Нобэрэ пщэдейрэ
2020-07-23
- Бадзэуэгъуэм и 23, махуэку
- Джейхэмрэ хыкхъуэхэмрэ я дунейпсо махуэщ. 1986 гъэм ягъэуващ, а псэущхьэхэр илъэс 200-кIэ гущIэгъуншэу зэрызэтраукIам и зэранышхуэ дыкъэзыухъуреихь дунейм зэрекIым игъэгузавэри. Абы лъандэрэ джейхэр къаубыдуи, я лыр ящэуи ядэркъым.
- Абхъаз Республикэм и Къэрал ныпым и махуэщ
- Осетие Ипщэм и хъыбарегъащIэ IуэхущIапIэхэм я лэжьакIуэхэм я махуэщ. Абы щыгъуэщ дунейм къыщытехьар япэ осетин газетыр — 1906 гъэм Владикавказ къыщыдэкIыу щIидзащ «Ирон газет» («Осетинхэм я газет») жыхуиIэм.
- 1687 гъэм Париж кIуащ Урысейм и япэ посольствэм щылэжьэнухэр.
- 1774 гъэм Пугачёв Емельян и унафэщI, цIыху мин тIощI хъу дзэм Къэзан къалэр иубыдащ.
- 1881 гъэм Льеж (Бельгие) къалэм къыщызэрагъэпэщащ ГимнастикэмкIэ дунейпсо федерацэр — дунейм щыяпэ спорт зэгухьэныгъэр.
- 1903 гъэм «Форд» корпорацэм япэ автомобиль къыщIигъэкIащ.
- 1930 гъэм Москва авиационнэ институт къыщызэIуахащ.
- 1952 гъэм Мысырым и дзэр полковник Насер Абдель Гамаль я пашэу къызэрыIэтри, къэралым и пащтыхь Фарукъ Езанэр традзащ. Зы илъэс дэкIри, Мысырыр республикэ хъуащ, абы и унафэщIуи хахащ пащтыхьыр текIыным езыхулIа гупым и унафэщIу щыта Насер.
- 1985 гъэм Урысейм и дзэхэм хагъэхьащ Iэщэ лIэужьыгъуэщIэ — «Тополь» ракетэхэр.
- 1992 гъэм Абхъазым и Совет Нэхъыщхьэм унафэ къищтащ Куржым къызэрыгуэкIым икIи къэрал щхьэхуит зэрыхъум теухуауэ.
- 1994 гъэм «УФ-м и Конституцэ судым и IуэхукIэ» законым къару игъуэтащ.
- Урыс усакIуэ, критик Вяземский Пётр къызэралъхурэ илъэс 228-рэ ирокъу.
- Совет усакIуэ-уэрэдус Матусовский Михаил къызэралъхурэ илъэси 105-рэ ирокъу.
- Совет дзэ къулыкъущIэ, генерал-майор, тхакIуэ, жылагъуэ лэжьакIуэ Нэхущ Мырзэбэч (Борис) къызэралъхурэ илъэс 97-рэ ирокъу.
- «Кабардинка» ансамблым и къэфакIуэу щыта, КъБР-м щIыхь зиIэ и артист ДзыхьмыщI Къэралбий къызэралъхурэ илъэс 76-рэ ирокъу.
- Дунейм и щытыкIэнур
- «pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ, пIалъэ-пIалъэкIэрэ уэшх къыщешхынущ. Хуабэр махуэм градус 27 — 28-рэ, жэщым градус 20 — 21-рэ щыхъунущ.
- Бадзэуэгъуэм и 24, мэрем
- Урысейм щагъэлъапIэ Кадастр инженерым и махуэр
- Удз гъагъэхэмкIэ IэщIагъэлIхэм я махуэщ
- 1790 гъэм Франджым и ипщэ-къухьэпIэ лъэныкъуэм, Барботан къалэ цIыкIум пэмыжыжьэу, къыщехуэхащ вагъуэижыпкъ (метеорит). ЩIым къытехуауэ дунейпсо тхыдэм япэу иратхар аращ.
- 1937 гъэм Америкэм щыщ кхъухьлъатэзехуэ Эрхарт Амалие кхъухьлъатэкIэ япэу Атлантикэ хым щхьэпрылъэтыкIащ.
- 1938 гъэм псым занщIэу хэткIухь кофе хьэжар къагупсысащ.
- 1942 гъэм нэмыцэдзэхэм Дон Iуфэ Iус Ростов къалэр яубыдащ икIи Кавказыр къэзэуным яужь ихьащ.
- 1945 гъэм СССР-м, США-м, Инджылызым я къэрал унафэщIхэр хэту Потсдам конференцыр щекIуэкIыу, Америкэм и президент Трумэн Гарри Сталин Иосиф къыжриIауэ щытащ иджыри къэс зыми имылъэгъуа Iэщэ лъэщ зэращIар. Абы зи гугъу ищIар атом бомбэрат.
- 1956 гъэм ягъэтIылъащ физикхэм я къалэу къалъытэ Дубнэ и лъабжьэр.
- 1956 гъэм щIэныгъэлIхэм я хэщIапIэ нэхъыщхьэу къалъытэ Обнинск къалэ хъуащ.
- Франджы тхакIуэ, драматург Дюма Александр (адэр) къызэралъхурэ илъэс 218-рэ ирокъу.
- Урыс революционер, тхакIуэ, философ, критик Чернышевский Николай къызэралъхурэ илъэси 192-рэ ирокъу.
- Адыгэхэм я макъамэ Iэмэпсымэхэр щIыным хуэIэзэу щыта Ойберман Владимир къызэралъхурэ илъэс 91-рэ ирокъу.
- Композитор, КъБР-м, КъШР-м я цIыхубэ артист, УФ-м щIыхь зиIэ и артист, УФ-м и Къэрал саугъэтым и лауреат Даур Аслъэн къызэралъхурэ илъэс 80 ирокъу.
- Философие щIэныгъэхэм я доктор, АКъУ-м и профессор Къэзан Хьэмзэт и ныбжьыр илъэс 80 ирокъу.
- Урысей актрисэ, уэрэджыIакIуэ, УФ-м и цIыхубэ артисткэ Мирошниченкэ Иринэ и ныбжьыр илъэс 78-рэ ирокъу.
- ТхакIуэ, критик, литературовед, филологие щIэныгъэхэм я доктор, КъБКъУ-м и профессор, КъБР-м щIэныгъэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Гъут Iэдэм и ныбжьыр илъэс 76-рэ ирокъу.
- Узбекистаным и президент Мирзиёев Шавкат и ныбжьыр илъэс 63-рэ ирокъу.
- Урысей хоккеист цIэрыIуэ, дунейпсо чемпионатхэм тхуэнейрэ, Олимп Джэгухэм тIэунейрэ я чемпион, Урысейм щIыхь зиIэ и тренер, УФ-м хоккеймкIэ и командэ къыхэхам и гъэсакIуэ нэхъыщхьэу щыта Быков Вячеслав и ныбжьыр илъэс 60 ирокъу.
- Адыгейм щыщ усакIуэ, тхакIуэ, драматург Хъунэгу Саидэ къыщалъхуа махуэщ.
- Дунейм и щытыкIэнур
- «pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ, пIалъэ-пIалъэкIэрэ уэшх къыщешхынущ. Хуабэр махуэм градус 28 — 29-рэ, жэщым градус 20 — 22-рэ щыхъунущ.