ФИФI ФЫМЫГЪЭПУД, ФИ IЕЙ ФЫМЫГЪЭПЩКIУ

АДЫГЭ ПСАЛЪЭ

Март, 2020

Гугъуехьыр къызэрызэднэкIыфынур си  фIэщмэхъу

2020-03-31

  • Урысей Федерацэм и Федеральнэ Зэхуэсым ФедерацэмкIэ и Советым КъБР-м къыбгъэдэкIыу хэт  сенатор Къанокъуэ Арсен хэлъ цIыхугъэр, къыщалъхуа Къэбэрдей-Балъкъэрым къыхуиIэ гулъытэр зыхуэдизыр куэдым ящIэ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Гулъытэ

2020-03-31

  • Къущхьэ Догъэн щыпсэу Тыркум и мызакъуэу, ди республикэми фIыуэ къыщацIыху. Ар усакIуэщ, уэрэдусщ, уэрэджыIакIуэщ. И уэрэдхэрщ ар адэжь Хэкум цIэрыIуэ зэрыщыхъуари — хэхэсхэм я гъащIэр махуэ къэс зи нэгу щIэкI, абыхэм я гуныкъуэгъуэхэр зи псэм пхыкI щIалэм лъэмыкIыу зритауэ жыпIэ хъунущ а Iуэхум. Ар хъарзынэу къызэрехъулIэм и щыхьэтщ цIыхубэм абы и уэрэдхэр гунэс зэращыхъуар. «Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ» цIэ лъапIэр абы щIыхуагъэфэщар ар цIыхубэм фIыуэ зэралъагъурщ, и творчествэр зэрафIэлъапIэрщ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

Нобэрэ пщэдерэ

2020-03-31

  • Гъатхэпэм и 31, гъубж
  • 1889 гъэм Франджым и къалащхьэ Париж къыщызэIуахащ гъущIым къыхэщIыкIа чэщанэ телъыджэр. Чэщанэм и конструктор Эйфель Гюстав абы и щхьэ дыдэм щыфIидзауэ щытащ Франджым и къэрал ныпыр. А къэралым и дамыгъэ нэхъыщхьэу къалъытэ ухуэныгъэм иужькIэ фIащащ Эйфель (и унэцIэ дыдэр Бёникхаузенщ) и цIэр.
  • 1893 гъэм США-м щыщ Джадсон Уиткомб къигупсысащ щыгъынхэр, вакъэхэр зэрызэгуаблэ, «щыблэ» зыфIаща Iэмэпсымэр.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

Медицинэ щIэныгъэхэм я доктор ЛУКАШЕВ Александр: Вирусыр хуабэм щошынэ

2020-03-31

  • Ди  дежкIэ   иджыпсту  нэхъыщхьэр   гъэмахуэ  пщIондэ  абы  зедмыгъэубыдынырщ
  • ВирусыщIэм дуней псор бэлыхь хидзащ: COVID-2019 зыфIаща а узыфэ зэрыцIалэр къэралищэм щIигъум нэсащ. Узыншагъэр хъумэнымкIэ дунейпсо зэгухьэныгъэм къигъэуващ пандемием и хабзэхэм псори тетын хуейуэ. Къэралхэм я гъунапкъэхэр зэхуащI, цIыху кърихьэлIэу зэхашэу щыта дауэдапщэхэр ирагъэкIуэкIыу ядэркъым.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Абы дегъэпIейтей

Узыфэр къыщежьа Китайм мы зэманым Iуэхур зэрыщыщытыр

2020-03-31

  • КНР-м и унафэщI Цзиньпин Си COVID-2019 вирусым пэщIэтынымкIэ штабым и Iэтащхьэщ икIи и нэIэ щIэтщ абы теухуауэ къэралым щекIуэкI Iуэхухэр.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

Иджы  дуней  псом  дэIэпыкъуну  хьэзырщ

2020-03-31

  • «КоронавирусыщIэм ебэн къэралхэм ядэIэпыкъуну хьэзырщ Китайр», — къэралым и МИД-м и лIыкIуэ Шуан Гэн апхуэдэу щыжиIащ иджыблагъэ ирагъэкIуэкIа пресс-конференцым. Абы къыхилъхьащ къэралхэр щызэдэлэжьэну унэтIыныгъитху.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

Фадэри   бжьыныхури  сэбэп   хъуркъым

2020-03-31

  • — БжьыныхукIэ коронавирусым упэщIэтыфыну?
  • — Микроб зэмылIэужьыгъуэ куэд зыукI къэкIыгъэщ бжьыныхур. Апхуэдэу щытми, мы коронавирусым ар пэлъэщу зэкIэ къахутакъым. Аращи, COVID-2019-м уребэнын мурадкIэ ар пшхыным мыхьэнэ иIэкъым, жаIэ щIэныгъэлIхэм.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: УпщIэхэмрэ жэуапхэмрэ

ЩIэныгъэм и щыгум  нэса Пыл Iэуес

2020-03-31

  • Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и ректор Бэрбэч ХьэтIутIэ Москва къикIа письмор Iэ-щIэлъу зыкъомрэ гупсыса нэужь, игукIэ унафэ ищIащ: «Пылыр дгъэкIуэнщ абы…» Заул димыгъэкIыу абы къриджащ зыхуей деканыр икIи унафэ хуищIащ Iуэхур зэфIигъэкIыну: гистологхэм, анатомхэм, эмбриологхэм я 4-нэ съезду Москва щекIуэкIынум хэтыну траухуат щIэныгъэлI Пыл Iэуес.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ДифI догъэлъапIэ

Уафэбгыкъу  и нэлат

2020-03-31

  • Тхыдэр пIащIэрыгъуэщIкъым
  • МэшбащІэ  Исхьэкъ  и  тхылъыщІэ
  • Адыгэ Республикэми, Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэми, Къэрэшей-Шэрджэс Республикэми я цІыхубэ тхакІуэ, СССР-м, Урысей Федерацэм, Адыгэ Республикэм я Къэрал саугъэтхэм, Шолохов Михаил и цІэкІэ щыІэ, ДАХ-м я дунейпсо саугъэтхэм, Островскэ Николай и цІэкІэ щыІэ саугъэтым я лауреат МэшбащІэ Исхьэкъ и цІэр зэхэзымыха адыгэ щыІэу къыщІэкІынкъым.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

«Зи кхъуакІэр баф, зи тхыпхъэр трамэ»

2020-03-31

  • Къэбэрдейм хьэІусыпэ зрату исыр Ашабэхэ я нысашэм къекІуэлІат, жаІэ. Уэркъ щауэхэм нащхьэІущхьэкІэ зыхуагъэлъагъуэ хъыджэбзхэр гъуэрыгъуэурэ джэгутетым къахудишурэ джэгур зэригъакІуэрт. ЕувэкІауэ зэхэт хъыджэбз гупым Бабыгу и къуэр яхэплъэри, щІыкІафІэу икІи лъагъугъуафІэу зы дахэнабдзэ къахилъагъукІащ. «Зи кхъуакІэр баф, зи тхыпхъэр трамэ хъыджэбзыр къысхудэш», жриІащ, жаІэ, Бабыгу и къуэм, джэгутетым зыхуигъазэри. Джэгур зезыгъакІуэри хуэмыхутэкъыми, Бабыгу и къуэм зи гугъу ищІыр хэтми къицІыхуащ – Трамэхэ япхъу гъэфІам жьыхур мащІэу кърыригъэхуэкІыу хъыджэбзхэм яхэтт.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

Къэрал  программэм ипкъ  иткIэ

2020-03-31

  • Бахъсэн щIыналъэм хыхьэ Псыхъурей къуажэм 2020 гъэм щаухуэнущ унэтIыныгъэ куэд къызэщIэзыубыдэ спорт комплекс.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Лъэпкъ Iуэху

Есэпым и къэгъэІурыщІакІуэ Ерыджокъуэ Азэмэт

2020-03-31

  • Гупсысэр зи лъабжьэ есэпымкІэ мы махуэхэм Мэзкуу щекІуэкІащ «ALOHA Mental Arithmetic» зи фІэщыгъэ IV Урысейпсо зэхьэзэхуэхэр. ЕджакІуэ 300-м щІигъу зэхуэзышэса а зэпеуэр, хэтынухэм я ныбжьрэ лэжьыгъэу ягъэзэщІэн хуейм и гугъуагъымрэ ятеухуауэ, гуп 21-уэ зэхэкІыжырт.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Гъуэгу къежьапIэ

Жыхьэнмэм  хуагъадэ  планетэ

2020-03-31

  • КIэи пэи зимыIэ хьэршым и зы къуэгъэнапIэу къалъытэ Бдзэжьейхэм я Вагъуэбэм (Созвездие Рыб) астрофизикхэм иджыблагъэ къыщагъуэтащ, и щIыгум къыщешх «уэшхыр» зэрыгужьеигъуэ дыдэм къыхэкIыу, жыхьэнмэм хуагъадэ планетэ шынагъуэ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха