жэщыр хэкIуэтауэ лъэсу щыкIуэжи къэхъут. Ауэ фIыуэ плъагъу Iуэхугъуэ щыблэжьым деж гугъуехьыр зэ­хомыщIэр пэжу къыщIэ­кIынщ. Зэгуэрым и ныбжьэгъу щIалэм Хьэсэн къыжреIэ Щукиным и цIэр зезыхьэ театр уёилищэм и егъэджакIуэхэр ди республикэм къэкIуауэ щIалэгъуалэ гуп къызэрыхахыр. Хьэсэн пIа­щIэу Налшык къэкIуат, ауэ къыкIэрыхуауэ, егъэджакIуэхэм я Iуэхур зэфIэкIыу Москва ягъэзэжауэ къыщIэкIащ. ИтIани, мурадыр къохъулIэну щытмэ, щхьэусыгъуэ куэд къыкъокIыр - студием зы цIыху хуримыкъуауэ Быдэм аргуэру зэхихащ. “СыщIэмы­хуэм къэзгъэзэжынщ”, - жиIэу ежьа щIалэр экзаменхэм пэ­лъэщри уёилищэ цIэрыIуэм щIэтIысхьащ.

   1988 гъэм уёилищэр къаухыу ди щIалэгъуалэ гупым къызэрагъэзэжрэ Хьэсэн роль куэд игъэзэщIащ.

   Сэ сытым дежи згъэщIа­гъуэу соплъыр Быдэм и джэгу­кIэм, къысщохъур сыт хуэдэ образри нэхъри игъэщIэра­щIэу, куу ищIу. Псалъэм пап­щIэ, къэтщтэнщ Къубатий Мухьэмэд игъувауэ щыта пьесэр. Нало Заур и хъыбархэу “Къру закъуэ”, “Хьэбалэ и пхъэгуащэ”, “ГъукIэжьитIым я хъыбар” жыхуиIэхэр зи лъабжьэ хъуа спектаклым. Хьэбалэ и ролыр Хьэсэн щигъэзэщIащ. Абы сыщеплъым сигу къэ­кIыжащ “Король Лир” фильмым хэта пащтыхьым и нэгузегъэужьакIуэм и ролыр зыгъэзэщIа артистышхуэ Даль Олег. Хьэсэни и Хьэбалэри абы зыгуэркIэ ещхьт, псом ищхьэжращи, IэзагъкIи къыкIэ­ры­хутэкъым.

   Хьэбалэ и образым и лъабжьэм Iуэхугъуэ куухэр щIэлъ-щи, икъукIэ роль гугъущ, ауэ ар Хьэсэн гъуэзэджэу игъэзэ­щIащ. Спектаклым еплъхэм я нэпсыр щIалъэщIыкIыу щысащ, ялъагъур ягу щIыхьати. Артистхэм джэгун яухыу Iупхъуэр зыхуащIыжа иужь, фыз хэкIуэта гуэр Хьэсэн бгъэдыхьэри ину фIыщIэ хуищIащ, апхуэдэ купщIэ зиIэ пьесэхэр нэхъыбэрэ къагъэлъэгъуэнуи елъэIуащ.

   IутIыж Борис и пьесэхэм къытращIыкIа спектаклхэм Быдэр ифIэфIу хэтщ. Къащтэ “ГушыIэр гушыIэщ”, “Хьэцацэ дахащэ”, “Эдип” жыхуиIэхэр. Абыхэм Хьэсэн щищIа образхэр хуабжьу зэмыщхьми, ахэр зэхуэдэу фIыуэ къохъулIэр. Апхуэдэу Быдэр дигу къинащ “ХъуэпсапIэм и трамвай”, “Удзым хэт пианинэ спектаклхэм” щигъэзэщIа я ролхэмкIэ.

   Илъэс пщыкIуий хъуауэ Быдэ Хьэсэн и гуащIэ хелъ­хьэр лъэпкъ щэнхабзэм. Ар телевиденэм и къэтын куэдым хэтащ. Нэгумэ Шорэ теухуауэ Урыс Мухьэзыр игъэува телепостановкэм Шорэ и ролыр щигъэ­зэщIащ.

   Быдэм илъэс зыбжанэкIэ иригъэкIуэкIащ “Акъыл жан” нэтыныр. Ар апхуэдизкIэ цIыху­хэм ягу ирихьт, цIэрыIуэ хъуати, редакцэм письмо куэд къахуэкIуэт, къэпсалъэхэрт. Къуажэхэм къи­псэлъыкIыурэ къэ­лъаIуэрт ­абыхэм кIуэурэ ­“Акъыл жаныр” щра­гъэкIуэ­кIы­ну.

   Быдэр радиоми куэд щIауэ долажьэр. Сыт и уасэт “Ар­къэн” жыхуиIэ нэтын закъуэр. Иджыпстуи Ба­гъэтыр Нинэрэ Быдэмрэ “Ди зэ­IущIапIэ” жы­хуиIэ радионэтыныр зэ­да­щIыр.

   Театрым и дунейпсо махуэр зэрагъэлIапIэри, театрым теухуауэ жытIэни зыху­жытIэн дызэриIэр и хъарзынэщ, ауэ артистхэм уащытхъуу, ягу хэзы­гъэщIым и гугъу умыщIы­ныр къезгъэкIукъым. А гу­къеуэр нэхъыбэу къызыхэкIыр театрыр лэжьэн-псэуным, артистхэм улахуэ тэмэм къахьыным теухуауэ къэрал унафэ зэры­щымыIэрщ. “Къэрал” псалъэр къыщIыхэдгъэщыр театрыр къэрал драмэ театру зэрщытырщ. Псалъэм къыдэкIуэу жытIэнщи, къэралым ахъшэу игъэкIуэдыр мащIэкъым зы артист игъэхьэзырын папщIэ. АтIэ апхуэдиз мылъку къы­щыптрагъэкIуадэкIэ, IэщIагъэ дахэ къущаткIэ, а IэщIагъэм урипсэуфын хуейкъэ? “Сэ сатуущIэу сылэжьэфынут - зыгуэр пуду къэпщэхуу, лъа­пIэу пщэжын щхьэкIэ щIэ­ныгъэшхуэ ухуейкъым, ауэ ар сэ си Iуэхукъым, сэ си лэ­жьыгъэр здэщыIэр театрыращи , сэри абы сыщыIэщ”, - жеIэ Хьэсэн.

БЭЛЭТОКЪУЭ Светэ.

Машэжь Расул и зэфIэкI

Урысей Ипщэм и кадетхэм я ёемпионат алыдж-урым бэнэ­кIэмкIэ иджыблагъэ Элиста щекIуэкIащ. абы хэтащ щIыналъэ 12-м я командэхэр. ґемпионатым ехъулIэныгъэ нэ­хъыбэ къыщахьащ Дагъыстаным, КъэбэрдеI-балъкъэрым, Къэрэшей-Шэрджэсым, Осетие Ищхъэрэ-Аланием я бэнакIуэхэм.

   Ди спортсменхэм щыщу и хьэлъагъ елъытауэ зыхэта гупым япэ увыпIэр щиубыдащ ислъэмейдэс Машэжь Расул, икIи апхуэдэ щIыкIэкIэ Iэмал игъуэтащ Урысей Федерацэм и ёемпионатым хэтыну.

   “Техникэ нэхъыфI зиIэ” сау­гъэтыр къыхуагъэфэщащ Апа­жэ Замир.

ХЬЭЩЫКЪУЕЙ Олег.

Емкъуж Мухьэмэд дзыхьыр егъэпэж

Иджыблагъэ Брянск ще­кIуэкIащ дзюдомкIэ ныбжь­щIэ­хэм я зэхьэзэхуэ. Абы хэтащ Урысей Федерацэм и щIына-лъэ зэхухэмыдэхэм, Москва, Санкт-Петербург къалэхэм я командэхэр.

   ЗЭХЬЭЗЭХУЭМ и судья нэ­хъыщхьэу щытащ Урысей Федерацэм щIыхь зиIэ и тренер Емкъуж Мухьэмэд. Абы къызэрыджиIамкIэ, зэпеуэр да­гъуэншэу екIуэкIын папщIэ къызэгъэпэщакIуэхэм лъэкI къагъэнакъым: татамиплI, табло, трибунэхэр Москва кърашащ. Езы мухьэмэд и пщэрылъри фIы дыдэу ирихьэ­кIа­уэ къалъытащ: спортсменхэри иренерхэри щIэныкъуэкъуэн, щIэдэуэн Iуэху зэхьэзэхуэм къыщыхъуакъым. Абы къыхэкIыу Емкъужым щхьэхуэу фIы­щIэ къыхуищIащ Урысей Федерацэм дзюдомкIэ и федерацэм, тыгъэ лъапIи къритащ. Иджы тренер цIэрыIуэм къыпэщытщ Тверь щекIуэкIыну щIалэгъуалэ ёемпионатым и судья нэхъыщхьэу щытыну.

   НыбжьыщIэхэми я зэхьэзэхуэм хэта ди бэнакIуэхэм япэ увыпIищым щыщ къахуэ­хьа­къым. Ауэ, Емкъужым къы­зэ­рилъытэмкIэ, Iуэхум ущIэ­гузэвэн хэлъкъым - абыхэм я нэхъыбэр апхуэдэ утыкушхуэ­хэм япэу ихьэу аращ. псори дяпэкIэщ.

Псом япэ сэлам къызэзыхар Бартезщ

Иджыблагъэ “Советский спорт” газетым тетащ ди лъахэгъу нарткъалэдэс, Фра­н­джым и “Марсель” командэм щыджэгу Къэжэр Назир  и интервью. ГъэкIэщIауэ ар фи пащхьэ идолъхьэ.

   УРЫСЕЙМ икIахэр “Марселым” фIыуэ щалъагъу. Апхуэдэу абыхэм ягу фIыкIэ къинэжащ “Динамом” щыджэгуу щыта Добровольский Игорь. Илъэсым и кIуэцIкIэ топджэгум дихьэххэм фIыуэ закъри­гъэ­лъагъуфащ иджы­псту Москва и “Локомотивым” и гъуащхьауэ Сыёев Дмитрий. КъыкIэ­лъы­кIуэр илъэс 19 зи ныбжь гъуащ­хьэхъу­мэны­­­­­къуэ Къэжэр Назирщ. Къызэ­­ры­­­щIэкIамкIэ, ари “Локомотивым” и гъэсэнщ.

   - Сэ интервью сIыфхыну фыхуейуэ ара? - телефонкIэ хъыбар зэдгъэщIа Къэжэрым игъэ­щIэгъуащ. - Уей сымыщIэј Сэ иджыри къэс зэи журналистхэм Iуэху яхузиIакъым.

   Пэж дыдэуи, абы и цIэр Урысей Федерацэм щыцIэрыIуэкъым. Топджэгум хэзыщIыкIыу куэд къыпхуэгъуэтынукъым Къэжэр Назир теухуауэ зыгуэр къыбжиIэфыну, - хуегъэфащэ “Советс­кий спортым”. - Топджэгум дихьэххэм уащIэмы­­­упщIэххи. Абы къыхэкIыуи ди псалъэма­­къыр едгъэжьащ Назир и топджэгу гъуэгуанэм, Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм щыщ Нарткъалэ къалэ цIыкIум къыдишу ар Фран­джым и къалэшхуэ Марсель къэзышам, теухуауэ.

   - Дыщысабийм топджэгум нэмыщI нэ­гъуэщI зэштегъэупIэ диIакъым дэ. Махуэ псом и кIыхьагъкIэ топ къесхуэкIыу губгъуэм ситыфынут. ИужькIэ спорт школым зыхезгъэ­тхащ.  Илъэс 14 сыщрикъуам зызэщIэс­къуэ­ри си тренерым и гъусэу Москва и “Локомотивым” и школым  сыкъэкIуащ. Япэ щIыкIэ си къуэшым и деж сыкъыщыувыIащ, итIанэ “Локомотивым” и спорт школым  и интернатым сыкъэIэпхъуащ. Абы илъэситIкIэ сыщеджащ, арщхьэкIэ 2004 гъэм, еджэныр къэзуха нэужь, командэм  и дублерхэм сыхагъэхьакъым.  АдэкIэ командэм и къудамэ Калугэ щыIэм сыкIуащ. Абыи мазитIкIэ сыщыIэриј сыкъы­щIадзыжащ. Иджыри къэс къызгурыIуэркъым абы щхьэусыгъуэ хуэхъуар. А зэманым си Iуэхур Iей дыдэ хъуат, уеблэмэ топджэгум сыпыкIыну сыхэтащ. Ауэ ди анэм къызгуригъэIуащ апхуэдэу занщIэу зыпт зэрымыхъунур. А зэман дыдэм ди лъэпкъэгъу, “Локомотивым” и техникэ директор, Биджий Хьэсэн “Спортакадемклубым” сыхыхьэнымкIэ сэбэпышхуэ къысхуэхъуащ. КомандэщIэм и гъусэу зызгъэхьэзырын щIэздзащ 2005 гъэм. Бжьыхьэм “Марселым” си джэгукIэм кIэлъыплъыну сригъэблэгъащ.

   - Апхуэдэу занщIэу, мазэ зыбжанэм и кIуэцIкIэ зыбгъэхьэзырри, “Марселым” гу къыплъитауэ ара?

   - Франджы клубым и дублерхэм я  тренерыр тхьэмахуэкIэ Москва къакIуэри ди командэр игъэсащ. Си агент Сарсания Константин зэрыжиIамкIэ, сэ абыхэм ягу срихьащ икIи си джэгукIэм кIэлъыплъыну  срагъэблэгъащ. КъыкIэлъыкIуэ тхьэмахуэм сэ Франджым сы­лъэ­тащ, мазэкIэ къыскIэлъыплъри, Москва сы­къэкIуэжащ. Зэман кIэщI дэкIри, теле­фон­кIэ хъыбар сагъэщIэжащ Франджым и ёемпионатым и етIуанэ къекIуэкIыгъуэм ир­и­хьэлIэу къызэрызэжьэр. ЗэкIэ контрактым Iэ тездзакъым, илъэс ныкъуэкIэ бэджэнду сыкъащтащ. Си Iуэхур адэкIэ зэ­­рыхъунур гъэмахуэм зэхэкIын хуейщ.

   - Къыхэпха гъуэгум уи унагъуэр дауэ хущыт?

   - Псоми ар къыздаIыгъщ. Сэ илъэсибл сызэрыхъу лъандэрэ топджэгум сыдихьэхырт. Си къуэш­ми ди анэми  нэхъри сытрагъэгушхуэ.

   - Ушынэркъэ, футболист щIалэщIэ куэд хамэ къэралхэм макIуэри, я Iуэху къыщимыкIауэ къагъэзэж?

   - Сэри сщIэркъым дапхуэдизкIэ а командэм зыщысIэжьэнуми, ауэ Урысей футболистхэр мыбы фIыуэ щалъагъу. Иджыри къыздэсым Сыёев и Iуэхур зытетымкIэ къыщIоупщIэ. Си гуапэщ мыбы сыкъызэрыкIуар икIи сыщогугъ нэхъ мащIэ дыдэу илъэс зы­тIущкIэ сыщыджэгуну. Iэзагъэм хэгъэхъуэн хуейщ, итIанэщ зыкъэбгъэлъагъуэ щыхъунур. Си хъуэпсапIэ нэхъыщхьэу щытыр Испанием сыщыджэгунырщ.

   - Испанием утепсэлъыхьыныр иджыри пасэ къыщIэкIынщ. Ауэ Франджым дауэрэ ущыхэзагъэрэ? Бзэр зэбгъащIэрэ?

   - Иджыпсту егъэджакIуэ сиIэу бзэр зы­зо­гъащIэ, сэри нэхъыбэрэ цIыхухэм сепсэлъэну сыхэтщ. Инджылызыбзэр тIэкIу сощIэ, абы срокъу, си ныбжьэгъухэм саригурыIуэну. Топджэгум ехьэлIауэ псори къызгуроIуэ. Клубым и интернатым сыщопсэу адрей щIалэщIэхэм я гъусэу.  Зы гъунэгъу сиIэщ Украинэм щыщу, мис абы урысыбзэкIэ сопсалъэ, зэгъусэу къалэр зыдогъэцIыху. Марсель сигу ирохь. Къалэ дахэщ. Франджы шхыныгъуэхэри сигу ири­хьащ. КIэщIу жыпIэмэ, хуэмурэ гъащIэщIэм сыхозагъэ.

   - СызэрыщыгъуазэмкIэ, уэ командэ нэ­хъыщхьэм хэту зыбогъасэ. Дауэ екIуэкIрэ?

   - Пэжщ, командэ нэхъыщхьэм и гъусэу зызогъасэ. Ауэ ёемпионатым е Кубокым ехьэлIа джэгухэм ипэ ит махуэм “Марселым” и тренер нэхъыщхьэ Фернандес Жан зэхуэщIауэ зэIущIэхэм хуегъэхьэзыр, абы зэкIэ сынэса­къым. Адрей махуэхэм япэ щIыкIэ дакъикъэ 20-кIэ къыдожыхь, адэкIэ тренажерхэр, къыкIэлъыкIуэу топым дыдолажьэ. Зыдгъэхьэ­зырын дыуха нэужькIэ сэ куэдрэ сыкъанэурэ гъуэм нэхъ тэмэму сеуэу  зызогъасэ.

   - Тренерыр, топджэгу щIалэхэр дауэ къыпхущыт?

   - Фернандес цIыху зэIухащ, сытым дежи футболистым дэIэпыкъуну, тригъэгушхуэну хьэзырщ. Япэ дыдэу  гупым сакъыщыхыхьам щыгъуэ сыгузавэрт, дауэ сакъыщыхъуну пIэрэ жысIэу.  Ауэ сызэримыгугъауэ къыщIэкIащ, псори къызбгъэдыхьэурэ зыкъыза­гъэцIыхуащ.  Си гум къинар дунейм, Европэм я ёемпион, Франджым и командэ къыхэхам и гъуащхьэтет Фабьен Бартезщ. Ар псом япэ къызбгъэды­хьэ­ри сэлам къызихащ.

   - Зыщывгъасэхэм щыгъуэ  Бартез топ худэбгъэкIыфа?

   - (Мэдыхьэшх.) Зэзэмызэ штрафнойкIэ къы­зэ­хъулIащ. Пенальтим зэкIэ дынэсакъым. Удын зэ­ригъуэтам къыхэкIыу ар зэкIэ джэгукъым, ауэ къытхыхьэжмэ, къыздэлэжьэну селъэ­Iунущ.

Зыгъэхьэзырар

МЭЗКУУ  Къанщ.

Акъыл зи1эр еджэнк1э ирикъуркъым

Тхылъыр ныбжьэгъу пэж къэзыщIыфыр  псэлъэгъу гъэ­щIэгъуэнщ, къэзыу­хъу­реихьхэм пщIэ зыхуащI цIыху Iущщ икIи куэдым хэзыщIыкI псэуакIуэщ. ЗэрыцIыкIурэ, уеблэмэ еджэкIэ щимыщIэ лъандэрэ, тхылъыр зи Iэ­пэгъу КIумыхъу Ислъам урыс литературэри хамэ къэрал литературэри зэхуэ­дэу щIеджыкI, энциклопедие куэдым еджэну хунэсащи, сыт хуэдэ унэтIыныгъэми фIыуэ щыгъуазэщ.

   ИСЛЪАМ Налшык къалэ дэт 29-нэ гимназием и 6-нэ классым щоджэ. Школым зэры­щIэтIысхьэрэ “5” фIэкIа къэзы­мыхь щIалэ цIыкIум и зэман псори еджэным трегъэ­кIуадэ, абы къыщыдэхуэм деж тхылъщапIэ тыкуэнышхуэхэм зыщеплъыхь, и нэм къыфIэна тхылъыщIэр и библиотекэм хилъхьэныр зыпищI щыIэ­къым.

   Дунейм къыщыхъу-къы­щыщIэхэм щIэныгъэ и лъэн­­ы­­къуэкIэ бгъэдыхьэ щIа­лэщIэр дэ­зыхьэххэм, и мурадхэм нэхъ гъунэгъуу щыгъуазэ зы­­хуэт­­щIын папщIэ, Ислъам “Адыгэ псалъэм” и хьэщIэщым къедгъэблэгъащ. 

   “ТхылъыфIым хуэфэщэн псалъэмакъкIэ къывдэгуэшэн цIыху сыт щыгъуи къэф­лъы­хъуэ”, - жиIащ Буаст Пьер. Гупсысэ гъэщIэгъуэнхэмкIэ къыбдэгуэшэфынур тхылъ куэд щIэзыджыкIыр зэрыарар зы­хыбощIэ Ислъам къыщопсалъэкIэ. Абы жиIэхэм утемызашэу жэщи-махуи убгъэдэсыфынущ. УмыгъэщIэгъуэн плъэ­кIыркъым, илъэс 12-м ит щIа­лэ цIыкIум дэтхэнэ авторми и Iуэху еплъыкIэр зэхэхауэ зэриубзыхур, езым ейр абы зэрыригъапщэр, зэджа тхылъхэм пхыша гупсысэ нэхъыщхьэр Iэзэу къыхиубыдыкIыурэ нобэрей гъащIэм зэрыхуигъадэр.

   Ислъам и ныбжь цIыкIухэм къащхьэщызыгъэкIыр куэдым зэрыхищIыкIырщ; школым щрагъэджхэм щыщу нэхъыфIу илъагъу предметхэмкIэ - тхыдэ, биологие, математикэ – пхухэгъэщIэнукъым, къищынэ­мыщIауэ гъащIэм мыхьэнэ щызиIэу къилъытэ сыт хуэдэ Iуэхури фIэгъэщIэгъуэнщ.

   Урыс тхакIуэхэм ящыщу Пушкин Александр, Лермонтов Михаил, Бианки Виталий, фра­н­джы тхакIуэхэу Верн Жюль, Дюма Александр, ин­джы­лыз тхакIуэ Дефо Даниель сымэ я творёествэм нэхъ дехьэх Ислъам. Зи тхыгъэ еджа авторым теухуа псори имы­щIэныр абы къригъэзэ­гъыр­къым. Аращи, дэтхэнэри къызыхэкIам, и къекIуэкIыкIам зыщегъэгъуазэ.

   Тхылъ еджэным пасэу ди­хьэ­ха щIалэ цIыкIум зы дакъи­къи пщIэншэу игъэкIуэдыр-къым тхылъ IэщIэмылъу е щIэ гуэр къимылъыхъуэу.

   - ПщIантIэм дэт си ныб­жьэгъу­хэм сащыдэджэгу куэдрэ къэхъуркъым, - жеIэ Ислъам. – Сэ тхылъ седжэмэ нэхъ къызощтэ, е сызыщымы­гъуазэ гуэр зыщIэ цIыху бали­гъым сыбгъэдэсмэ нэ­хъыфIщ. Ауэ абы къикIыркъым унэм сыкъыщIэмыкIыххэу. Си анэм и гъусэу уэрамхэм къыщы­зокIухь, паркым зыщызоп­лъыхь, сыт щыгъуи сфIэгъэщIэ­гъуэныр аращи, Налшык дэт тыкуэнхэм щIэлъ тхылъхэм сахоплъэ, къызощэху.

   КIумыхъу Ислъам зы­­­­­­­­­­хуэ­­Iэзэхэр куэд мэхъу, ауэ нэхъ куууэ ерыщу иджыр къы­зыхэкIа адыгэ лъэпкъым и къе­кIуэ­кIыкIарщ. Ар фIыуэ щыгъуазэщ адыгэхэм я псэ­укIам, нэхъапэм яIэщIэлъу щыта щIыхэм, Урысейм пащтыхьымрэ Тырку сулътIа­нымрэ я хьэ­гъэща­гъэкIэ ха­мэщIым щызэбгрыпхъа хъуахэм я щхьэм кърикIуа насыпыншагъэм, хуабжьу де­хьэх адыгэ мамлюкхэм ятеухуа хъыбархэм. Ислъам иригушхуэу къыхе­гъэщ шэрджэс лъэпкъым зэфIэкI лъагэхэр иIэу, абыхэм ящыщ куэдым Урысейм къулыкъу щащIэу, пщыхэмрэ хъанхэмрэ  абыхэм я ёэн­джэщ къыщIэдэIуу зэрыщытар.

   6-нэ классым нэса къудейуэ арами, тхылъ мымащIэ зэ­зыгъэдзэкIа, образ зэхуэмыдэ куэдым щыгъуазэ хъуа, цIыху­хэм я зэхэтыкIэ зэмыщхьхэр тхылъ напэкIуэцIхэм къизы­джыкIа щIалэ цIыкIум къалэн пыухыкIахэр зыхуи­гъэувы­жакIэщ уеблэмэ, школыр къиухмэ зыхуеджэну IэщIагъэри къыхихащ.

   - Сэ нейрохирург сыхъуну сыхуейщ, - жэуап кърет Ислъам си упщIэхэм ящыщ зым. - Дохутыр къудейм къыщымынэу медицинэмкIэ щIэныгъэлI сыхъуну си хъуэпсапIэщ. Нэ­хъапэхэм хьэрыёэтыщI сы­хъуну сыхуейт, ауэ мылъкушхуэм сэбэпынагъышхуэ зэрыпымылъыр, ахъшэмрэ насыпымрэ зэрызэмыпхар къэсщIа нэужькIэ, цIыхухэм нэхъ са­зэрыдэIэпыкъуфын IэщIагъэм сыхуеджэну тезухуащ. Хьэры­ёэтыщIыр зыхуэлажьэр и щхьэ закъуэрщ, дохутырыр цIыху-бэм къахуосэбэп - аращ си гупсысэм лъабжьэ хуэхъур.

   Апхуэдэ гупсысэ нэхухэр зи гъуазэ Ислъам цIыкIу куэд зэрыхузэфIэкIынум шэё къытрыуигъэхьэркъым и тегуш­хуэныгъэм. Ар зы­щIэхъуэпс псо­­ри къехъулIэну ди гуапэщ!

 ШЫПШ Даянэ.

ЕплIанэу токIуэ

Иджыблагъэ республикэм щекIуэкIащ цIыхубзхэм  шахматымкIэ я чемпионат. Абы  пашэныгъэр къыщихьащ КъБКъУ-м и филологие  институтым  адыгэбзэмрэ литературэмкIэ и къудамэм и       4-нэ курсым щеджэ Ахэмын ФатIимэ.

   АХЭМЫН ФатIимэ Тэрч куейм хыхьэ Ботэщей къуа­жэм къыщалъхуащ. Ныб­жьы­щIэр  етхуанэ классым щIэсу шахмат джэгуным дихьэхащ икIи я къуажэ еджапIэм шах­­матымкIэ кружок къыщы­зэ­­Iуа­­хати, абы кIуэн щIидзащ.

   Пэжщ, щыцIыкIум деж сабийхэр куэдым дехьэх, ауэ щIэ­щыгъуэр  зэрикIыу сыт хуэдэ Iуэхури хыфIадзэж. ФатIимэ апхуэдэтэкъым. Кружокым хэтыху ар зэи хущIегъуэжакъым абы зэрыхыхьам, атIэ и Iэзагъым хигъахъуэурэ екIуэкI зэпытт. Зэман дэкIри, хъыджэбз цIыкIур республикэм шах­матымкIэ щекIуэкI зэхьэзэхуэхэм яшэу щIадзащ.  Апхуэдэу ФатIимэ хэтащ, ехъулIэныгъэхэри щызыIэригъэхьащ Москва, Рыбинск, ЕсэнтIыгу, нэгъуэщI щIыпIэхэм щекIуэкIа зэпеуэхэм.

   ФатIимэ и текIуэныгъэхэр даIэтырт, дагъэлъапIэрт и ныбжьэгъухэми и адэ-анэми. Апхуэдэ гушхуэныгъэр сэбэп хуэ­хъуащ пщащэм  2002 гъэм, епщыкIузанэ классым щIэст абы щыгъуэ,  шахматымкIэ республикэ зэпеуэм  япэ увыпIэр щызыIэригъэхьэным.  А гъэ дыдэм Ахэмыныр КъБКъУ-м щIэ­тIысхьащ.

   ФатIимэ  бжьыпэр щиIыгъащ 2003, 2004 гъэхэм екIуэкIа зэхьэзэхуэхэми. ЗыIэригъэхьа ехъулIэныгъэхэм къыпэкIуэу Ахэ­­мыныр спортым и мастерым и кандидат хъуащ.

   Пщащэм  2006 гъэм аргуэру зэ къигъэлъэгъуащ шахматымкIэ къытекIуэн  республикэм  и  цIыхубзхэм зэрахэмытыр. Ауэ мыр нэхъ къехьэлъэкIауэ къелъытэ, сыт щхьэкIэ жыпIэмэ, кIэух зэIущIэм щынэсам абырэ и хьэрхуэрэгъумрэ очко бжыгъэ зэхуэдиз яIэт, абы щытекIуэр чемпион хъунут. Арати, и зэфIэкI псори къигъэсэбэпри, Ахэмын ФатIимэ цIыхубзхэм я махуэшхуэ гъатхэпэм и 8-м ирихьэлIэу и щхьэм саугъэт хуищIыжащ - еплIанэу КъБР-м и чемпион хъуащ.

   Шахмат джэгуным къищынэмыщIауэ, ФатIимэ зыщIэс факультетми фIы дыдэу щоджэ. Ар пщащэ Iэдэбщ, гъэсэныгъэ хэлъщ, ныбжьэгъу пэжщ, къыдеджэхэм фIыуэ къалъагъу.

ЖЫЛАСЭ Замир.

Марианнэ къыхах

ЩIылъэри псэ зыIутри зыдэуш, зы­дэ­щIэращIэ гъатхэр къэсащ. А псори щызэхэухуэнащ щIалэгъуалэм я деж. Псом хуэмыдэу пщащэ цIыкIухэр зым нэхърэ адрейм нэхъ зэрызигъэдэхэным хущIокъу.

   Зэи къэмыхъуауэ, мы гъэм япэу Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым щекIуэкIащ “КъБКъУ-м и пщащэ” зэпеуэ.

   ГЪАТХЭПЭМ и 21-м зэхьэзэхуэр щекIуэкIа физико-математикэ факультетым и залышхуэм цIыхур щIэзт. Псоми къащIэну хуейт КъБКъУ-м и пщащэ нэхъ дахэу жюрим къыхихынур хэтми.

   Зэпеуэм хэтащ университетым и колледжхэм, факультетхэм щыщ хъыджэбз цIыкIухэр. НэхъыфIыр къыщыхахым къалъытар пщащэхэм я теплъэм и за­къуэ­къым, атIэ я щIэныгъэми тращIы­хьащ. КIэух зэпеуэм нэсар хъыджэбз 15 къудейщ.

   Япэ щIыкIэ хъыджэбз псоми адыгэ фащэхэр ящыгъыу утыкум къихьащ, пэшым щIэс жюримрэ зэIущIэм къри­хьэлIа щIалэгъуалэмрэ зыкърагъэцIыхуащ. Ар дэтхэнэ зыми щхьэхуэу игъэ­зэ­щIащ: хэти франджыбзэкIэ, тэрмэш и гъусэу, хэти къафэкIэ, усэбзэкIэ.

   Зэпеуэм и Iыхьэхэм я зэхуакур гъэн­щIауэ щытащ университетым и къэфакIуэ-уэрэджыIакIуэ ныбжьыщIэхэм ягъэ­­хьэзыра теплъэгъуэхэмкIэ.

   Псори итхьэкъуауэ еплъащ хъыджэбз цIыкIухэм макъамэ щIэту спортым щаIэ зэфIэкIхэр гъуэрыгъуэурэ къыщагъэ­лъагъуэм. Спортым димыхьэххэр щIа­лэхэм я гъусэу вальс къэфащ.

   “Унэ лэжьыгъэ” зыфIаща турым пщащэхэм гъуазджэм хэт сыт хуэдэ зэфIэкI щиIэми щагъэлъэгъуащ. Нэхъыбэм уэ­рэджыIакIуэ цIэрыIуэхэм я уэрэдхэр ягъэ­зэщIащ. Уэрэд жызыIахэм ящыщу къе­­кIуэлIахэм нэхъ ягу ирихьащ филологие институтым и 2-нэ курсым ще­джэ Ету Анетэ инджылызыбзэкIэ игъэ–зэщIар. Апхуэдэу залым щIэсхэм ягу дыхьащ адыгэ фащэр къызыщыпсу къэфа Iэхъуэбэё Эдитэ.

   КъыкIэлъыкIуэ зэпеуэм щIимыдзэ щIыкIэ утыкур хуит хуащIащ артист цIэрыIуэ Дым Елдар. Абы игъэзэщIа гу­шы­Iэ теплъэгъуэ цIыкIухэм, уэрэджыIакIуэ цIэрыIуэ Руссо Авраам зэрызы­пищIыжам Iэгуауэшхуэ хуаIэтащ.

   АдэкIэ залым щIэс хъыджэбз цIыкIу­хэр я нэр тедияуэ еплъащ зэпеуэм хэтхэм ягъэлъэгъуа бостей дахэхэм. Ахэр зым нэхърэ адрейр нэхъ дахэжт. АбыкIэ зэхьэзэхуэм и зэпеуэхэр иухри, жюрим лъэныкъуэ зрагъэзащ текIуар къахутэну.

   А зэманым къриубыдэу хьэщIэхэр трагъэуащ зэIущIэм кърихьэлIа Ракитинэ Иринэ, КъБКъУ-м и “Амикс” уэ­рэджыIакIуэ, “Каллисто” къэфакIуэ гупхэм.

   Зэманыр къэсри, КъБР-м щIыхь зиIэ и артист Къумахуэ Мухьэдин зэпеуэм къекIуэлIахэр жюрим и унафэм щы­гъуазэ ищIащ. КъБКъУ-м и пщащэ нэхъ дахэу къалъытащ экономикэмрэ информацэ IэмэпсымэхэмкIэ колледжым и 3-нэ курсым щеджэ ХьэбытIэжь Марианнэ икIи “КъБКъУ-м и пщащэ” цIэр хуагъэфэщащ.

   Зэпеуэр щекIуэкIым “Билайнми” къызэригъэпэщат нэхъ ягу ирихьа хъы­джэбзыр къыщагъэлъагъуэ “sms”-зэпеуи, абы хэтахэми я нэхъыбэр Марианнэ и телъхьэ хъуащ. Компанием къыб­­­гъэдэкIыу абы телефон саугъэт хуа­щIащ.

   Адрей хъыджэбз цIыкIухэри гулъытэншэу къэнакъым: “Билайным” къыб­гъэ­­дэкIыу абыхэм псоми иратащ гъуэжь-фIы­цIэу зэхэт пыIэхэр, пщэдэ­лъ­­хэр, Iэлъэхэр, “Тиммар” парфюм тыкуэ­ным и саугъэтхэр. Апхуэдэу а тыкуэным гулъы­тэ хэха хуи­щIащ Ету Анеттэ. Ар ирагъэ­блэгъащ мы­гувэу къызэIуа­хыну тыкуэнышхуэм и рекламэм, сау­гъэт лъапIэ­хэ­ри иратащ.

   Зэпеуэм мылъкукIэ щIэгъэкъуэн хуэ­хъуахэщ “Банк Рост”, “Авангард” такси, “Тиммар” парфюм тыкуэн, “Евросеть”, “Билайн” телефон оператор IуэхущIа­пIэхэр, нэгъуэщIхэри.

Зытхыжар АЛИМ Залинэщ.

Зыщ1эм еда1уэ

Благъэжь бий умыщIи, псы жапIэжь унэ тумыщIыхь.

Бийм ущысхьмэ, уIэгъэ ухъунщ.

Гъусэ мыхъумыщIэ нэхърэ - гъущIыпэ.

Езым имыщIэми зыщIэм едаIуэр делэкъым.

Зи Iыхьэ зыфIэмащIэм хьэм фIешх.

Зы лIым щэ укъигъапцIэмэ, уделэщ, зы мащэм щэ уихуэмэ, унэфщ.

КIыфIми укъыщалъагъу, губгъуэми ущызэхах.

НэфIэгуфIэ и нэ дыщэ IуэнтIа щIэлъщ.

Нэхъ дахэ дэнэ къипхын

ЦIыхубзыцIэри щыщщ ар зыгъэдахэхэм. Ауэ щыхъукIэ, къытхэхъуэ пщащэ цIыкIухэм цIэ дахэ зэрафIэтщыным дыхущIэвгъэкъу. Сыт хуэдэ лъэп­къым къыхэкIами, езым я бзэмкIэ мыхьэнэ дахэ зиIэ гуэрщ я быным фIащыр. Адыгэми апхуэдэ фIэщыгъэцIэхэр ди мащIэкъым, ахэр нобэ къэдгъэпсэужатэмэ, лъэпкъ гупсысэкIэми абы зэрызыдиужьыжынум шэё хэлътэ­къым. НэгъуэщI лъэпкъхэм зэрахьэ цIэхэр дахэми, дэ тхуэфIынур, тхуэугъурлынур адыгэцIэщ.

   Нобэ тыдодзэ адыгэ цIыхубзыцIэ зыбжанэ. Нэхъ дахэ дэнэ къипхын!

Нащэнэхэр

Фызышэр уэлбанэ мэхъу

Хьэр къыббгъэдэувэрэ и кIэр иридзэкI-къридзэ­кIыу щытмэ, фIыкъым.

Шэр кIэребгъасхьэмэ е къибгъэкIмэ, жэм гъэшым кIэреё.

Цы Iуданэм и кIапэр псыф умыщIу мастэм пыпщIэну фIыкъым.

ЦIыхум и щхьэц налъэ къыхэжамэ, фIыуэ ­илъагъу зыгуэр IущIэнущ.

ЩIэжьейм нэ трамыгъэхуэн щхьэкIэ псым кърамыха хьэмкIутIей пхъэшку цIыкIу и пщэм иращIэт.

Бэлагъым хъыджэбзыр ебзеймэ, и фызышэр уэлбанэ мэхъу.

Бжэ блыпкъым зыкIэ­рыб­гъащIэмэ, тхьэмыщ­кIа­гъэ къишэу ялъытэ.

ЖыIэгъуэхэр

Нэгум щ1эк1ыр гум къонэ

ЗыщIэ псори зыIуатэм къызэрыгурымыIуэIар IупщIщ.

Уи щхьэм пщIэ хуэпщIыжмэ, нэгъуэщIхэми къалъос.

Ди щхьэр къызэрытщыхъужым нэхърэ нэхъыфIу къа­лъытапхъэу къытфIощI.

Уасэ зимыIэр тIу мэхъу: зыр ящэркъым, адрейр ауэ къуат­ми ухуейкъым.

Шыдыр зэикI пIащIэркъым: абы ещIэ езыр хэмыту Iуэху куэд зэрамылэжьынур.

Щэху зи яку дэлъхэр зэфIэнэжмэ, дзыхь зэхуащIам хущIо­гъуэж.

Гум щIыхьэнум щхьэр хуиткъым, щхьэм ихьэнур гум ищIэркъым.

Нэгум щIэкIыр гум къонэ.

Шэуэ ятехуэн уи гугъэурэ бгъэтIыгъуа псалъэр хъымпIар ща­мыщIыххи къохъу.

Зэманыр толъкъун емылыджщ: щымыщтэу и бгым зизы­дзэфыр здепхъуатэ, щхьэприхыр хелъафэ, пыпхэр ныджэм къыIуедзэж.

Къуаншагъэр зытралъхьэн щыIэххэмэ, йохъу-йолъхэр, ауэ езым я деж къыщежьэмэ, загъэжьажьэ.

Хьэкъымрэ щIыхуэмрэ зэхремызэрыхь: щIыхуэр упшыныжыфынщ, ауэ хьэкъым щыщ куэд-мащIэми зыгуэр къыптенэн хуейщ.

БлэкIар дигу къоуэж, къэкIуэнум ди нэр къыхуокI, ди нобэри зэроттыфын щыIэкъым.

БЕЙТЫГЪУЭН Сэфарбий.

ХъыбарегъащIэ

И пшыхьым фрегъэблагъэ

Музыкэ театрым и уэрэд­жыIакIуэ, УФ-м щIыхь зиIэ и артист Хъупсырджэн Албэё и ныбжьыр илъэс 50 зэрыри­къум и щIыхь­кIэ къызэрагъэпэщ концерт щыIэнущ гъатхэпэм и 30-м.

   ЦIЫХУ куэдым фIыуэ ялъэгъуа уэ­рэджыIакIуэм и пшыхьым хэтынущ Музыкэ театрым и уэрэджы­IакIуэ пажэхэу Ташло Алий, Къуныжь Алим, Къуий­цIыкIу Валерэ, Кърым Иринэ, Бес­­ёокъуэ Майе, Мыз Джульеттэ, Мэршэнкъул Iэдэм, Къашыргъэ Мухьэмэд, Уэтэр МуIэед, нэ­гъуэщI­хэри.

   Концертыр щекIуэкIынур Музыкэ театрыращ, щыщIидзэнур сыхьэтыр 18-рэ дакъикъэ 30-рщ.

   ФыщIэупщIэ хъунущ 77-42-08 телефонымкIэ.

Си хъуреягъкIэ

Къулыкъу

   СэламкIэ фIыт а лIыр. ФIыт, и щIыхуэ абыкIэ къыс­техуэу къыс­фIи­гъэ­щIу. Апхуэдэу къыщIысфIэ­щIыр нэхъыжьт, ауэ сэ сы­ху­нимыгъэсу, езым дапщэщи сэлам япэ къызихырти арат. Япэ сищыну, сыт хуэ­дизкIэ сыхущIэмыкъуами, къызэхъулIэртэкъым зэи.

   Зымахуэ солъагъу ар къысхуэкIуэу. Мис иджы сэ япэ есхынщ сэлам, жыс­Iэу сыздэкIуэм, гу лъызотэ абы сызэримыIуэхум: тегу­жьеикIауэ зблэплъы­кIырт. Си ужьым ит гуэрым щигъэгъупщат си сэламри си щхьэри. Сыкъызэ­плъэк­Iмэ - министр къа­кIуэу арат.

   Апхуэдэуи къохъу. Сэ си щхьэм мыгъуагъэ хуэсхьы­жа­къым: си ужьым итыр аратэкъым иныр, сыщIэ­зыхъумэр, атIэ абы иIыгъ къулыкъурт – и увыпIэрт.

   Мазэри щыув щыIэщ, дыгъэр щIихъумэу.

Пэжымрэ пцIымрэ

   Пщэдей хуэдэм къуажэм сыкIуэжын хуейти, машинэ щхьэкIэ сыщIыхьат си цIыхугъэм и деж. Сыкъи­гъэгугъауэ сыкъыздыщIэ­кIыжым, дэ тIуми ди цIыху­гъэ нэгъуэщI зы сыIуоуэ. Абы и хьэтыркIэ сыкъы­зэтеувыIэжауэ, хэгъэрейм кърегъажьэри къыщIыхьам йопсалъэ, щIэмыкъуаншэ гуэркIэ игъэкъуаншэу. Абы езыми ищIэжырт а зыху­щIэбжэм лажьэ зэримыIэр.

   Сэ си жьэр сущIат зы­гуэр жысIэну. АрщхьэкIэ абы сыкъыщхьэщыжрэ, мо пцIы зыупсам игу зэзгъабгъэмэ, къуажэм лъэсу сы­кIуэ­жын хуейуэ къысху­дэкIынкIэ хъунути, зызущэхужащ.

   Арати, си щхьэм ифI щхьэ­кIэ къэнащ пцIым сыпэувын!

   Мис апхуэдэу дызэрыщытыр армырауэ пIэрэ дунейр къызэриухуэрэ цIыхур зэбэн пцIым кIэ имыIэу пэжым бгъурыту къыщIэгъуэгурыкIуэр?

Пщэдей

   Си дыгъуасэр, си нобэр, си пщэдейр - Iэнэ лъакъуи­щым тетщ си гъащIэ Iы­хьэр. Си дыгъуасэм си фэм ирихам ущIэмыупщIэ! Нэхъ бэлыхь мащIэ стригъэлъ­къым си нобэми.

   Ауэ а псори сщигъэгъупщэнущ си пщэдейм!

ХЬЭХ Сэфарбий.

ссылки

газетым и лэжьак1уэхэр

къыдэкIыгъуэхэр

KAVKAZWEB

Kavkaz Banner Network

Copyright © 2005 Buch e-mail: [email protected]