Зэманым декIур…
2013-03-12
- Урысейм ЩIэныгъэхэмкIэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щIэныгъэ центрым и унафэщI, республикэм и жылагъуэ палатэм хэт Иуан Петр КъБР-м и Правительствэм деж щIэныгъэ — технологие зыужьыныгъэмкIэ щыIэ Жылагъуэ советым и зэIущIэ гъатхэпэм и 6-м иригъэкIуэкIащ. Абы щызэпкърахащ икIи къыщащтащ зи гугъу тщIы советыр мы гъэм зэрылэжьэну щIыкIэр.
- ЗэIущIэр къыщызэIуихым, Иуан Петр къызэхуэсахэм ягу къигъэкIыжащ инновацэ политикэр убзыхуным, абы тещIыхьа законодательствэр езыгъэфIэкIуэну Iуэхугъуэхэр гъэбелджылыным хуэунэтIауэ къалэнышхуэхэр къазэрыпэщытыр. Апхуэдэщ экономикэм и дэтхэнэ IэнатIэми унэтIыныгъэщIэ етын, еджапIэ нэхъыщхьэхэмрэ щIэныгъэ-къэхутакIуэ институтхэмрэ я зэфIэкIхэр нэхъ пыухыкIауэ къагъэсэбэпын зэрыхуейр.
- Къыхалъхьа Iуэхугъуэхэм хэплъащ. Япэ щIыкIэ зэпкърахащ IэнатIэхэм хуэхьэзыр щIэныгъэ-технологие къэхутэныгъэхэр къыхэхыным, инновацэ лэжьыгъэхэр щIэгъэхуэбжьэнымкIэ республикэм щыIэ хэкIыпIэхэр гъэбелджылыным, инновацэ предприятэ мыинхэр, технопаркхэр къызэгъэпэщыным икIи абыхэм зегъэужьыным теухуахэр.
- — Хьэрычэт Iуэху мащIэмрэ курытымрэ гъуэгу тэмэм едмытауэ рынок зэхущытыкIэхэр нэгъэсауэ тхузэтегъэувэнукъым. НэгъуэщI къэралхэр абы и лъэныкъуэкIэ хэпщIыкIыу ипэкIэ кIуэтащ, инновацэ IэнатIэ цIыкIухэри хыхьэу, хьэрычэтыщIэ предприятэ мыинхэмрэ курытхэмрэ я къызэгъэпэщыкIэм хуэIэзэ хъуащ, — жиIащ Иуан Петр. — «КъБР-м щрагъэкIуэкI инновацэ лэжьыгъэхэм я IуэхукIэ» Закон диIэщ. ЗэхъуэкIыныгъэхэр халъхьэжри, 2005 гъэм ар кIэухыу къащтащ. Апхуэдэу «КъБР-м щIэныгъэ, щIэныгъэ техникэ IэнатIэхэр зэрыщызэдэлажьэр зэкIэлъыгъэкIуэным и IуэхукIэ» Законыр 2010 гъэм щыщIэдзауэ щыIэщ, ауэ ахэр ягъэзащIэркъым. Республикэ программэ хэхахэм я процент 90 — 95-м хуэфащэ гулъытэ ягъуэтыркъым. Зи гугъу сщIы законитIыр пхыгъэкIыным мы гъэм щIэддзэфмэ, абы ди пIэм дришынут.
- Къэбэрдей-Балъкъэрым и щIэныгъэ центрым и унафэщIыр къытеувыIащ инновацэ зыужьыныгъэм и программэ хэхар пхыгъэкIыным хуэзэну мылъкур республикэ бюджетым къыхалъытэн щхьэкIэ япэ игъэщыпхъэу къилъытэхэм. Абы советым хэтхэм ягу къигъэкIыжащ иджыпсту бжьыпэр зыIыгъ гъэсыныпхъэ-энергетикэ IэнатIэхэм я пIэм щIэныгъэ къэхутэныгъэхэр зэриувынур. Сыту жыпIэмэ, щIыдагъэмрэ газымрэ я хьэкъкIэ къызэрагъэпэщ бюджетхэм щыщу къэхутэныгъэхэм хухах мылъкур 2030 гъэхэм ирихьэлIэу къаIэрымыхьэжынкIэ хъунущ. Абы къыхэкIыу, зыхуэфащэ IуэхущIапIэхэм жэрдэмыщIэхэр къыщыхалъхьэн мурад пыухыкIам тещIыхьа программэхэр ягъэхьэзыру щIэныгъэмрэ лэжьапIэ IэнатIэхэмрэ зэпызыщIэ экономикэ зэтраухуэн хуейщ.
- КъБР-м и япэ вице-премьер Уянаев Казым къыхигъэщащ мы Iуэхум жы-джэру яужь зэрихьапхъэр.
- — Республикэм инновацэм зэрызыщиужьынум и программэ зэхэт дгъэхьэзырыну къытпэщытщ. Къэралым и пщалъэ-правовой лъабжьэр нобэкIэ нэхъыбэу зытещIыхьар зи пIалъэр икIа индустриальнэ экономикэрщ. Апхуэдэ щытыкIэм зихъуэжын щхьэкIэ, зыхуэфащэ IэнатIэхэм лъэныкъуэ псори зэпашэчын, щIыналъэ политикэ убзыхун хуейщ. ЩыIэ проектхэр зыхуэдэр гъэбелджылыныр щхьэхуэщ. АбыкIэ зэфIэкIынукъым. Инновацэ технологиещIэ къагупсысмэ, Жылагъуэ советым къыщыхалъхьэу и ефIэкIыныгъэхэр щызэпкърахыпхъэщ. Экономикэ и лъэныкъуэкIэ фейдэ пылъмэ, проектым текIуэдэнум и зэхуэдитIыр Правительствэм хуитынущ. ЩIэныгъэмрэ промышленностым и IэнатIэхэмрэ зэтшэлIэну къытпэщытщ. Иджыпсту хуэдэу зэпэщхьэхуэу екIуэкIмэ, гъащIэм къигъэувхэм дыкъыкIэрыхунущ. Мы Iуэхум унафэ тэмэм щигъуэтынур пIалъэ кIыхьым тещIыхьауэ республикэр зыхуей, зэманым къигъэувхэм сыт и лъэныкъуэкIи хуэкIуэну инновацэ проектхэр дгъэхьэзырмэщ, — къигъэлъэгъуащ Уянаев Казым.
- ЗэIущIэм щытепсэлъыхьащ хьэрычэтыщIэ IуэхущIапIэ цIыкIухэмрэ курытхэмрэ зегъэужьыным, инновацэ экономикэм теухуа хабзэхэр республикэм зэрыщылажьэм, Къэбэрдей-Балъкъэрым инновацэ зыужьыныгъэмкIэ фонд къыщызэгъэпэщыным, щIэныгъэ къэхутэныгъэхэмрэ IэнатIэхэмрэ зэрызэпащIэ Iэмалхэм теухуа Iуэхугъуэхэм.
- Иуан Петр къызэхуэсахэм яжриIащ Правительствэм и хъыбарегъащIэ- анолитикэ центр къызэгъэпэщыным теухуауэ къыхилъхьа жэрдэмыр республикэм и Iэтащхьэм къызэрыдиIыгъар. 2030 гъэ пщIондэ КъБР-м зэрызиужьынум и Стратегиер гъэзэщIа зэрыхъумрэ инновацэр зыхуэдэмрэ абы и нэIэ щIэтынущ. Апхуэдэу зэхыхьэм щыхэплъащ Къэбэрдей-Балъкъэрымрэ Урысейм къэхутэныгъэшхуэхэмкIэ и фондхэмрэ щIыналъэ про-ектхэм мылъку зэрыхухах щIыкIэм, мурад пыухыкIам тещIыхьа республикэ программэ щхьэхуэхэм пыщIа Iуэхугъуэхэм.
- ЗэIущIэм лэжьыгъэхэр зэуIуу зыунэтIыну гупхэр къыщызэрагъэпэщащ, щIэныгъэ-технологие зыужьыныгъэмкIэ Жылагъуэ советым и мыгъэрей Iуэхухэр щагъэбелджылащ.
- Хьэжыкъарэ Алик.