Мы махуэхэм
2020-03-30
- Гъатхэпэм и 28, щэбэт
- Балъкъэр лъэпкъым и къэщIэрэщIэжыныгъэм и махуэщ. 1957 гъэм гъатхэпэм и 28-м СССР-м и Совет Нэхъыщхьэм и Президиумым Указ къыдигъэкIащ балъкъэр лъэпкъыр зрагъэкIа щIыналъэм къэкIуэжыну хуит щIыным теухуауэ. КъБР-м и Президентым 1994 гъэм гъатхэпэм и 25-м Iэ зыщIидза унафэм ипкъ иткIэ гъатхэпэм и 28-р республикэм щагъэлъапIэ.
- «ЩIым и Сыхьэт» зыфIаща акцэр ирагъэкIуэкI. Дыкъэзыухъуреихь дунейм хуэсакъын, абы и хъугъуэфIыгъуэхэр зэгъэзэхуауэ къэгъэсэбэпын зэрыхуейм цIыхухэм иджыри зэ гу лърагъэтэн мурадкIэ ар къызэрагъэпэщ 2007 гъэ лъандэрэ. Абы хэтхэм нобэ щIыпIэ зэманымкIэ сыхьэт 20-рэ дакъикъэ 30-м уэздыгъэхэр ягъэункIыфI икIи ар зы сыхьэткIэ ягъаблэркъым.
- Азербайджаным лъэпкъ шынагъуэншагъэмкIэ и органхэм я лэжьакIуэхэм я махуэщ
- Сербием и Конституцэм и махуэщ
- 1776 гъэм Москва Театр Иныр къызэрагъэпэщащ. Меценат цIэрыIуэ Урусов Пётр 1776 гъэм гъатхэпэм и 28-м къыIэрыхьащ актёр гуп къызэригъэпэщыну хуит зэращIыр икIи спектаклхэр, махуэшхуэхэр, нэгузыужьхэр егъэкIуэкIыным текIуэдэну мылъкури зэрыхухахыр къыщыгъэлъэгъуа тхылъ. Абы Урысейм и унафэщI Екатеринэ ЕтIуанэм и Iэ щIэлът.
- 1797 гъэм Нью-Гемпшир (США) дунейм щыяпэу щызэпкъралъхьащ пхъэм къыхэщIыкIа зэрыжьыщIэ машинэ. Ар зи IэдакъэщIэкI Бриггс Натаниэль абы щыхьэт техъуэ тхылъ иратащ гъатхэпэм и 28-м.
- 1837 гъэм Чикагэ (США) къалэ хъуащ. Нью-Йоркрэ Лос-Анджелесрэ яужькIэ арат цIыху нэхъыбэ щыпсэур.
- 1891 гъэм Лондон (Инджылыз) щызэхэтащ атлетикэ хьэлъэмкIэ япэ дунейпсо чемпионатыр.
- 1910 гъэм франджы инженер Фабр Анри дунейм щыяпэу псым телъэтыкIри уэгум ихьащ абы хуэщIа кхъухьлъатэкIэ.
- 1930 гъэм Константинополь, Ангорэ къалэхэм я иджырей тыркуцIэхэр — Истамбылрэ Анкарарэ — фIащащ.
- Урыс тхакIуэ, драматург, жылагъуэ лэжьакIуэу щыта Горький (Пешков) Максим къызэралъхурэ илъэси 152-рэ ирокъу.
- Совет кхъухьлъатэзехуэ-штурман, Совет Союзым и ЛIыхъужь Расковэ Маринэ къызэралъхурэ илъэси 108-рэ ирокъу.
- Театрми киноми я урысей актёр, СССР-м и цIыхубэ артист, Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь Смоктуновский Иннокентий къызэралъхурэ илъэс 95-рэ ирокъу.
- Совет кхъухьлъатэзехуэ-космонавт, авиацэм и генерал-майор, Совет Союзым тIэунейрэ и ЛIыхъужь Губарев Алексей къызэралъхурэ илъэс 89-рэ ирокъу.
- Совет кинорежиссёр, актёр, сценарист, УФ-м и цIыхубэ артист Митта (и унэцIэ дыдэр Рабиновичщ) Александр и ныбжьыр илъэс 87-рэ ирокъу.
- КъШР-м и къэрал лэжьакIуэ, тхакIуэ, усакIуэ Псыхэмыхьэ Мусэ къызэралъхурэ илъэс 80 ирокъу.
- «Советская молодежь» газетым и редактор нэхъыщхьэу щыта, УФ-ми КъБР-ми щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ Къардэн Мухьэмэд къызэралъхурэ илъэс 66-рэ ирокъу.
- Урысей фигуристкэ, 2014 гъэм Сочэ щекIуэкIа Олимп Джэгухэм дыщэ медаль къыщызыхьа Бобровэ Екатеринэ и ныбжьыр илъэс 30 ирокъу.
- Дунейм и щытыкIэнур
- «pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 12 — 14, жэщым градуси 3 — 4 щыхъунущ.
- Гъатхэпэм и 29, тхьэмахуэ
- Урысейм IэщэкIэ ЗэщIэузэда и Къарухэм я юридическэ IэнатIэм и лэжьакIуэм и махуэщ
- Китайм щагъэлъапIэ ЩIалэгъуалэм я махуэр
- 1730 гъэм Москва и уэрамхэр къагъэнэхуу щIадзащ.
- 1873 гъэм Толстой Лев «Анна Каренина» романыр тхын щIидзащ.
- 1886 гъэм зэхалъхьащ иджы дунейм щынэхъ цIэрыIуэ дыдэхэм ящыщ хъуа «Кока-Кола» псы лIэужьыгъуэр.
- 1891 гъэм Урысейм и император Александр III унафэ ищIащ дуней псом щынэхъ кIыхь дыдэ Транссыбыр гъущI гъуэгур ухуэным теухуауэ.
- 1911 гъэм Санкт-Петербург къалэм къыщызэрагъэпэщащ Урысейм и Олимп комитетыр.
- 1998 гъэм Португалием и къалащхьэ Лиссабон къыщызэIуахащ Европэм щынэхъ кIыхь дыдэ лъэмыжыр — Васко да Гамэ и цIэр зыфIащар. Ар ирагъэхьэлIат «Эксро-98» дунейпсо выставкэр къыщызэIуахым. Абы метр 17185-рэ и кIыхьагъщ, метр 31-рэ и бгъуагъщ.
- Урысей пащтыхь, Пётр Езанэм и адэ Романов Алексей (1645 — 1676 гъэхэм къэрал унафэр зыIэщIэлъа, Сабыр дыдэ цIэ лейр зытеIукIауэ щытар) къызэралъхурэ илъэс 391-рэ ирокъу.
- США-м и 10-нэ президенту щыта Тайлер Джон къызэралъхурэ илъэс 230-рэ ирокъу.
- Совет кинорежиссёр, актёр, политик, жылагъуэ лэжьакIуэ цIэрыIуэ, публицист, УФ-м и цIыхубэ артист Говорухин Станислав къызэралъхурэ илъэс 84-рэ ирокъу.
- КъБР-м щIыхь зиIэ и артист Ало Руслан и ныбжьыр илъэс 74-рэ ирокъу.
- Тхыдэ щIэныгъэхэм я доктор, профессор, Осетие Ищхъэрэ — Аланием, Осетие Ипщэм, КъБР-м щIэныгъэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ Дзидзоев Валерий и ныбжьыр илъэс 70 ирокъу.
- Дунейм и щытыкIэнур
- «pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 12 — 13, жэщым градуси 6 — 7 щыхъунущ.
- Гъатхэпэм и 30, блыщхьэ
- США-м щагъэлъапIэ дохутырым и махуэр
- Испанием Удзхэм я махуэр щагъэлъапIэ
- Палестинэм ЩIыр хъумэным и махуэм теухуа дауэдапщэхэр щокIуэкI
- Урысей вулканологхэм я махуэщ. 1956 гъэм Камчаткэм «къыщыушащ» Безымянный вулканыр икIи абы мафIэрэ гъуэзрэ кърихуу хуежьащ. Аращ урысей IэщIагъэлIхэм зи щытыкIэр и кIэм нэсу япэу яджа вулканыр.
- 1856 гъэм иухащ 1853 — 1856 гъэхэм екIуэкIа Кърым зауэр. Абы теухуа зэгурыIуэныгъэм Париж Iэ щытрадзащ Урысейм, Инджылызым, Франджым, Тыркум, Сардинием, Австрием, Пруссием я лIыкIуэхэм.
- 1867 гъэм Урысейм и пащтыхь Александр ЕтIуанэм и унафэкIэ Аляскэ щIыналъэмрэ Алеут хытIыгухэмрэ США-м доллар мелуани 7,2-кIэ иращауэ щытащ.
- 1970 гъэм япэу ягъэлъэгъуащ Мотыль Владимир триха «Белое солнце пустыни» фильмыр. Иджыпсту ар ящыщщ УФ-м и мызакъуэу, нэгъуэщI къэрал куэдми щыцIэрыIуэ фильмхэм.
- 1981 гъэм США-м и президент Рональд Рейган яукIыну хэтащ. Вашингтон дэт «Хилтон» хьэщIэщым къыщыпсэлъауэ къыщIэкIыжрэ пэт, Рейганрэ абы щIыгъуа цIыхуищымрэ кIэрахъуэкIэ зыгуэр къеуэри, плIыри уIэгъэ ищIауэ щытащ.
- 1981 гъэм СССР-р япэ дыдэу «гъэмахуэ зэманым» техьауэ щытащ.
- 1987 гъэм Лондон щекIуэкIа аукционым Ван Гог и «Дыгъэгъазэхэр» сурэт цIэрыIуэр доллар мелуан 50-кIэ щащащ.
- Голландием щыщ сурэтыщI, дунейм щынэхъ цIэрыIуэ дыдэхэм хабжэ Винсент Ван Гог къызэралъхурэ илъэси 167-рэ ирокъу.
- Совет авиаконструктор щэджащэ, академик, генерал-полковник, Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь цIэр щэнейрэ зыхуагъэфэща, Сталиным и цIэр зезыхьэ саугъэтыр блэнейрэ зрата Ильюшин Сергей къызэралъхурэ илъэси 126-рэ ирокъу.
- Олимп Джэгухэм бэнэкIэ хуитымкIэ я чемпион Аталай (Нагъуэ) Мэхьмуд къызэралъхурэ илъэс 86-рэ ирокъу.
- УэрэджыIакIуэ, КъБР-м щIыхь зиIэ и артист Дэбагъуэ Хьэсэн къызэралъхурэ илъэс 79-рэ ирокъу.
- Актёр, РСФСР-м и цIыхубэ артист Толубеев Андрей къызэралъхурэ илъэс 74-рэ ирокъу.
- ТхакIуэ, публицист, жылагъуэ лэжьакIуэ цIэрыIуэ, ЩIДАА-м и академик, УФ-м щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ, КъБР-м, АР-м, КъШР-м щIыхь зиIэ я журналист, «Адыгэ псалъэ» газетым и редактор нэхъыщхьэ ХьэфIыцIэ Мухьэмэд и ныбжьыр илъэс 74-рэ ирокъу.
- КъБР-м и къэрал Музыкэ театрым и уэрэджыIакIуэ, УФ-м щIыхь зиIэ и артист Хъупсырджэн Албэч и ныбжьыр илъэс 64-рэ ирокъу.
- КъБР-м и къэрал, жылагъуэ лэжьакIуэ Бажэ Дотий и ныбжьыр илъэс 62-рэ ирокъу.
- «Адыгэ псалъэ» газетым и редактор нэхъыщхьэм и япэ къуэдзэ, КъБР-м щIыхь зиIэ и журналист ЖьэкIэмыхъу Маринэ къыщалъхуа махуэщ.
- Футболист цIэрыIуэ, олимп чемпион Михайличенкэ Алексей и ныбжьыр илъэс 57-рэ ирокъу.
- Жылагъуэ лэжьакIуэ, спортым и мастер, УФ-м щIыхь зиIэ и тренер Къардэн Хьэсэн и ныбжьыр илъэс 47-рэ ирокъу.
- Дунейм и щытыкIэнур
- «pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык уфауэ щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 13 — 14, жэщым градуси 7 — 8 щыхъунущ.