ФИФI ФЫМЫГЪЭПУД, ФИ IЕЙ ФЫМЫГЪЭПЩКIУ

АДЫГЭ ПСАЛЪЭ

КъБР-м

 И ПАРЛАМЕНТЫМРЭ ПРАВИТЕЛЬСТВЭМРЭ

Я ГАЗЕТ

сайт газеты «Адыгэпсалъэ»

2006 гъэм гъатхэпэм и 21

газетыр 1924 гъэм и мэкъуауэгъуэ мазэм и 1 лъандэрэ къыдокI

ХЪЫБАРЫЩIЭХЭР

ТХЫДЭ

ХЪЫБАРЕГЪАЩIЭ

ТХЫГЪЭХЭР

АРХИВЫР

english

адыгэбзэ

русский

Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Президентым и деж щыIэ Жылагъуэ-чэнджэщэгъу совет къызэгъэпэщыным и IуэхукIэ

Къэбэрдей-Балъкъэкъэр Республикэм и Президентым и Указ

   Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и къэрал властым и органхэмрэ граждан жылагъуэм и институтхэмрэ зэрызэдэлажьэр егъэ­фIэкIуэн, властымрэ жылагъуэмрэ зэIухауэ зэпсэлъэныр зэ­­­теухуэн, цIыхум, гражданиным и хуитыныгъэхэмрэ щхьэ­хуи­­­ты­ныгъэмрэ хъумэныр Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм къы­щызэгъэпэщын мурадкIэ унафэ сощI:

   1. Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Президентым и деж щы­Iэ Жылагъуэ-чэнджэщэгъу совет къызэгъэпэщын.

   2. Мы унафэм щIыгъухэу Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм­ и Президентым и деж щыIэ Жылагъуэ-чэнджэщэгъу сове­тым теухуа Положенэмрэ а советым хэтхэмрэ къэщтэн.

   3. Мы Указым къару егъуэт официальнэу къыщытрадза ма­хуэм­ щегъэжьауэ.

                               Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм

                   и Президент                           Къанокъуэ Арсен

Налшык къалэ

2006 гъэм гъатхэпэм и 14-м

№25-УП

Къэбэрдей-Балъкъэрыр езым фIэфIу Урысейм

зэрыхыхьэрэ илъэс 450-рэ зэрырикъур гъэлъэпIэным и IуэхукIэ

Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэми Президентым и Указ

   Къэбэрдей-Балъкъэрыр езым фIэфIу Урысейм зэрыхыхьэрэ илъэс 450-рэ 2007 гъэм зэрырикъум къыхэкIыу икIи абы тхыдэм мыхьэнэшхуэ зэрыщиIэр къэлъытауэ унафэ сощI:

   1. Къэбэрдей-Балъкъэрыр езым фIэфIу Урысейм зэрыхыхьэрэ илъэс 450-рэ зэрырикъум ехьэлIа гуфIэгъуэхэр 2007 гъэм егъэкIуэкIын.

   2. Къэбэрдей-Балъкъэрыр езым фIэфIу Урысейм зэрыхыхьэрэ илъэс 450-рэ зэрырикъум зыхуэгъэхьэзырынымрэ ар гъэ­лъэ­пIэ­нымкIэ къызэгъэпэщакIуэ комитет мы Указым и гуэдзэным зэ­ритым хуэдэу къэщтэн.

   3. Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Правительствэм хуэ­гъэувын, къызэгъэпэщакIуэ комитетым къызэрыхилъхьэм ипкъ иткIэ, Къэбэрдей-Балъкъэрыр езым фIэфIу Урысейм зэрыхыхьэ­рэ илъэс 450-рэ зэрырикъум зыхуэгъэхьэзырынымкIэ, ар гъэ­лъэ­пIэнымкIэ лэжьыпхъэ Iуэху нэхъыщхьэхэм я планыр 2006 гъэм мэкъуауэгъуэм и 1-м фIэмыкIыу къищтэну.

   4. Муниципальнэ районхэмрэ къалэ округхэмрэ щIыпIэ са­мо­уп­равленэмкIэ я органхэм чэнджэщ етын Къэбэрдей-Балъкъэрыр езым фIэфIу Урысейм зэрыхыхьэрэ илъэс 450-рэ зэрыри­къум­ зыхуэгъэхьэзырынымрэ ар егъэкIуэкIынымрэ пыщIа Iуэху нэ­хъыщхьэхэм я планхэр къащтэну.

   5. Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и жылагъуэ зэгухьэныгъэ­хэм, адрей организацэхэм чэнджэщ етын Iуэхугъуэ нэхъыщхьэхэм я планым хагъэхьэпхъэу къалъытэ адрей Iуэхухэр 2006 гъэм мэлыжьыхьым и 20-м фIэмыкIыу къызэгъэпэщакIуэ комитетым къы­щыхалъхьэну.

   6. Мы Указым къару егъуэт Iэ щыщIэздза махуэм щегъэжьауэ.

                               Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и

                   Президент                                    Къанокъуэ Арсен

Налшык къалэ

2006 гъэм гъатхэпэм и 17-м

№27-УП

Къэбэрдей-Балъкъэр

Республикэм и Президентым и деж щыIэ жылагъуэ-

чэнджэщэгъу советым хэтхэр >>>>>>>

Дэ фи пщIэр къедгъэлъэхъшэнкъым

ТОМЧАК Юрий:

   Гъатхэпэм и 18-м КъБР-м и МВД-м и IэнатIэхэм я унафэщI­хэм я зэIущIэ зэхэтащ.

   Абы УФ-м къэрал кIуэцI Iуэху­хэм­кIэ и министрым и къуэдзэ генерал-полковник Еделев Аркадий къызэхуэсахэр щыгъуазэ щищIащ КъБР-м къэрал ­кIуэцI IуэхухэмкIэ и министр къулы­къур генерал-лейтенант Що­джэн Хьэчим щхьэщыхыным икIи Къэбэрдей-Балъкъэрым и милицэм и Iэтащхьэу полковник Томчак Юрий гъэу­вы­ным теухуауэ Урысейм и Пре­зидент Путин Владимир Iэ зытридза Указым.

   ФщIэн папщIэ: Томчак Юрий Иосиф и къуэр 1961 гъэм Петропавловск-Камчатский къалэм къыщалъхуащ, Волгоград следствэ школ нэхъыщхьэр, Урысейм и МВД-м Управле­нэм­кIэ и академиер къиухащ. ­Иу­жь­­­рейуэ иIыгъащ Адыгэ рес­публикэм къэрал кIуэцI Iуэху­хэмкIэ и министрым и къуэ­дзэ къулыкъур.

   Еделев Аркадий къыхигъэщ­хьэ­­хукIащ Томчак Юрий къу­лы­къущIэ къратыныр КъБР-м и Пре­зидентымрэ Урысейм и МВД-м и унафэщI нэхъыщхьэ­хэм­рэ зэрыдаIыгъар.

   Щоджэн Хьэчим и гугъу щи­щIым, Еделев Аркадий къыхи­гъэ­щхьэхукIащ абы республикэм, щIыналъэм щыпсэухэм я сэ­бэп зыхэлъхэр хъумэным хэлъ­хьэныгъэшхуэ зэрыхуи­щIар, Урысейм и МВД-м пщIэ ин зэ­рыщиIэр. УФ-м и ВД-м и министр, армэм и генерал Нурга­лиев Рашид къалэн къызэрыщищIам ипкъ иткIэ, абы Щоджэн Хьэ­чим къритащ и цIэр зытетха кIэрахъуэ.

   ЗэIущIэм хэтащ республикэм и Президент Къанокъуэ Арсен. Абы Урысей Федерацэм и уна­фэщI­хэм фIыщIэ яхуищIащ “я нэIэ республикэм зэпымыууэ къы­зэрытрагъэтым” къыхэ­кIыу. Апхуэдэу Щоджэн Хьэчими, зэрыщыту республикэ ми­ли­цэми фIыщIэшхуэ яхуищIащ жэпуэгъуэм и 13-м лIыгъэ, я къа­лэнхэр гъэзэщIэным зэры­хуэ­пэжыр къызэрагъэлъэ­гъуам­ папщIэ. ЖиIащ боевикхэр къащытеуам хэкIуэдахэм я фэеплъыр зэращымыгъупщэнур. КъБР-м и Президентым апхуэдэу къыхигъэбелджылы­кIащ республикэм и МВД-м и лэ­жьакIуэхэм дяпэкIи къару псори жылагъуэ шынагъуэнша­гъэр къызэгъэпэщыным зэры­ра­хьэлIэнур, министерствэм и Iэтащхьэу ягъэувам сыт и лъэ­ны­къуэкIи зэрызыщIагъэкъуэнур и фIэщ зэрыхъур. Апхуэдэу абы жиIащ лэжьыгъэ опыт ин зиIэ генерал Щоджэн Хьэчим къарузехьэ IуэхущIа­пIэ­хэм­ ядэлэжьэнымкIэ КъБР-м и Президентым и чэнджэщэгъу къулыкъур зэрыхуагъэлъэгъуар.

   - Сэ сынасыпыфIэщ,- къыхи­гъэ­щащ Щоджэн Хьэчим,- сы­зы­пэрыкI IэнатIэр зэфIэкIы­ш­хуэ зыбгъэдэлъ, гъэунэхуны­гъэ­ гугъухэм хуэхьэзыр лэжьа­кIуэ­­хэр зиIэ министерствэу зэ­­рыщытымкIэ. Зыфхъумэж, зы­зэщIэвгъакъуэ.

   Урысейм и Президентым, УФ-мрэ КъБР-мрэ я МВД-хэм я уна­фэщI­хэм кърагъэза дзыхьым пап­щIэ фIыщIэ яхуищIри, ми­нист­рыщIэ Томчак Юрий жи­Iащ: “Сэ къызгуроIуэ си пщэ къы­дэхуа къалэныр зыхуэди­зыр­ икIи сыщогугъ иджыри къэс апхуэдэу лъагэу зефхьа бэ­ракъыр дэ къедмыгъэлъэхъшэхыну”.

   ЗэIущIэр щызэхуищIыжым Еде­лев Аркадий аргуэру жи­Iащ республикэм и милицэм хабзэмрэ жылагъуэ шына­гъуэн­шагъэмрэ Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм зэры­щы­зэтриIыгъэнур и фIэщ зэрыхъур.

КъБР-м и МВД-м

и пресс-IуэхущIапIэ.

Совет зэманым фIыуэ хэлъа псори рынокым къезэгъыу гъэлэжьэн

   Мэрем кIуам КъБР-м и Президент Къанокъуэ Арсен Бахъсэн и IуэхущIапIэ зэмылIэужьыгъуэхэм щы-Iащ икIи къалэм и активым IущIащ.

   Псом япэу Президентыр еплъащ къалэм и ипщэ Iыхьэм (Дыгулыбгъуей къуа­жэу щытам) щаухуэ школым. Мыр 2004 гъэм къра­гъэ­жьащ икIи 2006 гъэм фокIадэм и 1-м ирихьэлIэу яухын хуейуэ ягъэувауэ щытащ. Ауэ 2006 гъэм ящIы­ну­хэм зэрыхамыгъэхуам къы­хэкIыу ахъшэ къыхуэу­тIып­щыныр зэпагъэуащ. Псори зэхэту школым те­кIуэ­­дэн хуей сом мелуан          91-м щыщу зэкIэ къагъэсэбэпар сом мелуан 18-щ. Школыр федеральнэ программэхэм япкъ иткIэ къаутIыпщ ахъшэ зратхэм щIыхэмы­хуам теухуауэ Къанокъуэ Арсен зыщIэупщIам жэуап пыу­хыкIа игъуэтакъым. Арати, Президентым къигъэуващ а Iуэхур яхупхымыгъэкIмэ, нэгъуэщI хэкIыпIэхэр къа­гъуэту ухуэныгъэм щхьэ тралъ­хьэну. Школыр хьэзыр щащIын хуейуэ абы 2007 гъэм и фокIадэ мазэр къи­гъэуващ.

   Мы ухуэныгъэм деж Пре­зи­дентым цIыхухэр къыщыпэплъэу къыщIэкIащ. Хьэб­лэ­щIэм щыпсэу унагъуэ 20-м щыщхэр щIэупщIащ абы­хэм газ къащыIэры­хьэ­нум икIи гъунэгъуу щыт джэд­къаз фабрикэм кърих мэм мы щIыпIэм узэрыримы­гъэсым иритхьэусыхащ. Къа­но­къуэ Арсен абыхэм яжри­Iащ планым ипкъ иткIэ хьэб­лэ­щIэм газыр илъэс къакIуэ щызэбграшын хуейуэ зэры­щы­тыр икIи цIыхухэр къи­гъэ­­гугъащ джэдкъаз фабрикэр щащIым щыгъуэ щыIэ стан­дартхэм темытамэ, ар къэ­зыпщытэн комиссэ къы­зэ­ригъэпэщыну.

   Абы къыдэкIуэу цIыхухэр щIэлъэIуащ Дыгулыбгъуей къуажэм и статусыр къыхуа­гъэнэжыну. Абы теухуауэ Къанокъуэ Арсен къызэхуэсахэм ягуригъэIуащ мыбы щыпсэухэм я дежкIэ республикэ мыхьэнэ зиIэ къалэм хиубыдэну зэрынэхъ сэбэпыр - апхуэдэу щыт нэу­жьмэ бюджетым дэIэпы­къу­ны­гъэ нэхъыбэ къыхахы­ным­кIэ Iэмалхэр щыIэнущ. Ауэ Дыгулыбгъуей щыпсэухэм нэгъуэщI Iуэху еплъыкIэ яIэмэ, Президентыр хьэзырщ абыхэм къыхалъхьэхэм хэплъэну.

   Къанокъуэ Арсен сабийхэр фIыуэ зэрилъагъур, ахэр республикэм и къэкIуэну къызэрилъытэр икIи цIыкIухэм яхуэ­сакъыну, инвестицэхэм ящыщ куэди ятригъэкIуэ­дэ­ну зэрыхьэзырыр псом хуэ­мы­дэу нэрылъагъу мэхъу ар еджапIэхэм щыкIуэм деж. Иджыри Президентым и гуа­пэу къаIихащ прогимназие №1-м и гъэсэнхэм езыхэм я IэкIэ ящIа саугъэтхэр икIи абыхэм ягъэхьэзыра концертым еплъащ, мылъку и лъэ­ны­къуэкIэ еджапIэм зы­щIи­гъэ­къуэну зэрыхьэзырыр жиIащ. Мы школым и класс нэ­хъыжьхэм щеджэхэм ящы­­щу район, республикэ олим­пиадэхэм, щIэныгъэ кон­ференцхэм, спорт зэхьэзэхуэхэм щытекIуахэр Президентым куэдкIэ пкърыуп­щIы­хьащ. ЦIыкIухэр щы­гъуазэ хъуащ школым щы­щIэ­­сым Къанокъуэ Арсен тхы­дэмрэ математикэмрэ нэхъ дахьэхыу зэрыщытам, абы къыхэкIыу къыхихыну IэщIагъэр имыщIэу юридическэ факультетымрэ эконо­ми­кэмкIэ факультетымрэ куэдрэ зэрыхэплъыхьам, Москва къэрал университетым щIэтIысхьэну зы цIыху къэс дыщэ медаль зиIэу тху хуэзэу зэрыщытам къыхэ­кIыу конкурсым зэрыпхы­мы­кIам икIи Плехановым и цIэр зезыхьэ институтым зэ­ры­­щIэтIысхьам.

  Президент къулыкъум нэхъ гугъу дыдэу хэлъу Къано­къуэм къилъытэр цIыхухэр куэдкIэ къызэрыщыгугъыр гъэпэжын зэрыхуейрщ. Зы махуэм гугъуехь псори къы­зэб­нэкIыну Iэмал щыIэ­къым, ауэ цIыхухэр хуейщ зан­щIэу я гъащIэм зрагъэ­хъуэ­жыну. Егъэджэныгъэм и лъэ­ныкъуэкIэ нэхъ тэмэму икIи нэхъ гурыIуэгъуэу Пре­зи­дентым къебж школыр къэзыуххэм я щIэныгъэр япэм къызэрапщытэу щытар. Иджы щыIэ хабзэхэм зэ­чиишхуэ зыбгъэдэлъ сабийхэм я щIэныгъэм хагъэ­хъуэ­нымкIэ Iэмалхэр къы­щы­зэрамыгъэпэщ щыIэщ. Апхуэдэ ныкъусаныгъэхэм я мызакъуэу, Зыуэ щыт къэрал экзаменхэм Iулъхьэ зыIэ­пы­хынри пыщIащ. Абы къри­кIуэр ди университетыр къэ­зыухахэм ящыщ куэдым я дипломхэр ди гъунэгъу щIыналъэхэм къызэрыщрамыдзэрщ икIи юристхэм, экономистхэм ящыщ куэд лэжьапIэншэу къызэрынэрщ. Президентым жиIащ иджыпсту езымрэ абы и лэжьэгъухэмрэ экономикэм, бюджетым тэмэмагъ хэлъ­хьэ­ным зэрыхущIэкъур, абы и ужькIэ узыншагъэр хъумэнымрэ егъэджэныгъэмрэ къа­­ру нэхъыбэ зэрыра­хьэ­лIэ­нур. Мис абы щыгъуэ еджа­кIуэ нэхъыфI дыдэхэм пап­щIэ стипендиехэмрэ грант­хэм­рэ я системэр зэтрагъэу­вэ­нущ икIи нэхъ зэчиишхуэ зыбгъэдэлъхэр Урысейм и мызакъуэу, нэгъуэщI къэ­рал­хэми щеджэнымкIэ Iэ­мал­хэр яIэ хъунущ. Сабий­хэр­ Президентым къыхури­джащ фIыуэ еджэным къы­дэ­кIуэу лъэпкъ хьэл-щэнымрэ хабзэмри зыщамыгъэ­гъуп­щэну, ерыщу я мурадым хущIэкъуну, сыту жы­пIэ­мэ иджырей зэманым уи щхьэр хэпхыжыфу щымытмэ, убгъэдэлъ зэфIэкIхэри къып­хуэмыгъэсэбэпынкIэ хъунущ.

   КъэкIуэнум щытепсэлъыхьащ “Автозапчасть” заводми. Предприятэм и генеральнэ директор Москаленкэ Вла­димир Къанокъуэ Арсен ири­гъэлъэгъуащ щIэуэ ягъэхьэзыра продукцэ лIэужьы­гъуэхэр. Ахэр къыщIагъэ­кIыу хуежьэмэ, заводым и зэ­фIэкIым хуэдитIкIэ хагъэ­хъуэ­фынущ. Ауэ абы папщIэ кредит къыIамыхыу хъуну­къым, заводым ар хупхыгъэ­кIыркъым. Президентым жиIащ уней инвесторым пу­ду предприятэр епту уе­жьэж­ зэрымыхъунур, Iуэху­щIа­пIэр зыхуей сом мелуан 50-р къэлъыхъуэнымкIэ дэIэ­пы­къуну езыр зэрыхьэзырыр. ПсынщIэу зызыужьы­фы­ну предприятэр къэралым хуэлэжьэн икIи абы хэхъуэ къыхуилэжьын ­хуейщ. Президентым саугъэ­ту иратащ “Евро” экологие мар­дэхэр” нейтрализатору за­водым щащIа закъуэр. Абы дыщIагъуащ заводым и цIыху IэпщIэлъапщIэхэм ящIа жьэгу Iэмэпсымэхэмрэ лы зэрагъажьэ дзасэхэмрэ. Къанокъуэ Арсен жиIащ апхуэдэ продукцэр Москва фIы­уэ щыпхыкIыну къызэ­ри­лъытэр икIи предприятэм и унафэщIхэр абы зэрегуп­сы­сыпхъэр.

   “Лимб” заводым и цеххэр Президентым къызэхикIу­хьа­къым. Къэралым и зы­хъумэжыныгъэ IэнатIэм хуэ­лажьэу щыта предприятэр иджыпсту къэувыIауэ щытщ.

   Къалэм дэсхэр икъукIэ гугъу йохь псым теухуауэ - жэ­щым ар щыIэкъым, ма­хуэ­ми щызэблэу къохъу. Къалэм щаухуэ псы зэхуэхьэ­сы­пIэ­хэм щеплъым, Къанокъуэ Арсен къыхилъхьащ япэ щIы­кIэ абыхэм языхэзыр хьэ­зыр ящIыну - зыхуеину сом мелуани 5-м и зэхуэди­тIыр президент фондым, адрейр бюджетым къыхах хъунущ. Абы и ужькIэ къыкIэ­лъы­кIуэ псы хъумапIэр зэра­щIы­нуми егупсыс хъунущ.

  Президентыр апхуэдэу щыIащ къалэ сымаджэщымрэ медицинэ дэIэпыкъуныгъэ псынщIэмкIэ станцымрэ. Абы медицинэм и лэжьакIуэхэр къигъэгугъащ рентген кабинетыр зыхуримыкъу IэмэпсымэхэмкIэ къызэрагъэпэщын папщIэ защIигъэкъуэну, сымаджэщым къыпащIыхьын пап­щIэ 2007 гъэм и программэм а ухуэ­ныгъэр хэгъэхьэнымкIэ ху­зэфIэкI илэжьыну, къалэм и мызакъуэу, абы къедза къуажэ зыбжанэми Iуэхутхьэбзэхэр яхуэ­зыщIэ медицинэ дэIэпыкъуныгъэ псынщIэмкIэ станцым машинэ­щIэхэр яхухихыну.

   Къанокъуэ Арсен щыIащ футболымкIэ Урысейм и чемпионатыр къыщызэIуах зэхьэзэхуэу “Спартакымрэ” ЦСКА-мрэ я командэ къуэдзэхэм ирагъэ­кIуэ­кIам. КIэухыу ар къалэ активым IущIащ.

   “Бахъсэн къалэм зиужьыным­кIэ, абы иIэ экономикэ зэфIэкI­хэр езыр зэрыхуейм хуэдэу къи­гъэсэбэпынымкIэ IэмалыфIхэр игъуэтащ ар районым къыхагъэ­кIа нэужь”, - захуигъэзащ Къанокъуэ Арсен къызэхуэсахэм. Абы къыхигъэщащ зыужьыныгъэр дяпэкIэ нэхъ зытебгъа­щIэ хъуну унэтIыныгъэхэр. Псом япэу абыхэм ящыщщ аркъэ къыщIэгъэкIыныр. Мыбы аркъэфI дыдэ щIыным хъарзынэу зыщыхуагъэсащ ауэ ар урысей рынокым щыпхыгъэкIыным хуэIэ­кIуэлъакIуэкъым. Фадэ къы­щIэгъэкIыныр закон лъабжьэм тету къызэрагъэпэщ нэужьым республикэр абыхэм сыт и лъэныкъуэкIи ядэIэпыкъунущ икIи бюджетми абы и сэбэп екIынущ. ЕтIуанэрауэ, республикэр дяпэкIэ хуэныкъуэнущ ди щIыпIэм щагъэхьэзыр ухуэныгъэ материалхэм. Абыхэм къадэкIуэу Президентым жиIащ совет зэманым фIыуэ хэлъа псоми рынокым къегъэзэгъыжын хуейуэ къызэрилъытэр. Къапщтэмэ, абы игу къигъэкIыжащ Бахъсэн куейм щагъэкIа мыIэрысэхэр къэрал псом фIыуэ щыпхыкIыу зэрыщытар. МыIэрысэм елэжьхэр ­иджыри щыIэщ, ауэ рынокым и лъэхъэнэм зэрылэжьэнур ящIэр­къым, абы къыхэкIыу къалэжь продукцэр пхагъэкIыфыркъым. УнафэщIхэм я къалэн нэхъыщ­хьэр цIыхухэр гугъу зыдехьа продукцэр сондэджэрхэм пуд дыдэу зэрыIэщIагъэкIыр къызэтрагъэу­выIэнырщ.

   Район Iуэхухэм къыхэкIри, Президентыр республикэм къыпэщыт къалэнхэми тепсэлъыхьащ. Къапщтэмэ, абы къигъэлъэгъуащ езымрэ и лэжьэгъухэмрэ республикэр щIыхуэм къыхэшыным теухуауэ ялэжьхэр. Экономикэм хабзэ тэмэм щыIэ хъуа нэужьщ республикэм инвестицэхэр къы­Iэрыхьэным ущыгугъ щыхъу­нур. Апхуэдэ ахъшэм республикэр икъукIэ хуэныкъуэщ. Апхуэдэу Къанокъуэ Арсен къигъэлъэ­гъуащ республикэр нэхъ къыдэзыхыжыну къалъыта IэнатIэхэр. Абыхэм ящыщщ электрокъару къэлэжьыныр, щIыдагъэ комплексым зегъэужьыныр, туризмэр, санаторэхэр, бгы-лъэрыжэ спортыр, ухуэныгъэм ирахьэлIэ материалхэр къыщIэгъэкIыныр. “Республикэр иджыпсту зэрыт щытыкIэм къикIыху дэ я Iэр зэтедзауэ зыри щыдгъэсынукъым. Дэ Iэмал псори диIэщ Кавказ Ищхъэрэм пашэу дыщыщытын папщIэ”, - иухащ и къэпсэлъэныгъэр Къанокъуэ Арсен.

Конаревэ Наталье.

Сурэтхэр МАМИЙ Руслан трихащ

Жылагъуэ-чэнджэщэгъу советым лэжьэн щIедзэ

   КъБР-м и Президентым гъатхэпэм и 14-м Iэ зытридза Указым ипкъ иткIэ къызэрагъэпэща Жылагъуэ-чэнджэщэгъу со­ветым и япэ зэIущIэ ды­гъуэп­шыхь щызэхэтащ Правительствэм и унэм.

   Ар къызэIуихащ икIи ири­гъэ­кIуэ­кIащ Къэбэрдей-Балъкъэрым и Тхьэмадэ Къанокъуэ Арсен.

   Къэрал властым и органхэмрэ цIыхубэмрэ зызэхащIыкIынымкIэ, республикэм зэпIэзэрыту зиу­жьынымкIэ къалэнышхуэ зи пщэ­ къыдэхуэ а Советым и лэ­жьы­гъэр зэтеублэным теухуауэ щы­та зэIущIэм къыщыпсэлъахэщ КъБР-м и Парламентым и Уна­фэщI Бечелов Ильяс, КъБКъУ-м и Социально-гуманитар институтым философием­кIэ и кафедрэм и профессор Тхьэ­гъэпсо Хьэжысмел, Бизне­сым­кIэ Къэбэрдей-Балъкъэр ин­с­­ти­тутым и ректор Хъурей Феликс, ГъуазджэхэмкIэ Кавказ Ищ­хъэрэ институтым и проректор Эфендиев ФуIэд, Къэбэрдей-Балъкъэр щIэныгъэ центрым и унафэщI Иуан Петр, КъБР-м и Парламентым Мэкъумэш политикэмрэ щIыуэпсыр къэгъэсэбэ­пы­­нымкIэ и комитетым и уна­фэщI Несутулов Виктор, Иджырей гуманитар академием и студент Джаппуев Мусэ, Композиторхэм я союзым и унафэщI Темыркъан Борис сымэ.

   ЗэIущIэм щаубзыхуащ зэрылэжьэну щIыкIэр. Советым комитети 10 иIэмэ нэхъ тэмэму къа­лъы­тэри, абыхэм я унафэщIхэри ха­хащ. Советым и секретарь къалэныр и пщэ далъхьащ КъБР-м и Президентым и чэнджэщэгъу Тхьэгъэзит Юрий.

   Жылагъуэ-чэнджэщэгъу Советым хэтхэр мазищ къэс зэ зэхуэ­су я IуэхущIафэхэм тепсэлъы­хьы­ну, хуей хъумэ, апхуэдэ зэIущIэхэр нэхъ щIэх-щIэхыури ира­гъэкIуэкIыну зэгурыIуащ.

КЪУЭШРОКЪУЭ Линэ.

Езы чемпион дыдэми къигъэдзыхакъым

   “Спартак” (Налшык) - ЦСКА (Москва) - 0:1 (0:0). Налшык, “Спартак” стадион. Гъатхэпэм и 18-м. ЦIыху мин 15 еплъащ.

   Судьяр Тимофеев (Iузэв).

   “Спартак”: Чихрадзе, Битокъу, Джудович, Мостовой, Скворцов, Концедалов (Евсиков, 84), Мичков, Гогуа (Мэшыкъуэ, 6I), Пилипчук, Сердюков (Порошин, 80), Корчагин.

   ЦСКА: Акинфеев, Березуцкий В., Игнаше­вич, Березуцкий А., Одиа (Гусев, 72), Алдо­нин (Дуду, 83), Рахимич, Карвалью (Олич, 67), Жирков, Жо, Вагнер Лав.

   Топыр дигъэкIащ: Березуцкий В., 90+3 (0:1).

   Дагъуэ хуащIащ: Мостовой, Игнашевич, Кон­цедаловым, Вагнер Лав.

   Къэбэрдей-Балъкъэрыр зэрыщыту къахуэ­мыгъэсу мы зэIущIэм пэплъащ жыпIэныр, зы­ри жумыIэнращ. Зыгуэр къызыгурыIуэу са­бий садым кIуэхэм я деж къыщыщIэдзауэ зи ныбжь хэкIуэта дадэ, нанэхэм я деж щиухыжу псори нэхъыбэу зытепсэлъыхьыр Урысей Федерацэм щызыIэрыбгъэхьэ хъуну дамыгъэ псори (чемпионыгъэр, кубокыр, Суперкубокыр) зэщIэзыкъуэу Европэм и командэ нэхъ лъэщхэр щIызэпеуэ УЕФА-м и Кубокыр ди къэралым япэу къыхуэзыхьыфа, осетин щIалэ Газзаев Валерий зи тренер нэ­хъыщхьэ Москва и ЦСКА-р Налшык зэрыщыджэгунурт. Ар зи нэкIэ зэзыгъэ­лъэгъуну Iэмал зиIэхэр хэпщIыкIыу нэхъ мащIэ ищIат “Спартак” стадионым тIысыпIэ шэнт­жьей­­хэр зэрырагъэувам: япэм мин 20-м нэблагъэ ихуэу щытамэ, иджы ар мин 14-м нэсат. Абы щыщу миным нэс ди командэм и хьэр­хуэрэгъухэм ядэщIыну къэкIуэнухэм хуа­хъумэн хуейт.

   Стадионым зэрихьэну билетхэр щыджэ­гу­ну­ махуэм ящэну пасэу зэгурыIуами, нэхъ пасэу щIамыдзэу хъуакъым. КуэдыкIейт абыхэм къыщIэупщIэр.

   “Спартакымрэ” ЦСКА-мрэ я зэIущIэм щIи­дзэ­ным сыхьэт зыбжанэ иIэжу цIыхухэр стадионым екIуалIэу хуежьащ. Абы ихьэну билет зиIэ насыпыфIэхэм апхуэдиз дыдэ ехъуап­сэрт. Сыт хуэдиз гуфIэгъуэ щыIэт хьэщIэхэм ядэщIыну цIыхуи 150-рэ фIэкIа къызэры­мы­кIуам къыхэкIыу къэнахэр ящэжыну щы­щIа­дзам. Абы иужькIи, зэи къэмыхъуауэ, щыту зэ­IущIэм зэреплъыну билетхэри кассэм иратащ.

   Арати, “Спартак” стадионым IэпэдэупIэ имы­Iэу цIыхур из хъуащ. А псом ищIыIужкIэ абы и гъунэгъу лъагапIэхэм, унащхьэхэм, жы­гы­щхьэхэм къеп­лъых­хэр мащIэтэкъым.

Джэгум щIидзэным сыхьэт ныкъуэ иIэжу гуфIэгъуэ пшыхьыр ирагъэжьащ. Зеущэ Ауес Налшык и “Спартакым” и гимныр топ­джэгум дихьэххэр къыдежьууэ жиIащ. Сокъур Ольгэ, Текуев Амур, Ракитинэ Иринэ сымэ я уэрэд дахэхэр ягъэIуащ. ИужькIэ, КъБР-м спортымрэ щIалэгъуалэ IуэхухэмкIэ и министр, Олимп чемпион Къардэн Мурат и къэпсэлъэныгъэр зэфIэкIри, “Спартакымрэ” ЦСКА-мрэ я капитанхэу Мостовой Русланрэ Игнашевич Сергейрэ зэхьэзэхуэм и ныпыр яIэтащ.

   Иужьрей махуэхэм щыIа уэлбанэмрэ уэсымрэ губгъуэр ущыджэгуну хьэлъэ ящIа пэтми, зэпеуэм хуэзэша командэхэм зэуэ зрачащ. Футболист цIэрыIуэхэр ЦСКА-р хущIэкъуащ занщIэу тепщэныгъэр иубыдыну. АрщхьэкIэ, зырыз-тIурытIурэ адэ-мыдэкIэ къыщыха­щы­пы­­кIа ди “Спартакыр” зэман кIэщIым быдэу зэ­къуэувауэ къыщIэкIащ. Абы москвадэсхэр Iэпхлъэпх ищIащ икIи, икIуэ­тын дэнэ къэна, еплIанэ дакъикъэм япэу ­гъуэм еуащ.

   Хуэм-хуэмурэ чемпионым зыкъызэкъуихырт. Ар хущIэкъурт къаруушхуэкIэ ебгъэрыкIуэну. АрщхьэкIэ налшыкдэсхэм я гъуэм и бгъэдыхьэпIэхэр апхуэдизу лъэщу къра­гъэбыдэкIати, джэгум и япэ Iыхьэ ныкъуэм ЦСКА-м ди гъуэм шынагъуэ лъэпкъ къыхуихьыфакъым. Псом хуэмыдэу Iэзэт къэралым и гъуащхьауэ нэхъыфIхэм ящыщ зы Жирков кIуапIи-жапIи езымыт Битокъу Тимур. Ар игъащIэ лъандэрэ премьер-лигэм щыджэгуу фIэкIа пщIэнтэкъым.

   Загъэпсэхуу къихьэжа иужькIэ, Iуэхум зэрызимыхъуэжыр къилъытэри, Газзаевым и командэм и ебгъэрыкIуэныгъэр зыгъэлъэщыфыну гъуащхьауэхэр къригъэхьащ. Абыхэм “Спартакым” и гъуащхьэхъумэхэм я лэжьы­гъэм хэпщIыкIыу къыхагъэхъуащ. ИкIи хьэ­щIэ­хэм бжыгъэр къызэIуахыным иIэжар зы ма­щIэ дыдэщ - зэIущIэм и кIыхьагъкIэ бэлыхь ттезыгъэлъа Чиди Одиа зы метркIэ фIэкIа гъуэм пэмыжыжьэу топым еуа пэтми, Чихрадзе абы къригъэгъэзэфащ. ЦСКА-м и       гъуа­щхьауэм къыхуэнэжар и губжьыр рекламэ пхъэбгъум трикъутэнырщ.

   Джэгум зэрыщIидзэрэ увыIэгъуэ имыIэу “Спартакыр” тезыгъэгушхуэу цIыху мин            15-м я макъыр нэхъ лъэщыжу икIи ину Iурт. Абыхэм я гуапэ зэрыхъути, ди щIалэхэр къэралым щынэхъыфI дыдэ командэм зыкIи къигъэдзыхэртэкъым икIи абы дэрэжэгъуэ къаритырт. Зэрыстадиону къы­зэ­рыдэщIым налшыкдэсхэм я лъэр нэхъ жаныж ищIырт. ИкIи, къызэрихьэрэ куэд мыщIа По­рошинымрэ Мэшыкъуэмрэ псоми яIэ­щIэ­кIыу Акинфеевым и гъуэм бгъэдыхьэным зы мащIэщ иIэжар. АрщхьэкIэ джэгупIэ губгъуэ ятIэм топыр мащIэу къызэрызэтригъэувыIам къалъэщIигъэхьэжа Вагнер Лав футбол хабзэр къызэпиудри, ебгъэрыкIуэныгъэр къы­зэ­три­гъэувыIащ.

   ЗэIущIэм хухаха зэманыр щиухам таблом иджыри 0:0-р тетт. Зэрыхабзэу, абы судьям дакъикъэ зыбжанэ щIигъуащ. А зэман кIэ­щIым сытри къэхъуфынут. Япэ щIыкIэ ди “Спар­такым” и гъуащхьауэ Корчагин Эрик зэуа топыр штангэм техуащ. Абы къыкIэлъы­кIуэу москвадэсхэм я ебгъэрыкIуэныгъэм хэт Гусевыр налшыкдэсхэм я гъуащхьэхъумэм жьэхэпкIа щхьэкIэ судьям къуаншэу къилъы­тар хэгъэрейрщ. Штрафнойр къыхата иужь­кIэ, Березуцкэ зэкъуэшитIым язым и лъа­къуэр нэхъ кIыхьу къыщIэкIащ икIи хьэщIэ цIэрыIуэхэм текIуэныгъэр къахуэзыхьа топ закъуэр дигъэкIащ. ЦСКА-м зы гуфIэгъуэ иIэти, аргуэру къэралым и чемпион хъуауэ фIэ­кIа пщIэнтэкъым.

   ТекIуэ пэтрэ къыхагъэщIами, “Спартакым” къы­дэщIхэм ар IэгуауэкIэ джэгупIэ губгъуэм ирагъэкIыжащ. Нэрылъагъур фIэщщIыгъуейт - зэгъусэ зэрыхъурэ тхьэмахуэ фIэкIа дэмы­кIа­ми, ди щIалэхэм хуэфэщэну япэ зэIущIэм зы­къыщагъэлъэгъуащ. Нэхъыбэж зэрахузэ­фIэ­­кIынум шэч хэлъкъым.

   Налшык къищынэмыщIауэ Урысей Федерацэм футболымкIэ и зи чэзу чемпионатыр Москва, Санкт-Петербург, Къэзан къалэхэм къыщызэIуахащ. Абыхэм зыпэмыплъа бжы­гъэхэр кърикIуащ: “Москва” (Москва) - “Амкар” (Пермь) - 1:0, “Торпедо” (Москва) - “Томь” (Томск) - 1:2, “Спартак” (Москва) - “Луч-Энергия” (Владивосток) - 1:1, “Динамо” (Москва) - “Шинник” (Ярославль) - 1:1, “Локомотив” (Москва) - “Крылья Советов” (Самарэ) - 0:1, “Рубин” (Къэзан) - “Ростов” (Дон Iус Ростов) - 2:1, “Зенит” (Санкт-Петербург) - “Сатурн” (Москва область) - 1:1.

   КъыкIэлъыкIуэу гъатхэпэм и 26-м Налшык къэкIуэнущ нэгъабэрей зэхьэзэхуэм ды-жьын медалхэр къыщызыхьа, Урысей Федерацэм и чемпион 9 хъуа Москва и “Спартакыр”. Владивосток икIа “Луч-Энергием” япэ зэ­IущIэм зэрыщытемыкIуэфар Къэбэрдей-Балъкъэрым и къалащхьэм щригъэкъу­жыну ар хущIэкъунущ. Деплъынщ Iуэхум къикIым.

ГАЗЗАЕВ Валерий:

ФыкъыттекIуэным зы мащIэщ иIэжар

“Спартакымрэ” ЦСКА-мрэ я зэIущIэр иуха иужькIэ, командэхэм я тренер нэхъыщхьэхэм ирагъэкIуэкIа пресс-конференцым Газзаевыр гуфIэжу ныщIыхьащ. Ар икIи гурыIуэ­гъуэщ - хуабжьу гугъу ехьами, и гъэсэнхэр те­кIуэри очкоищ зыIэрагъэ­­­хьащ.

   - Къэбэрдей-Балъкъэрым щыпсэухэм но­бэрей махуэшхуэмкIэ сохъуэхъу, - къы­щIидзащ абы журналистхэм я упщIэм пэ­мыплъэу. - Премьер-лигэм щригъэкIуэ­кIа япэ зэIущIэр фи командэм хъарзынэу къехъулIащ. Си гуапэщ Налшык и “Спар­такым” адрей зэIущIэхэри апхуэдэу екIуу, псэемыблэжу иригъэкIуэкIыну.

   - Налшыкдэсхэр апхуэдэу зэрыджэгунум фыхуэхьэзырт?

   - Ди хьэрхуэрэгъум и джэгукIар сызыпэмыплъауэ къыщIэкIакъым. Налшык сыт щыгъуи командэ лъэщхэр иIэщ. Иджы премьер-лигэм япэ лъэбакъуэр екIуу щачыну зэрыхущIэкъунум шэч къытесхьэртэкъым икIи ар фIы дыдэу къайхъулIащ. Апхуэдэурэ иригъэкIуэкIмэ, Къэбэрдей-Балъкъэрым и “Спартакыр” премьер-лигэм фIыкIэ къыщыхэщынущ. Фи фIэщ фщIы, абы и япэ текIуэныгъэм куэдрэ фызыпимыгъэплъэн. Зэ­рыфлъэгъуащи, фыкъыттекIуэным зы мащIэщ иIэжар. Пэжщ, джэгу­пIэ губгъуэм и щытыкIэр зи Iэзагъымрэ псынщIагъымрэ нэхъыфI ди щIа­лэхэм нэхъ зэран къахуэхъуащ, ауэ Корчагиныр зэуа топыр штангэм те­мыхуэу гъуэм дыхьамэ, зыкъэдужьыжыну зэман къэнэжыртэ­къым.

   - Корвалью пасэу щIэпхъуэжам и щхьэусыгъуэр сыт?

   - Даниэл джэгупIэ губгъуэр зэрыятIэр къехьэлъэкIырт.

   - Чиди Одиа фIыуэ джэгурт, ауэ ари пхъуэжащ.

   - Абы и щхьэусыгъуэр нэгъуэщIщ - Гусевыр къихьэу текIуэныгъэр къыт­хуэзыхьыну топыр къыхитэн папщIэщ (мэдыхьэшх).

   - Уи гъэсэнхэм яхуэбгъэува къалэнхэр тэмэму ягъэзэщIа?

-                           ЩIалэхэмкIэ сыарэзыщ. Джэгур къызэрыгуэкIыу щытакъым, ауэ те­кIуэныгъэр къыщытхьащ.

КРАСНОЖАН Юрэ:

Нэхъапэм зэи  апхуэдэу къыддэщIакъым

“Спартакымрэ” ЦСКА-мрэ я зэIущIэр иуха иужькIэ, командэхэм я тренер нэхъыщхьэхэм ирагъэкIуэкIа пресс-конференцым Газзаевыр гуфIэжу ныщIыхьащ. Ар икIи гурыIуэ­гъуэщ - хуабжьу гугъу ехьами, и гъэсэнхэр те­кIуэри очкоищ зыIэрагъэ­­­хьащ.

   - Къэбэрдей-Балъкъэрым щыпсэухэм но­бэрей махуэшхуэмкIэ сохъуэхъу, - къы­щIидзащ абы журналистхэм я упщIэм пэ­мыплъэу. - Премьер-лигэм щригъэкIуэ­кIа япэ зэIущIэр фи командэм хъарзынэу къехъулIащ. Си гуапэщ Налшык и “Спар­такым” адрей зэIущIэхэри апхуэдэу екIуу, псэемыблэжу иригъэкIуэкIыну.

   - Налшыкдэсхэр апхуэдэу зэрыджэгунум фыхуэхьэзырт?

   - Ди хьэрхуэрэгъум и джэгукIар сызыпэмыплъауэ къыщIэкIакъым. Налшык сыт щыгъуи командэ лъэщхэр иIэщ. Иджы премьер-лигэм япэ лъэбакъуэр екIуу щачыну зэрыхущIэкъунум шэч къытесхьэртэкъым икIи ар фIы дыдэу къайхъулIащ. Апхуэдэурэ иригъэкIуэкIмэ, Къэбэрдей-Балъкъэрым и “Спартакыр” премьер-лигэм фIыкIэ къыщыхэщынущ. Фи фIэщ фщIы, абы и япэ текIуэныгъэм куэдрэ фызыпимыгъэплъэн. Зэ­рыфлъэгъуащи, фыкъыттекIуэным зы мащIэщ иIэжар. Пэжщ, джэгу­пIэ губгъуэм и щытыкIэр зи Iэзагъымрэ псынщIагъымрэ нэхъыфI ди щIа­лэхэм нэхъ зэран къахуэхъуащ, ауэ Корчагиныр зэуа топыр штангэм те­мыхуэу гъуэм дыхьамэ, зыкъэдужьыжыну зэман къэнэжыртэ­къым.

   - Корвалью пасэу щIэпхъуэжам и щхьэусыгъуэр сыт?

   - Даниэл джэгупIэ губгъуэр зэрыятIэр къехьэлъэкIырт.

   - Чиди Одиа фIыуэ джэгурт, ауэ ари пхъуэжащ.

   - Абы и щхьэусыгъуэр нэгъуэщIщ - Гусевыр къихьэу текIуэныгъэр къыт­хуэзыхьыну топыр къыхитэн папщIэщ (мэдыхьэшх).

   - Уи гъэсэнхэм яхуэбгъэува къалэнхэр тэмэму ягъэзэщIа?

   - ЩIалэхэмкIэ сыарэзыщ. Джэгур къызэрыгуэкIыу щытакъым, ауэ те­кIуэныгъэр къыщытхьащ.

ЩIыхь зиIэм щIыжьи хуэфащэщ

Пьесэр IутIыж Борис еймэ, режиссерыр Теувэж Сулъ­тIан­мэ, роль нэхъыщхьэхэр зыгъэ­защIэхэр Мысостышхуэ Пщы­зэ­бий (Тиресий), ЖьакIэмыхъу КIунэ  (Эпикастэ), КIэмыргуей Валентин (Эдип), Быдэ Хьэсэн (Креон) сымэ щыаракIэ, спектаклыр къаймыхъулIэнкIэ, ар театрым и лэжьыгъэ нэхъыфI дыдэхэм ящыщ зы мыхъункIэ Iэмал иIакъым. Си щхьэкIэ мыр етIуанэ “Эдипым” соплъ­ри, си гур схуесэркъым сценэм ще­кIуэкIым. Дауи есэн зы цIыхум адрейм кIэлъызэри­хьэ­фын­кIэ хъуну залымыгъэм, абы цIыху гъащIэр зэрызыIэ­щIилъ­хьэ щIыкIэм и щапхъэ уи нэгу щыщIэкIкIэ.

   Ролыр зыгъэзэщIа, спектаклым щыджэгуа жыпIэну къысхуегъэзэгъыркъым мы зи гугъу сщIа артистхэм теухуауэ. Драматургым къигупсысар езыхэм я нэгу щIэкI   гуэр хуэдэу, я нэпс­­ри я дэтхэнэ псалъэри гум­рэ псэмрэ къызэрыбгъэ­дэ­кIыр нэрылъагъут. Зыгуэрым и щхьэзыфIэфIыгъэмрэ залым къебэкIымрэ я хъым ихуам и псэм игъэв хьэзабыр Эпикастэрэ Эдипрэ я мызакъуэу, Тиресии ишэчын хуей мэхъу. Узижагъуэным иущIэ абы и гум щихъумэ щэхур! ЦIыху зыбжанэм я гъащIэмрэ пащтыхьы­гъуэмрэ зэтезыкъутэфын щэхущ, езым и гъащIэр щIитыну хьэзырщ ар къимыIуэтэн щхьэ­­кIэ. ЛIыжьыр фIырыфI­кIэ къазэрыхуэмыгъэпсэлъэ­нур­ къащыгурыIуэкIэ, къэзыгъэдзыхэн хэкIыпIэ къа­гъуэт - и пхъурылъхур яукIынущ щэхур къажримыIэнумэ. Тиресий къиIуатэ щэхур нэхъ хьэлъэ хъухукIэ, и макъми и фэ­ми зехъуэж. Апхуэдэ дыдэщ Эпикастэрэ Эдипри. Сыт хуэдиз къару яфIэкIуэдар сценэм ита артистхэм? Зэрешам гу лъып­тэмэ, артистыр мыджэгуфауэ аращ жызыIэ щыIэщ.  Ауэ сэ сыарэзыкъым абыкIэ. Я гури я псэри зэрыхалъхьар ядэплъагъун хуейкъэ?! Мысос­тышхуэм и гъусэу сценэм уиту ухуэмыхумэ, абы и зэфIэкIым уди­къузапэмэ, ролым упэмы­лъэ­­­щауэ, ар фагъуэ къыпIэ­щIэ­хъу­хьауэ аращи, артистыгъэ пхэ­лъыххэмэ, ар къэбгъэ­лъэгъуэн хуейщ. Армырауэ пIэрэ КIэмыругей Валентин зэи хуэмыдэжу гъуэзэджэу щIэ­джэгур? Армырауэ пIэрэ Тиресий и пхъурылъхуу джэгу ТыIэщ Маринэ и ролыр псалъэншэми, сце­нэм зэритар дакъикъэ бжы­гъэми, и нэгум къищ зэпIэ­зэ­ры­тыгъэм, и нэщхъеикIэм ущIи­хьэхур?

   “Театрым гъащIэм уригъэгуп­сы­сын щхьэкIэ, гъащIэ къызэ­ры­гуэкIым къыщыхъу Iуэхухэм нэхърэ нэхъ лъэщу, нэхъ гъэн­щIауэ щытын хуейщ. Фочыр нэ­щанэм щебгъапщэкIэ, тIэкIу нэхъ лъагэIуэу тебубыдэн хуейщ”, - жызыIа Франц Каф­кэ и гупсысэр зэрыпэжыр “Эди­пым” ди фIэщ ещI. Пьесэм лъабжьэ хуэхъуа Iуэхугъуэр зэхьэлIа пасэрей алыджхэмрэ иджырей щIэблэмрэ сыт хуэдиз лIэщIыгъуэ ди зэхуакум дэт? ИтIани, дегъэпIейтей. Абы и щхьэусыгъуэр цIыху­гъэн­шагъэ, залымыгъэ, фы­гъуэ, тетыгъуэ зэримыгъэхуэн жыхуэтIэхэр сыт хуэдэ зэмани зэрыщыIэр икIи зэрыщыIэнур арагъэнщ.

   Сыту гуапэ дунейпсо утыку ипхьэ хъун пьесэ, спектакль, роль къэзыгъэщI цIыху гъуэзэджэхэр дызэриIэр зыхэпщIэ­ныр! Сытуи Iуэхушхуэ абыхэм я зэфIэкIыр къанэ щымыIэу къызэрытхуэмыгъэсэбэпыр! Екъум еуэ, жыхуаIэм ещхьу, Пщы­зэбий сыт хуэдиз роль имы­гъэзэщIами, нэхъыфIыж дяпэ­кIэ къыпэплъэу, абы и зэ­фIэкI псор иджыри нэсу имы­гъэ­­лъэгъуауэ къысщохъу.

   Театр гъуазджэм зезыгъэужьа, адыгэбзэм и гуэныхь къы­зы­темына, напэрэ щIыхьрэ иIэуи IэнатIэм апхуэдиз илъэсым пэрыта цIыхум хужаIэн ягъуэ­тынтэкъэ!

   Спектакль нэужьым сценэм къихьащ артист Къумахуэ Мухьэдин. Ар къоджэ Къэрал Думэм и депутат, Дунейпсо Адыгэ­ Хасэм и президент Нэхущ Заур­бий къызэрехъуэхъу теле-   граммэм. Нэхущым къыхегъэщ илъэс 47-рэ хъуауэ театрым и актеру лажьэ, режиссеру спектакль 20-м щIигъу зыгъэува Мы­состышхуэ Пщызэбий хуэдэ лъэпкъым къыхэкIыныр насыпу къызэрилъытэр.

   Спектакль псом щIэсыну зэ­ман къыхудэгъэхуакъым, ауэ абы и кIэм кърихьэлIат ­КъБР-м и Президент Къанокъуэ Арсен. Ар къыщыпсалъэм жиIащ нобэ ягъэлъапIэ артистым щIыхьым я нэхъ иныр зэры­хуэ­фащэр. Республикэм и Парламентым, Правительствэм, езым къабгъэдэкIыу ар ехъуэ­хъуащ Пщызэбий икIи къыхи­гъэщащ Мысостышхуэм и гъа­щIэмрэ и лэжьыгъэмрэ щапхъэ нэс зэрырикъур. “Уэ гъуазджэм и лъагапIэм унэсащ, театрым и гъэтIылъыгъэ нэхъыфIхэм щыщ хъуащ бгъэзэщIа ролхэр. Псэ къабзэ, цIыхури хэкури фIыуэ зылъагъу - ахэращ уэ къэбгъэщIа образхэм ебэкIыр. Си фIэщ мэхъу ахэр щапхъэу иджыри куэдрэ зэрыщытынур”, - жиIащ Президентым. Ар къеджащ Мысостышхуэ Пщызэбий КъБР-м и дамыгъэ нэхъ лъапIэ дыдэр - ЩIыхь тхы­лъыр - къызэрыратым теухуа Унафэм. Ауэ абыкIэ зэфIэкIакъым. Езым къыбгъэдэкIыу абы цIы­хубэм фIыуэ ялъагъу артистым автомашинэ тыгъэ хуищIащ.

   - Пщызэбий, си къуэшыжь, Тхьэм куэдрэ утхуигъэупсэу уи зэ­чий инымкIэ дыбгъэгу­фIэу, - къы­щIидзащ и псалъэр щэн­хабзэмкIэ министр Тут Заур. - Ролищэм щIигъу театрымрэ киномрэ щыбгъэзэщIащ, зым нэхърэ адрейр нэхъыфIыжу. Уэ езыми спектакль гукъинэжхэр бгъэуващ. Нобэ “Эдипым” щыт­лъэ­гъуа уи лэжьыгъэр гъуэзэ­джэщ. Тхьэм уигъэпсэу, ури­гъэ­­фIакIуэ.

   Акъ Мухьэрбэч и цIэр зезыхьэ (КъШР) Адыгэ драмэ театрым и артист Думэныщ Вла­­ди­мир, республикэм и профсоюзхэм я федерацэм и унафэщI Тау Пщыкъан, Шэджэм район администрацэм и унафэщIым и къуэдзэ Уэдыжь Хьэсанш, филологие щIэныгъэхэм я доктор ЦIыпIынэ Аслъэн, Музыкэ театрымрэ “Бжьамий” ансамблымрэ я унафэщIхэу Мэкъуауэ Хьэсэнрэ Бекъул Леонидрэ, мэкъумэш IуэхухэмкIэ щIэ­ны­гъэ-къэхутакIуэ институтым и лэжьакIуэ ЖьакIэмыхъу  Мухьэмэд, “Рос­­сельхознадзор” управленэм и унафэщI Сэхъурокъуэ Хьэутий, КъБР-м щIэныгъэмрэ егъэ­джэ­ныгъэм­кIэ и министр Що­джэн Ахьмэдрэ абы и къуэдзэ Дьяченко Аинэ, нэгъуэщIхэми псалъэ гуапэ куэд хужаIащ Пщы­зэбий. Уэрэд жыIэнми, тхэн­ми, усэ къе­­джэнми хуэIэ­кIуэлъакIуэ, щIэблэр гъуаз­джэм хэшэным зи гуащIэ хэзылъхьэ цIыхум фIыщIэ зэры­хуа­щIыр жаIащ абыхэм. Къэпсэлъахэм ящыщщ Црым Руслан, Псыгуэнсу къуа­жэ администрацэм и унафэ­­­щIыр. Абы жиIащ Пщызэбий ира­­­гъэблэгъэжу я деж щагъэ­лъэ­­­пIэну зэрыхуейр.

   Пшыхьыр зея Мысостышхуэ Пщызэбий   фIыщIэ яхуищIащ къызэхуэсахэм. Президентым зыхуигъазэри жиIащ абы и мурадхэр къехъулIэну зэригуапэр, ар нэрылъагъу тхуэхъумэ, лъэпкъым зэринасыпыр.

   Апхуэдэу иухащ Адыгэ  театрым и тхыдэр купщIафIэ зы-щIа, цIыхум фIыуэ ялъагъу Мысостышхуэ Пщызэбий и ­щIы­хь­кIэ къызэрагъэпэща зэхыхьэр.

Ширдий Маринэ.

ДИ КЪУЭШ РЕСПУБЛИКЭХЭМ

ХэкIыпIэ

щыIэу къелъытэ

   Сыхъум. Абхъазым и Президент Бэгъэпщ Сергейрэ Республикэм нэгъуэщI къэрал IуэхухэмкIэ и министр Шамбэ Сергейрэ иджыблагъэ Сыхъум щрагъэблэгъащ Урысей Федераиэм НэгъуэщI къэрал IуэхухэмкIэ и министерствэм и лIыкIуэ Бочарников Михаил.

   ХьэщIэр Абхъазым къыщIэ­кIуар куржы-абхъаз зэпсэлъэны­гъэ­хэм пыщэжынымкIэ щыIэ Iэ­мал­­хэм тепсэлъыхьыну аращ. “Тби­­лиси сы­щыщыIам щыгъуэ гу лъыстащ Гру­зием и унафэщIхэм иужьрей зэманым къемызэгъыу зыкъызэрагъэлъэгъуам хущIе­гъуэ­жа хуэдэу защIу. Дауэ хъуми, ахэр къуа­н­­шэщ куржы-абхъаз зэхущы­ты­кIэхэр къызэрызэщIагъэплъэ­жам­кIэ, гупсысэ хэлъу Iуэхум зэрыб­гъэ­­дэмыхьэмкIэ. Абыхэм зэрыза­щIым фIы кърикIуэнукъым, цIыху­­хэр къызэщIигъэстын фIэкIа”, - жиIащ Бо­чарниковым.

Урысейм тралъхьэ

   Мазаем и кIэхэм Грузием и парламентым и депутатхэм къыхалъхьауэ щытащ парламент комиссэ къызэрагъэпэщыну, Абхъазымрэ Осетие Ипщэмрэ щезэуа зэманым хэщIыныгъэу игъуэтар Урысей Федерацэм ирагъэпшыныжын щхьэкIэ ар зыхуэдизыр кърагъэпщытэну. Уеблэмэ, доллар мелард 15 къагъэ­лъэгъуауэ щытащ.

   ДепутаТхэм а ахъшэм и бжы­гъэри нэхъыбэ ящIынут щIыпIэ правительствэм унафэр къадиIы­гъа­уэ щытамэ. Грузием и къэрал министр Хаиндравэ Георгий къыхигъэщащ а IуэхумкIэ Урысейм ены­къуэкъун мурад куржыхэм зэ­рамыIэр. Ауэ абы къикIыркъым Тби­лиси и псалъэр пщэдей имы­хъуэжыну.

ЩакIуэхэм я зэранкIэ

   Мейкъуапэ. “Кубаньэнерго” ОАО-м иджыблагъэ щакIуэ гупым иригъэпшыныжащ сом мин 66-рэ, нэщанэ еуэурэ электролинием пы­щIа изолятору 30 къызэрыпаудам къыхэкIыу. Абыхэм я зэранкIэ Мейкъуапэрэ Мейкъуапэ районымрэ токыншэу къанэ пэтащ.

   IуэхущIапIэм и унафэщIхэм къыщIагъэщащ Мирнэ, Табачнэ жылагъуэ зэхуакум дэт электролинэм пыдза изолятор 30 бзаджа­щIэ­хэм  къызэрыпаудар.  Абыхэм  ялэжьа  Iуэху  мыщхьэпэр гъэзэ­кIуэ­жыным сыхьэт 15 трагъэкIуэ­дащ. Ми­лиционерхэм хъыбар зэ­рыра­гъащIэу щIэпхъаджащIэхэр къэ­лъыхъуэн щIадзащ икIи щIэх дыдэу сэтей къащIащ. ахэр Мей­къуапэ куейм щыпсэу щакIуэ зыбжанэт. ЩакIуэ здэщыIам я Iуэху къи­мыкIауэ къыщагъэзэжым, я бампIэр изоляторхэм тракъутауэ арат. Iуэхур куу ямыщIын щхьэ­кIэ абыхэм сом мин 66-рэ япшыны­жащ.

БзаджащIэхэр мэятэ

   Черкесск. Къэрэшей-Шэр­джэ­сым драмэмрэ комедиемкIэ и театрым и лэжьыгъэр пIалъэкIэ къагъэувыIащ.

   Абы и щхьэусыгъуэр театрым мафIэс къыщыхъункIэ шынагъуэ щыIэу Черкесск дэт мафIэсгъэун­кIыфI IуэхущIапIэм и IэщIагъэлI­хэм къызэрыщIагъэщарщ. Апхуэдэ хъыбар иджыблагъэ “Интерфаксым” иригъэщIащ а IэнатIэм и унафэщI Власенкэ Виталий.

   “Интерфаксым” къызэритамкIэ, махуищ и пэ Къэрэшей-Шэрджэсым и муфтий Бердыев Исмэхьил и пщIан­тIэм щIэпхъаджащIэ гуп ав­томаткIэ дэуащ. Ахэр хэт хъунуми щIыпIэ милиционерхэм зэхагъэкI.

Хьэщыкъуей Олег.

ссылки

ГАЗЕТЫМ И ЛЭЖЬАКIУЭХАР

къыдэкIыгъуэхэр

Copyright © 2005 Buch e-mail: [email protected]