«Пащтыхьымрэ пащтыхь гуащэмрэ»
2013-03-16
- ЩоджэнцIыкIу Алий и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей къэрал драмэ театрым и зи чэзу лъэхъэнэр спектаклыщIэкIэ къызэIуихащ. Мы махуэхэм абы щагъэлъэгъуащ Толстой Алексей и «Пащтыхьымрэ пащтыхь гуащэмрэ» («Орел и орлица») пьесэм къытращIыкIа спектаклыр. Ар игъэуващ Урысей Федерацэм, Къэбэрдей-Балъкъэр, Абхъаз республикэхэм гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ, КъБР-м щэнхабзэмкIэ и министр, режиссер Фырэ Руслан.
-
Тхьэщыгъуей Жаннэрэ Шыбзыхъуэ Басиррэ Гуащэнэрэ Грозный Иванрэ я ролхэр ягъэзащIэ.
- Спектаклым хуагъэфэщащ КъБР-м и Iэтащхьэм театр гъуазджэм щигъэува грантыр, абы къыпэкIуа мылъкур псори текIуэдащ артистхэм я щыгъынхэмрэ сценэр зыхуеину хьэпшыпхэмрэ.
- Пьесэр зытеухуар урыс пащтыхь Грозный Иванрэ Идар Темрыкъуэ ипхъу Мариерэ (Гуащэнэ) яку къыдэхъуэ лъагъуныгъэм и закъуэкъым, атIэ абы и лъабжьэр куэдкIэ нэхъ куущ. Спектаклым къыщыгъэлъэгъуэжащ Урысей къэралыгъуэм и тхыдэм щыщ зы Iыхьэ, пащтыхьыгъуэ лъэхъэнэм цIыхухэм я зэхэтыкIар, фыгъуэижэм, щхьэхуещагъэм, къулыкъу щIэкъуным лажьэншэ куэдым я гъащIэр зэрихьар.
- Къэбэрдей къэрал драмэ театрым и артистхэм фIы дыдэу къайхъулIащ а зэман жыжьэм икIи хьэлъэм дыхашэжын. Iэзагъышхуэ хэлъу зи ролхэр зыгъэзащIа гупым Къэбэрдеймрэ Урысеймрэ яку дэлъ зэныбжьэгъугъэм и къежьапIэр дигу къагъэкIыжкIэрэ, абы зи гъащIэр тыхь хуэзыщIа адыгэ бзылъхугъэ цIыкIум хамэщIым щигъэкIуа илъэсхэм дыхахьэжри, а лъэхъэнэм сыхьэтитIым щIигъукIэ «дыхагъэпсэукIащ». Мыбдеж иджыри зэ ди нэгу щыщIэкIащ къулыкъу лъагэ зыIыгъ цIыхур и щхьэ зэрыхуимытыжыр, сыт хуэдиз зэфIэкI абы имыIэми, езым зэрызихъумэжын къару зэрыбгъэдэмылъыр. Пащтыхь Грозный Иван тхыдэм къызэрыхэщыжыр цIыху ткIийуэщ, гущIэгъуншэущ, спектаклым абы ущыкIэлъыплъкIэ уогупсыс: «И щхьэмрэ езым нэхъ и гъунэгъу цIыхухэмрэ ихъумэжын папщIэ апхуэдэ «нэкIуIупхъуэр» къимыгъэсэбэпу пIэрэ?» - жыпIэу. Ауэ абыи къихъумакъым ар. Тыншкъым зэхуэдэу цIыху псоми я арэзыныгъэр къэблэжьыну, фитIнэуэ къыбгъэдэту дзыхь зыхуимыщIхэм я гугъу умыщIыххи, къепцIыжыну зыхуимыгъэфэщэхахэми хуэм-хуэмурэ и щIыб къыхуэгъэзащ абы. ХамэщIым къыщыхутэу фыгъуэижэмрэ щхьэхуещагъэмрэ щытепщэ пащтыхь уардэунэм илъэсийкIэ зи гъащIэр щезыхьэкIа адыгэ пщащэми игъэвар мащIэкъым. ИтIани ар зыхыхьахэм яхэтащ къызыхэкIа лъэпкъым хуэфэщэну, и щхьэгъусэм и Iуэхухэр диIыгъыу икIи хуэпэжу бгъэдэтащ… Арат и натIэм къритхари, пащтыхьым и жагъуэгъухэм яIэщIэкIуэдащ. Хуэхъумакъым ари апхуэдизу къанлыуэ ялъытэу щыта пащтыхьым…
- Спектаклым щыджэгуа дэтхэнэ зы артистми хуагъэфэща ролыр дагъуэншэу игъэзэщIащ. Я Iэзагъэр зыхуэдэр иджыри зэ ди нэгу щIагъэкIащ УФ-м щIыхь зиIэ и артистхэу Шыбзыхъуэ Басир (Грозный Иван), ЖьакIэмыхъу КIунэ (пщы гуащэ Старицкая), Балъкъыз Валерэ (Курбский пщыр), КъБР-м щIыхь зиIэ и артистхэу Тхьэщыгъуей Жаннэ (Идар Темрыкъуэ ипхъу Гуащэнэ), Къумахуэ Мухьэдин (Оболенский пщыр), КIэмыргуей Валентин (Сильвестр), Лу Рамэзан (Воротынский пщыр), Хъыдзэдж Борис (Репнин пщыр), Ингуш республикэм щIыхь зиIэ и артист Хьэщэ Къанщобий (Филипп) сымэ, нэгъуэщIхэми.
- Къыхэгъэщыпхъэщ пьесэр адыгэбзэм дахэу, шэрыуэу къызэрырагъэзэгъар. Илъэс 20 и пэкIэ ар театрым папщIэ зэридзэкIауэ щытащ Къуэдзокъуэ Хьэсэн.
- «Пащтыхьымрэ пащтыхь гуащэмрэ» спектаклыр Къэбэрдей къэрал драмэ театрым и утыкум щыгъэлъэгъуэным зи гуащIэ хэзылъхьа псоми Iуэхур фIы дыдэу къазэрехъулIам и щыхьэтт абы къекIуэлIахэм хуаIэта Iэгуауэшхуэр. КъБР-м и Iэтащхьэм и щхьэгъусэ Къанокъуэ ФатIимэ артистхэм яхуэупсащ удз гъэгъа матэкIэ.
- ЩхьэщэмыщI Изэ.
- Сурэтыр Свириденкэ Татьянэ трихащ.