|
|
|
ФИФI ФЫМЫГЪЭПУД, ФИ IЕЙ ФЫМЫГЪЭПЩКIУ |
|
|
|||
АДЫГЭ ПСАЛЪЭ |
|
||||||
|
КъБР-м И ПАРЛАМЕНТЫМРЭ ПРАВИТЕЛЬСТВЭМРЭ Я ГАЗЕТ |
|
||||||
|
сайт газеты «Адыгэпсалъэ»
2006 гъэм гъатхэпэм и 10 |
|||||||
|
газетыр 1924 гъэм и мэкъуауэгъуэ мазэм и 1 лъандэрэ къыдокI |
|||||||
|
ХЪЫБАРЫЩIЭХЭР
ТХЫДЭ
ХЪЫБАРЕГЪАЩIЭ
|
english |
адыгэбзэ |
|
||||
|
ЗЫЩ1ЭУПЩ1ЭРИ КУЭДУ, ЖЭУАПХЭРИ ГЪЭХУАУЭ
Шемякин (Къардэн) Михаилрэ лъэпкъ интеллигенцэмрэ я зэIущIэ Къэрал концерт гъэлъэгъуапIэм щызэхэтащ. Ар къызэIуихащ Правительствэм и унафэщIым и къуэдзэ Балъкъыз Михаил. ХьэщIэм бгъэдэсащ КъБР-м и Парламентым и УнафэщI Бечелов Ильяс, Къэрал филармонием и симфоние оркестрым и дирижер нэхъыщхьэ Темыркъан Борис, Къардэн лъэпкъым щыщ нэхъыжьхэу Михаилрэ Хьэбилрэ, ГъуазджэмкIэ Кавказ Ищхъэрэ къэрал институтым и ректор Рахаев Анатолэ. ЗэIущIэм къыщыпсэлъащ ди республикэм и сурэтыщI цIэрыIуэ Бгъэжьнокъуэ Заурбэч, Гуманитар къэхутэныгъэхэмкIэ институтым и унафэщI Думэн Хьэсэн, КъБР-м и ТхакIуэхэм я союзым и унафэщI Созаев Ахъмэт, сабий художественнэ еджапIэм и унафэщI Зэхъуэхъу Валерэ, Къардэн Мушэхьид сымэ. СыхьэтитIкIэ екIуэкIа зэIущIэм Шемякиным жэуап щритащ хэгъэрейхэм я упщIэ куэдым.
Концерт гъэлъэгъуапIэм щекIуэкIа зэIущIэм и ужькIэ КъБР-м и Лъэпкъ музейм къыщызэIуахащ Шемякин Михаил и IэдакъэщIэкIхэм я гъэлъэгъуэныгъэ, “Шар в искусстве” зыфIищар. СурэтыщI цIэрыIуэм и гъащIэм, и гуащIэм къызэхуэсахэр щигъэгъуазэри, ар ди щIыналъэм къызэрыкIуам мыхьэнэуэ иIэм кIэщIу тепсэлъыхьащ ди республикэм и Правительствэм и унафэщI Губин Геннадий. Ар гуапэу хьэщIэм ехъуэхъуащ “КъБР-м и цIыхубэ сурэтыщI” цIэ лъапIэр зэрыфIащамкIэ. Шемякиным къыхигъэщащ щIыпIэ Iэджэм цIэ лъапIэхэр къыщыфIащами, Къэбэрдей-Балъкъэрым ейр нэхъ зэригъэлъэпIэнур. Шемякин Михаил зэман къигъуэту ди деж къызэрыкIуам щхьэкIэ фIыщIэ хуащIу, абы и IэдакъэщIэкIхэм дунейпсо гъуазджэм щаIыгъ увыпIэм и гугъу ящIу зэIущIэм къыщыпсэлъащ сурэтыщI цIэрыIуэ Бгъэжьнокъуэ Заурбэч, Къэрэшей-Шэрджэсым къикIа хьэщIэхэм ящыщу усакIуэ Псыхэмыхьэ Мусэрэ сурэтыщI цIэрыIуэ Хьэгъундокъуэ Мухьэмэдрэ, ГъуазджэмкIэ Кавказ Ищхъэрэ институтым и ректор Рахаев Анатолэ сымэ.
ИСТЕПАН Залинэ.
ДИ КЪУЭЩ РЕСПУБЛИКЭХЭМ
Быдэ и анэ гъыркъым
Сыхъум. Абхъазым и правительствэм и унафэкIэ Урысей Федерацэм къикIыу джэд, джэдылхэр щIыналъэм кърашэныр пIалъэкIэ щагъэтащ, джэд пыхусыхум зыщахъумэу. Абы къыдэкIуэу джэд псэу, джэдхэкIхэр республикэм и тыкуэнхэм, бэзэрхэм щащэу ядэркъым. Абхъазым иджыпстукIэ джэд пыхусыху щыIэкъым, ауэ зэрыжаIэщи, быдэ и анэ гъыркъым. Экологие шынагъуэншагъэмкIэ управленэм и унафэщI Дбар Роман къызэрыхигъэщамкIэ, джэд пыхусыхум щIыналъэм зыщиубгъункIэ шынагъуэ щыIэкъым. Ар къызыхэкI вирусыр щIыпIэм куэду къыщешх уэшхым иукIынущ, итIанэ цIыхухэр Iуву зэхэскъыми, зэрыцIэлэжынукъым. ЕгъэджакIуэхэр егъэпажэ
Мейкъуапэ. 2005 гъэм Адыгэ Республикэм иIа ехъулIэныгъэхэмрэ къыпэщыт къалэнхэмрэ теухуа зэIущIэ правительствэм и унэм иджыблагъэ щекIуэкIащ. Абы и лэжьыгъэм хэта Президент Щэумэн Хьэзрэт къызэхуэсахэм яхутепсэлъыхьащ егъэджэныгъэм теухуа лэжьыгъэхэр республикэм зэрыщекIуэкI щIыкIэм. ИкIи къыхигъэщащ «Адыгейм и егъэджакIуэ нэхъыфI» республикэ зэхьэзэхуэм щытекIуахэр ахъшэ саугъэтхэмкIэ ягъэпажэну апхуэдэ унафэм Iэ зэрыщIидзар: зэпеуэм япэ увыпIэ къыщызыхьым сом мин 50 (япэм щыгъуэ ар зэрыхъуар сом мин 15-щ), етIуанэ, ещанэ хъухэм сом мин 20 зырыз иратынущ. Республикэм егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэмкIэ и министр Жьадэ Анзаур къыщыпсалъэм къыхигъэщащ лъэпкъ проектым ипкъ иткIэ Адыгейм и школхэр компьютерхэмкIэ къызэрагъэпэщын папщIэ сом мелуан 1,5-рэ, Интернетым зыпащIэн щхьэкIэ сом мин 250-рэ, лабораторэ оборудованэхэм папщIэ зы сом мелуан къызэраутIыпщар. ЗэIущIэм и кIэм Адыгейм и Президентым къыбгъэдэкIыу ахъшэ саугъэтхэр егъэджакIуэ нэхъыфIхэм иратащ.
Хьэщыкъуей Олег.
ГУМ ИХУЖЫНУКЪЫМ
Гъатхэпэм и 8-м Фэеплъ утым пэкIу щекIуэкIащ балъкъэрхэр езыхэм я лъахэм ирагъэкIыу Азие Курытым зэрагъэIэпхъуэрэ илъэс 62-рэ зэрырикъум теухуауэ. Лей зытехьахэм я фэеплъыр зыгъэлъэпIахэм яхэтащ республикэм и Парламентым и Iэтащхьэ Бечелов Ильяс, КъБР-м и Правительствэм и УнафэщI Губин Геннадий, УФ-м и Федерацэ Зэхуэсым хэт Чеченов Хъусейн, КъБР-м и Президентым и администрацэм и унафэщI Шондыр Олег, республикэм и Президентым и чэнджэщэгъухэу Уянаевэ Аминатрэ Тхьэгъэзит Юрийрэ, Правительствэм и унафэщIым и къуэдзэ Балъкъыз Михаил, КъБР-м и ХэхакIуэ комиссэм и унафэщI Зумакулов Борис, Правительствэм щыщхэр, Парламентым и депутатхэр, республикэм и муслъымэнхэм я IуэхущIапIэм и унафэщIым и къуэдзэ Атмурзаев ТIэхьир-хьэжы, Къэбэрдей Адыгэ Хасэм и тхьэмадэ ХьэфIыцIэ Мухьэмэд, КъБР-м и ТхакIуэхэм я союзым и унафэщI Созаев Ахъмэт, щэнхабзэмрэ гъуазджэмрэ я лэжьакIуэхэм я лIыкIуэхэр, Налшык, республикэм и къуажэхэмрэ куейхэмрэ къикIахэр. Мыбы щыIащ творчествэм и дунейпсо академием и академик Гладышев Георгий, Тэрч къэзакъхэм я атаман Инковцов Михаил, «Алан» къэрэшей жылагъуэ зэгухьэныгъэм и тхьэмадэ Катчиев Ахъмэт, Дунейпсо «Алан» конгрессым и президент Хетагуров Казбек, Осетие Ипщэм и премьер-министру щыта Хугаев Георгий, сурэтыщI цIэрыIуэ Шемякин Михаил сымэ. ЗэIущIэм къыщыпсэлъащ балъкъэр лъэпкъым и «Алан» республикэ жылагъуэ зэгухьэныгъэм и тхьэмадэ Беппаев Суфян. Абы жиIащ: «Дэ нобэ мыбы дыщызэхуэсащ гъэунэхуныгъэ хьэлъэхэм хэта балъкъэр лъэпкъым къращIылIа геноцидым хэкIуэдахэм я фэеплъыр дгъэлъэпIэну. Залымыгъэм ди лъэпкъэгъу минхэм я гъащIэр ихьащ. ХьэкIэкхъуэкIагъэр псом япэу зыхуэгъэзар цIыхубзхэрт, сабийхэрт, лIыжь-фызыжьхэрт. Абы щыгъуэми балъкъэр цIыхухъу куэд зауэм щыIэт, текIуэныгъэр къагъэблагъэу. Мы махуэ гуауэм дэ Къэзахъстанымрэ Азие Курыхымрэ я лъэпкъхэм, апхуэдэу ди къуэш адыгэхэм, Кавказ Ищхъэрэм и республикэхэм фIыщIэшхуэ яхудощI балъкъэрхэм я тхыдэм щынэхъ хьэлъэ дыдэ лъэхъэнэм ахэр щIэгъэкъуэн къызэрытхуэхъуам папщIэ». Муслъымэн хабзэм тету Атмурзаев ТIахьир-хьэжы къызэхуэсахэм дыуэ яригъэщIащ. ИужькIэ Правительствэм и УнафэщI Губин Геннадий я пашэу удз гъэгъахэр тралъхьащ балъкъэр лъэпкъым и къуэ гъуэзэджэ, лъэпкъ литературэм и лъабжьэр зыгъэтIылъа Мечиев Кязим и кхъащхьэм. Къызэхуэсахэм иужькIэ щыгъуазэ зыхуащIащ балъкъэр лъэпкъым и дыгъуасэрей махуэмрэ иджырей гъащIэмрэ теухуа музей-мемориалым. ПэкIум къыщеджащ Къэбэрдей-Балъкъэрым и Президент Къанокъуэ Арсен республикэм и цIыху псоми зэрызахуигъэзам.
Моттаевэ Светланэ. Сурэтыр тезыхар ЕЛЪКЪЭН Артурщ.
АЩХЪУЭТ РАЕ: «УАХЪТЫНШАГЪЭМ ПЫЩ1А 1УЭХУЩ ДЫЗЫПЭРЫТЫР»
Илъэс ещанэ хъуауэ гъатхэпэм и 10-м Архивхэм я махуэр ягъэлъапIэ. Ар ди щхьэусыгъуэу дэ дыкIуащ КъБР-м и тхыдэщIэм и дэфтэрхэр щагъэтIылъ Центрымрэ тхыдэтх-архивистхэм я Урысей обществэм и Къэбэрдей-Балъкъэр къудамэмрэ я унафэщI Ащхъуэт Рае деж. - Рае, узиунафэщI Центрым и гъэпсыкIэм, абы и къалэнхэм, фэ зэхуэфхьэс икIи фхъумэ дэфтэрхэр зыхуэдэм утезгъэпсэлъыхьынут. - КъБР-м и тхыдэщIэм и дэфтэрхэр щагъэтIылъ Центрыр республикэм ис лъэпкъхэм я тхыдэм и гъэтIылъыпIэ инщ икIи и мыхьэнэкIэ уасэ зыхуумыщIыфынщ. Жылагъуэм дежкIэ мыхьэнэшхуэ зиIэ Iуэхугъуищ егъэзащIэ Центрым: дэфтэрхэр хъумэн; абы зэпымычу щIэ къыхэгъэхъуэн; дэфтэрхэм къыщIэупщIэхэм ядэлэжьэн. ЗэрыгурыIуэгъуэщи, а Iуэхухэм щхьэхуэу елэжь цIыхухэмрэ отделхэмрэ диIэщ. Зэуэ къыхэзгъэщыну сыхуейт зи IэщIагъэм хуэмыпэж, ар фIыуэ зымылъагъу ди Центрым зэрыщымылажьэр. - Рае, а зи гугъу пщIа дэфтэрхэм ящыщ дэтхэнэми хуит хуэфщIрэ къыщIэупщIэхэр, хьэмэрэ щэху, вгъэлъэгъуэну фызыхуимыт щыIэ? - Къэрал щыхъукIэ, щэху имыIэнкIэ Iэмал иIэкъым, ауэ ди къэралыгъуэм щекIуэкI демократие Iуэхугъуэхэм я фIыщIэкIэ, щэху куэдыр наIуэ къэхъуащ. “Щэхущ” , “Щэху дыдэщ” жиIэу зытетха дэфтэрхэр япэм зэхуэщIат. Министрхэм я Советым 1992 гъэм унафэ къыдигъэкIащ парт архивым хэлъ дэфтэрхэм “щэху” грифыр ятехыным теухуауэ. Абы лъандэрэ республикэм и тхыдэм и напэкIуэцI куэдым зыщыдгъэгъуэзэну Iэмал диIэщ. Центрым щахъумэ фондыр 1541-рэ хъуащ, XX лIэщIыгъуэм къыщыщIэдзауэ 2005 гъэм къэсыху зэманым пыщIа Iуэхугъуэ 184360-рэ къызэщIаубыдэу. Дэфтэр щхьэхуэ гуэрхэр диIэщ XVIII лIэщIыгъуэм ехьэлIауэ. Ди Центрым лъабжьэ хуэхъуар парт архивращи, дэ дохъумэ парт, комсомол организацэхэм я дэфтэрхэр, абы къищынэмыщIауэ диIэщ Граждан зауэм, Хэку зауэшхуэм теухуа дэфтэрхэри. Мыбыхэм Къэбэрдей-Балъкъэрым и гъащIэр зыхуэдар къагъэлъагъуэ, щэнхабзэ, щIэныгъэ, узыншагъэ, спорт, нэгъуэщI лъэныкъуэ куэдкIи. 1991 гъэ лъандэрэ дэ тхъумэну къыдощтэ жылагъуэ-политикэ организацэхэм я дэфтэрхэр. Мы зэманым япэм нэхърэ куэдкIэ нэхъ зэIухащ архивхэр. Псалъэм папщIэ, и къуажэм и тхыдэр е дэзыхьэха Iуэхугъуэм теухуа зыгуэр къэзыщIэну хуейм лъэIу тхылъ етхри, дэфтэрхэм еплъыну хуит дощI. Ауэ щыIэщ цIыху щхьэхуэхэм я архив, зэрыжаIэщи, япэ къэсыр хэдгъэплъэну къемыкIуу. Апхуэдэ дэфтэрхэр хуит зыхуэтщIыр архивыр зейр е абы и бынхэращ. НэгъуэщIхэм а дэфтэрхэм зыщагъэгъуэзэну хуеймэ, абы и бынхэм ящыщ арэзы хъун хуейщ. - ЦIыху щхьэхуэхэр къэтщтэнщи, зи фонд зэвгъэпэщахэм щыщу зыбжанэм я цIэ къипIуэну сыхуейт. - Жылагъуэ-политикэ лэжьакIуэу щытахэм ящыщу Мэлбахъуэ Тимборэ, Зумакулов Борис, Кульбаев Мухьэжыр, Дэхъушокъуэ Мусэ, нэгъуэщIхэми. Щэнхабзэмрэ гъуазджэмрэ я цIыху цIэрыIуэхэу Темыркъанхэ Борисрэ Юрэрэ, Къандур Мухьэдин, КIыщ Мухьэдин, ХьэIупэ ДжэбрэIил, IутIыж Борис, нэгъуэщI куэдми я фонд зэхуэтхьэсащ. Апхуэдэ къабзэу диIэщ щIэныгъэлI куэдми я фондхэр. Ди гъэтIылъыгъэхэм яхэтлъхьэу едгъэжьащ хэхэс адыгэхэм ятеухуа дэфтэрхэри. - А дэфтэрхэм щIэупщIэ яIэ? - Ди деж къокIуэ къэрал IуэхущIапIэхэм щылажьэхэр, зауэм и ветеранхэр, аспирантхэр, тхыдэтххэр, журналистхэр, студентхэр. Иужьрей зэманым цIыхухэр нэхъ щIэ-упщIэ хъуащ я лъэпкъхэм я тхыдэм, 20, 30, 40 гъэхэм екIуэкIа политикэ зэхэзехуэм теухуа дэфтэрхэм. - Рае, фи лэжьыгъэр куэдкIэ къэзыгъэпсынщIэнур компьютерхэр арат. АбыкIи, нэгъуэщI фызыхуэныкъуэкIи Центрым и Iуэхур сытым тет? - ЮНЕСКО-м къит бжыгъэхэм тепщIыхьмэ, кино, фото, видео (абы компьютерри хэту) хъыбарегъащIэ Iэмалхэм процент 80-р яIыгъщ, тIэкIу дэкIмэ, ар нэхъыбэж хъунущ. Абы къикIращи, архивхэми нэхъыбэ щохъу компьютерхэр. УФ-м и Федеральнэ Архив агентствэм и къалэн нэхъыщхьэхэм ящыщ зыуэ къелъытэ компьютер зэпыщIакIэ архивхэр къызэгъэпэщыныр. Абы, зэрыгурыIуэгъуэщи, Iэмал къыдитынущ дызыхуей дэфтэрыр псынщIэу къэдгъуэтыну, цIыхур зыщIэупщIэр асыхьэтым и пащхьэ итлъхьэну. Дэ абы и лъэныкъуэкIэ диIэ щыIэкъым мы зэманым, ди жагъуэ зэрыхъунщи. Ауэ республикэм и унафэщIхэм дащогугъ КъБР-м и архивхэр компьютер техникэкIэ къызэгъэпэщыным теухуауэ Iуэху пыухыкIа яубзыхуну. Нобэ абы яужь димыхьэмэ, пщэдей къызэрымыкIуэу дакъыкIэрыхунущ адрей хэгъуэгухэм. Иужьрей илъэсхэм хуабжьу кIэрыхуащ архивхэм хуаутIыпщ ахъшэм. Абы къокI архив гъэтIылъыгъэхэр зыхуей хуэзэу яхуэмыхъумэну. Псалъэм папщIэ, дэфтэрхэр щаIыгъ пэшхэр псыIэнкIэ Iэмал иIэкъым. Кондиционерхэр жьы зэрыхъуам къыхэкIыу, щIыIэмрэ хуабэмрэ тхуэгъэтэмэмыжкъыми, ныбжь зиIэ дэфтэрхэр Iей тфIохъу. Архивым и унэр зыхуей зэрыхуагъазэрэ илъэс 20 дэкIащи, ари цIыхуIэ хуэныкъуэщ. Апхуэдэ къабзэщи, хэщIапIэ щхьэхуэ имыIэу хъунукъым цIыхухэм я дэфтэрхэр щахъумэ центрым. Абы щылажьэхэр 1993 гъэм КъБР-м и тхыдэщIэм и дэфтэрхэр щагъэтIылъ Центрым и унэм къызэрагъэкIуам хуэдэщ. - Дэ зэхэтхымрэ тлъагъумрэ тепщIыхьмэ, Рае, лэжьыгъэшхуэ ивогъэкIуэкI, фызыхуэныкъуэр, фигу къеуэр зэрыкуэдым емылъытауэ. Псалъэм папщIэ, иужьрей илъэсхэм зэкIэлъхьэужьу тхылъ куэд къыдэвгъэкIащ. - Ар пэжщ. ЗэрыжысIэщи, Центрым лэжьыгъэшхуэ иригъэкIуэкIащ дэфтэр щэхухэр наIуэ къэщIыным теухуауэ. Си гуапэу къыхэзгъэщынут абыхэм ящыщ куэдыр щIэныгъэ лэжьыгъэхэм лъабжьэ зэрахуэхъуар, дяпэкIи зэрахуэхъунур. Псалъэм папщIэ, ди Центрым, КъБР-м и Архив IуэхущIапIэхэм, Центральнэ къэрал архивым зэгъусэу ягъэхьэзырри къыдэкIащ “Лики войны” тхылъыр. Япэм зыри трамыгъаплъэу яхъума дэфтэр 450-рэ итщ абы. 2000 гъэм къыдэкIащ “Административно-территориальное преобразование Кабардино-Балкарии”, “Час испытаний” (балъкъэр лъэпкъыр и хэкум зэрырахуам, абыхэм къызэрырагъэзэжам теухуар), “Архивы Кабардино-Балкарии” (мы тхылъыр зэхэзыгъэувари и редактор нэхъыщхьэри а зэманым КъБР-м и Архив IуэхущIапIэм и унафэщIу щыта Бейтыгъуэн Сэфарбийщ). Иужьрей тхылъым и гугъу пщIымэ, Урысейм и Федеральнэ Архив IуэхущIапIэм и унафэщI Козлов В.П. мыр лэжьыгъэшхуэу, щытхъу зыхуэфащэу къилъытауэ щытащ. Къапщтэмэ, къезбжэкIа тхылъхэм я иужьреитIым архив IуэхущIапIэхэм ирагъэкIуэкI зэпеуэм и Диплом къыхуагъэфэщащ. - Рае, уэ уриунафэщIщ тхыдэтх-архивистхэм я зэгухьэныгъэми. Сыт жыпIэнт фи къалэнхэмрэ фхузэфIэкIхэмрэ ятеухуауэ? - Тхыдэтх архивистхэм я Урысей обществэм и щIыналъэ къудамэ сызиунафэщIым цIыху 280-рэ къызэщIеубыдэ, тхыдэтх-щIэныгъэлI, музейхэм, библиотекэхэм, творческэ союзхэм, нэгъуэщI IуэхущIапIэхэм я лэжьакIуэу. Республикэм щыпсэу лъэпкъхэм я щэнхабзэ щIэиныр хъумэныр, архив Iуэхумрэ тхыдэ щIэныгъэмрэ зегъэужьыныр зи къалэнхэращ мы Iуэхум хэтыр. Дэ идогъэкIуэкI конференцхэр, семинархэр, “стIол хъурейхэр”, гъэлъэгъуэныгъэхэр, зэпеуэхэр. Дэфтэрхэр щIэныгъэ лэжьыгъэкIэ къагъэсэбэпыныр, абыхэм цIыхухэр щыгъэгъуэзэныр ди къалэн пажэу жыпIэ хъунущ. Илъэситхум къриубыдэу дэ тхылъ 42-рэ къыдэдгъэкIащ, газетхэм тхыгъэу 158-рэ къытредгъэдзащ, теле-радио нэтыну 110-рэ къызэдгъэпэщащ. Апхуэдэ лэжьыгъэшхуэм къыпэкIуащ 2003 гъэм къытхуагъэфэща ЩIыхь тхылъыр (тхыдэтх-архивистхэм я Урысей обществэм ейуэ). КъыкIэлъыкIуэ илъэсым Урысей зэпеуэм ещанэ увыпIэр къыщытхьри, ЩIыхь дамыгъи ахъшэ саугъэти къыдатащ. Ар зи фIыщIэр республикэм и лъэпкъхэм я щэнхабзэ, тхыдэ щIэиным гулъытэ хуэзыщI, абы и мыхьэнэр къанэ щымыIэу къызыгурыIуэ ди лэжьакIуэхэращ. Я цIэ къисIуэнут къуда-мэхэм я унафэщIхэу Къарэ Люсэ, Бозий ФатIимэ, Къумыкъу Людмилэ, IэщIагъэлI нэхъыщхьэхэу ХьэкIуащэ Тамарэ, Унэж Еленэ, Къудей Жаннэ, IэщIагъэлIхэу Уэрсей Каринэ, Лысенкэ Ларисэ, Соломкэ Наталье, ТхьэкIумащIэ Иринэ, Угъурлы Хьэсэн сымэ. Газетыр къэзгъэсэбэпу сыхуейт абыхэми, ди лэжьакIуэ псоми, пенсэм кIуахэми сехъуэхъуну.
Епсэлъар ШИРДИЙ Маринэщ.
ТАУ ХЬЭСЭНБИЙ НЭХЪЫФ1ХЭМ ЯХОХЬЭ
ДзюдомкIэ европэ зэгухьэныгъэм иджыблагъэ наIуэ къищIащ дзюдоист нэхъ лъэщ дыдэхэм я рейтинг-листыр. Мыбы дэ нэхъыбэу дыщIыкIэлъыплъыр илъэс зыбжанэ хъуауэ зэпымыууэ а спискэм Къэбэрдей-Балъкъэрым и дзюдоист Тау Хьэсэнбий зэрыхэхуэрщ. Мы гъэми апхуэдэу къыщIэкIащ, ауэ нэгъабэ иIыгъа увыпIэм елъытауэ тIэкIукIэ къеIэбыхащ. Килограмм 90 зи хьэлъагъхэм я деж Хьэсэнбий ебгъуанэ увыпIэр щиубыдащ, нэгъабэ ар еханэу щытащ. УвыпIищкIэ къехын хуей щIэхъуар мазэ и пэкIэ Германием щекIуэкIа “Супер-класс” дунейпсо зэпеуэм етхуанэ увыпIэм ищхьэкIэ зэрыдэмыкIуеифарщ. Дауэ хъуми, узэрыгушхуэнщ, я хьэлъагъ елъытауэ, дуней псом щынэхъыфI дыдэ дзюдоистипщIым илъэс къэс Тау Хьэсэнбий зэрахэхуэр. Урысей Федерацэм щIыхь зиIэ и тренер Емкъуж Мухьэмэд и гъэсэным фIэкIа республикэм и дзюдоистхэм щыщу апхуэдэ зэфIэкI зыми иIакъым. А спискэм ещанэу Хьэсэнбий щыщыта илъэсхэри щыIэщ.Дзюдоист нэхъ хьэлъэ дыдэхэм я деж щыбанэ москвадэс Михайлин Александр спискэм япэ увыпIэр щиIыгъщ. Мы щIалэр “Гладиатор” спорт-клубым зэрыхыхьэрэ куэд щIакъым икIи Къэбэрдей-Балъкъэрым и щIыхьыр ихъумэу клуб чемпионатхэм зыкъыщигъэлъэгъуэнущ. Тау Хьэсэнбий и мызакъуэу, нэгъуэщI ди щIалэхэми я рейтингхэр ирагъэфIэкIуэну Iэмал зыбжанэ щыIэщ: IэщIагъэлIхэм къызэралъытэмкIэ, рейтинг-листым зэхъуэкIыныгъэфIхэр игъуэтынущ мэлыжьыхьым и 8-9 махуэхэм Москва щызэхэтыну “Супер-класс” зиIэ дунейпсо зэхьэзэхуэм кърикIуахэр наIуэ къэхъуа иужь. Хьэщыкъуей Олег.
КЪУЭШРОКЪУЭ ЭДУАРД БРЯНСК МАК1УЭ
Иджыблагъэ Мейкъуапэ щекIуэкIащ Урысей Ипщэм и ныбжьыщIэхэм дзюдомкIэ я зэхьэзэхуэ. Килограмми 100 зи хьэлъагъхэм я деж япэ увыпIэр къыщихьащ Къэбэрдей-Балъкъэрым и дзюдоист ныбжьыщIэ Къуэшрокъуэ Эдуард. Зэхьэзэхуэр екIуэкIащ ДзюдомкIэ Урысей зэгухьэныгъэм и нэIэ щIэту. Абы щытекIуахэр хэтынущ мыгувэу Брянск щекIуэкIыну Урысей зэпеуэм и финалым. Бэтокъуэ Албэч.
ЯПЭ ЗЭ1УЩ1ЭР КЪАХЬЭХУАЩ
Балигъхэм я зэхьэзэхуэм къыдэкIуэу, футболымкIэ премьер-лигэм хэт командэхэм я дублерхэм я зэпеуи екIуэкIынущ. Абы зыхуегъэхьэзырри Налшык и “Спартакым” и щIалэгъуалэ гупыр иджыпсту Крымск къалэм щыIэщ. Гъубж Вячеслав и гъэсэнхэм Крымск япэ зэIущIэр етIуанэ дивизионым хэт Волгоград и “Роторым” щыдрагъэкIуэкIащ. Джэгум щIидзэри, дакъикъипщI дэкIауэ, ди “Спартакым” щыщ Сурков бжыгъэр къызэIуихащ. Загъэпсэхуа иужьи налшыкдэсхэр нэхъыфIу джэгуащ. Абы и фIыгъэкIэ 62-нэ дакъикъэм Танокъуэ Рустам аргуэру зы топ дигъэкIащ. Джэгум и кIэм “Роторым” хэтхэм нэхъ зыкъащIэжащ икIи футболист цIэрыIуэ, зэгуэрым къэралым и командэ къыхэхам хэта Веретенников Олег ди гъуэм зы топ къыдигъэкIащ. Арати, Крымск щригъэкIуэкIа япэ зэIущIэр Налшык и “Спарта-кым” и дублым 2:1-уэ къихьэхуащ. Ди командэм хэту а махуэм джэгуахэщ: Щоджэныр, Таукеновыр, Дьяченкэ, Клименкэ, Емкъужыр, ДыщэкIыр (Къуэныр, 46), Джэтокъуэр, Балъкъэрыр, Сурков (Бейтыгъуэныр, 46), Танокъуэр, Балэр . КъыкIэлъыкIуэу “Спартакым” и дублерхэр Крымск щыIущIэнущ мы гъэм япэ дивизионым хыхьэну зыхузэфIэкIа Назрэн и “Ангуштым”. ЖЫЛАСЭ Замир.
Ди республикэм и щIэныгъэлI щэджащэхэм ящыщщ филологие щIэныгъэхэм я доктор Щэрдэн Iэбу. ЩIэблэр егъэджэн Iуэхум и гуащIэ хилъхьэу илъэс куэд хъуауэ ар щолажьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым. Зи IэщIагъэм гукIи псэкIи пэрыт профессорым ноби и къалэныр жыджэру ирехьэкI. Абы студентхэр щIэныгъэм зэрыдригъэхьэхын, и предметыр щIэщыгъуэ зэращищIын Iэмалхэр и мащIэкъым.
|
|
||||||
|
ссылки |
къыдэкIыгъуэхэр |
|
|||||
|
|
|
Copyright © 2005 Buch e-mail: [email protected] |
|
|
|||
|
|
|||||||