ЩIыпIэ жыжьэу Ныуэжьыдзэ
2022-01-29
- А цIэр зезыхьэ бгыр (метр 2948-рэ и лъагагъщ) ди республикэм и Iуащхьэмахуэ щIыналъэм итщ, псыхэу Гижгитрэ Урдырэ зыкъыщызэщIакъуэ къуэладжэхэм я зэхуаку дэтщ. Зэрызэщхьэщыха и лъэныкъуэкIэ, Гижгит Бахъсэн хохуэж, Урды Гундэлэн холъэдэж.
- Бгым зэреджэр, зэрыгурыIуэгъуэщи, адыгэбзэм къытехъукIащ. Ди зэманым куэдым къамыгъэсэбэпыж «ныуэжь» псалъэм къикIыр «фызыжь» жыхуиIэрщ. «Дзэ» пычыгъуэр абы дэщIыдгъужмэ, фIэщыгъэр «фызыжьыдзэ» мыхьэнэм тынш дыдэу зэрыхуэкIуэри нэрылъагъущ. Ауэ щыхъукIи, ди лъэпкъым и къекIуэкIыкIар къэзыгъэнэIуэж дэтхэнэми и гупсысэр хуигъэкIуапхъэщ, зи гугъу тщIы Iуащхьэр зыхуэдэм а фIэщыгъэр тезыгъэIукIахэр фIыуэ щыгъуазэу зэрыщытам имызакъуэу, ар зэрыт щIыпIэри я хэщIапIэрэ Iэщ гъэхъупIэу къызэрекIуэкIари.
- Ди лъэхъэнэмкIэ къедгъэзэкIыжынщи, иджырей туристхэр зыхуеIэ хъуа мы бгым и Iэгъуэблагъэр, Къуэштэн зи фIэщыгъэу, ди республикэм и гъэмахуэ хъупIэхэм ящыщ зыщ. И жыжьагъкIэ къэтлъытэмэ, Бахъсэн зыдэт тIуащIэр зи хэщIапIэ Былым къуажэм ар зэрыпыIудзари, куэдыр зыщыгъуазэ Къэнжал бгыщхьэ тафэ цIэрыIуэм «зэрыпыIукIуэтари» зэхуэдэщ – километр 25-м нызэрыхьэсщ. АрщхьэкIэ, иужьрейм уикIыу автомашинэ- кIэ Ныуэжьыдзэ ухуэкIуэныр ди зэманым зэгъэхъулIэгъуей хъуащ, совет лъэхъэнэм щыIа Iэбгъэхэм я нэхъыбапIэр яб- гынэжу, ахэр зэрызэлъагъэ-Iэсу къекIуэкIа гъуэгухэ- ри зэрыщымыIэжым къыхэкIыу.
- ИкIи, мы зэманым зэрыщытыр аращи, зи гугъу тщIы Iуащхьэ телъыджэр здэщыIэ щIыпIэм автомашинэкIэ унэсыныр нэхъ тыншу щызэбгъэхъулIэфынур, туристхэри щыхьэт зэрытехъуэу, Былым къуажэм ищхьэкIэ щыIэ гъуэгу бгъунжу Гижгит псыр къыздижымкIэ бгъурытым утемыплъэкъукIыу утетмэщ. Пэжщ, лъэсырыкIуэхэм я дежкIэ дэтхэнэ зы лъагъуэри гъэщIэгъуэнщ, Iэгъуэблагъэм зыкъыщызэкъуэзых теплъэгъуэхэри апхуэдизу телъыджэщ, удэзыхьэхщи, щызыхэпщIэмрэ къызэрыпщыхъумрэ гъуни нэзи зимыIэм хуэдэщ.
- ЗекIуэным дихьэх турист «хъыжьэхэм» мы Iэшэлъашэм и гугъу щащIкIэ, адыгэбзэм къыхэкIа нэгъуэщI щIыпIэцIэхэри, ди гуапэ зэрыхъунщи, къагъэсэбэп. Абыхэм ящыщ зыщ Ныуэжьыдзэ деж ищхъэрэ лъэныкъуэмкIэ зыкъыщызэщIэзыкъуэ Урды псым и тIуащIэм зыдэзыуфэбгъуа Хьэкхъуафэ лъапэрыт абрагъуэм зэреджэри. Абы и джабэ нэкIухэр жьэхэгъэкъуащ Инал зи фIэщыгъэ бгыщхьэ тафэу зи лъагагъкIэ Ныуэжьыдзэ куэдкIэ къыкIэрымыхум (метр 2879-рэ).
- КЪУМАХУЭ Аслъэн.