ФИФI ФЫМЫГЪЭПУД, ФИ IЕЙ ФЫМЫГЪЭПЩКIУ

АДЫГЭ ПСАЛЪЭ

Январь, 2019

ИлъэсыщIэм и пэ къихуэу КъБР-м и къэрал наградэхэр ятащ

2019-01-10

  • КъБР-м и Правительствэм и Унэм ИлъэсыщIэм ирихьэлIэу Урысей Федерацэмрэ Къэбэрдей-Балъкъэрымрэ я дамыгъэ лъапIэхэр республикэм и цIыху пашэхэм ящыщу 38-м щратащ. Наградэхэр хуагъэфэщащ мэкъумэш хозяйствэм, промышленностым, егъэджэныгъэм, щIэныгъэм, узыншагъэр хъумэным, спортым, щэнхабзэм, цIыхубэ хъыбарегъащIэ IэнатIэм къыщыхэжаныкIахэм, лэжьыгъэм и ветеранхэм, жылагъуэ лэжьакIуэ цIэрыIуэхэм.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: КъБР-м и Правительствэм

КIуэкIуэ Казбек ИлъэсыщIэ гуфIэгъуэм кърагъэблэгъа сабийхэм йохъуэхъу

2019-01-10

  • КъБР-м и Iэтащхьэм и къалэнхэр пIалъэкIэ зыгъэзащIэ КIуэкIуэ К. В. республикэм и Псей нэхъыщхьэр щагъэува пэшым щыIащ икIи гуфIэгъуэм хэтхэм ИлъэсыщIэмкIэ ехъуэхъуащ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хъуэхъу

Пщэрылъ щхьэхуэхэр  яхуещI

2019-01-10

  • Къэбэрдей-Балъкъэрым и Iэтащхьэм и къалэнхэр пIалъэкIэ зыгъэзащIэр иджыблагъэ яIущIащ зи щхьэ IуэхукIэ къыхуэкIуахэм.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: КъБР-м и Правительствэм

Республикэм егъэджэныгъэмкIэ, узыншагъэр хъумэнымкIэ и IэнатIэхэр автомашинэхэмкIэ къызэрагъэпэщ

2019-01-10

  • УФ-м и Правительствэм и Тхьэмадэ Медведев Дмитрий и унафэкIэ республикэм къыIэрыхьа автотранспортхэм я IункIыбзэIуххэр щIыналъэм егъэджэныгъэмрэ узыншагъэмкIэ и IуэхущIапIэхэм я унафэщIхэм ЗэгурыIуэныгъэм и утым КъБР-м и Iэтащхьэм и къалэнхэр пIалъэкIэ зыгъэзащIэ КIуэкIуэ Казбек щаритыжащ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хъыбар гуапэ

Сом мелуани 149-рэ къыIэрохьэ

2019-01-10

  • «Лышх узыфэхэм пэщIэтын» лъэпкъ проектыр гъэзэщIэным ипкъ иткIэ 2019 гъэм федеральнэ бюджетым къыхэкIыу Къэбэрдей-Балъкъэрым къыIэрыхьэнущ сом мелуани 149-рэ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Узыншагъэ

МафIэсгъэункIыфIхэм я фэеплъ Налшык къыщызэIуах

2019-01-10

  • Урысей МЧС-р къызэрызэрагъэпэщрэ илъэс 28-рэ щрикъум ирихьэлIэу Налшык къыщызэIуахащ Къэбэрдей-Балъкъэрым и мафIэсгъэункIыфIхэм я фэеплъ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

Абы нэхърэ нэхъыщхьэ щыIэкъым

2019-01-10

  • ЦIыхум и хуитыныгъэхэмкIэ Уполномоченнэу КъБР-м щыIэм къегъэщIылIауэ лажьэ Эксперт советым и зэIущIэм щызэхалъхьэжащ 2018 гъэм зэфIагъэкIахэм кърикIуахэр. Абы теухуауэ къэпсэлъащ Уполномоченнэ Зумакулов Борис.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: ЗэIущIэхэр

Нобэ

2019-01-10

  • Таиландым щагъэлъапIэ сабийхэм я махуэр
  • 1781 гъэм Москва къыщызэIуахащ Пётр Езанэм и цIэр зыфIаща театрыр. Иджыпсту ар Театр Инырщ.
  • 1863 гъэм дунейм щыяпэу Лондон къыщызэIуахащ метрополитен. А гъуэгум километри 3,6-рэ и кIыхьагът.
  • 1920 гъэм къару игъуэтащ Франджым щыIэ Версаль уардэунэм 1919 гъэм мэкъуауэгъуэм и 28-м Iэ зыщытрадзауэ щыта зэгурыIуэныгъэм — Япэ дунейпсо зауэр зэриухам щыхьэт техъуэм.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

Ахъуэхъу Анатолэ Хьэжмусэ и къуэр

2019-01-10

  • Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм хэщIыныгъэшхуэ игъуэтащ. И ныбжьыр илъэс 90-м иту 2019 гъэм щIышылэм и 9-м дунейм ехыжащ промышленнэ IуэхущIапIэ зэтеухуэным хуэIэзэу щыта къызэгъэпэщакIуэ, РСФСР-м машинэ зэпкърызылъхьэ и IэнатIэм щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ, Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь Ахъуэхъу Анатолэ Хьэжмусэ и къуэр.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

ШУРДЫМ Гъэзалий Къасбот и къуэр

2019-01-10

  • Къэбэрдей-Балъкъэрым, Урысей Федерацэм я щIэныгъэ IэнатIэхэм хэщIыныгъэ ин ягъуэтащ. Илъэс 85-м иту 2019 гъэм щIышылэм и 4-м дунейм ехыжащ ЩIДАА-м и академик, Урысей Федерацэм цIыхухэм щIэныгъэ нэхъыщхьэ егъэгъуэтынымкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ, Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм щIэныгъэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ, РАЕН-м и член-корреспондент, КъБКъУ-м Химиемрэ биологиемкIэ и институтым неорганическэ, физическэ химиемкIэ и кафедрэм илъэс куэдкIэ и унафэщIу щыта, химие щIэныгъэхэм я доктор, профессор Шурдым Гъэзалий Къасбот и къуэр.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

Къэжэр Хьэмид ХьэтIутIэ и къуэр

2019-01-10

  • Лъэпкъ литературэм хэщIыныгъэшхуэ игъуэтащ. И ныбжьыр илъэс 81-м иту щIышылэм и 7-м дунейм ехыжащ тхакIуэ, литературэ критик, егъэджакIуэ Iэзэ, егъэлеяуэ цIыху гуапэ Къэжэр Хьэмид ХьэтIутIэ и къуэр.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Хэха

КъБР-м и ТВ-мрэ радиомрэ

2019-01-10

  • 1 КъБР «Мир» канал
  • Махуэку, щIышылэм и 10
  • 06.00 «ХъыбарыщIэхэр» (16+)
  • 06.15 «Чамхана». ГушыIэ нэтын (балъкъэрыбзэкIэ) (12+)
  • 06.40 «ПщIэну щхьэпэщ» (12+)
  • 07.15 «Футбол-07» (12+)
  • 07.30 «Зи чэзу псалъэмакъ» (16+)
  • 07.40 «ХъыбарыщIэхэр» (16+)
  • 08.00  «Гухэлъ уэрэдхэр» (адыгэбзэкIэ) (12+)
  • 08.35 «Дыгъэшыр». Сабийхэм папщIэ нэтын (адыгэбзэкIэ) (6+)

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Нэтынхэр

Гъэунэхуныгъэ

2019-01-10

  • Дэтхэнэ зы цIыхуми и анэдэлъхубзэм хуэдэу илъагъун хуей бзэ щыIэкъым. Ар анэбзэщи, анэр зэрытлъагъум хуэдэу псоми тлъагъун хуейщ. Бзэ зэхэгъэж щыIэн хуейкъым — ар лъэпкъышхуэм ейми, лъэпкъ цIыкIухэм яйми — псоми зэхуэдэ хуитыныгъэ (статус) яIэн хуейщ. Лъэпкъ цIыкIухэри, къапэрымыуэIауэ, я бзэкIэ еджэжыну хуитщ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Махуэку

Хэт нэхъ жьакIуэ?

2019-01-10

  • ГушыIэ папщIэу псалъэжь щыIэщ: «Факъырэ нэхъ жьакIуэм хьэжыгъэ нэхъыбэ къыхех». Ди экономикэр щымыщIагъуэ иужь мазэхэм ар щыболъагъу политикхэм я дежи: ахэр зэпеуэ хуэдэщ Правительствэм и лэжьыгъэм, абы и Iуэху зехьэкIэм техъущIыхьынымкIэ. ИщхьэкIэ къыщыдэкI газетхэм гу лъамытэнкIэ Iэмал иIэкъым властыр зыубхэм езы властым щыщхэри зэрыхыхьам. Властым щытхъухэм я макъ зэхэпхыжыркъым. Урысейр дунейм и экономикэ нэхъ лъэщу тхум зэрыхыхьэнум тепсэлъыхьыжыххэркъым. Абы и гугъу пщIыну къемызэгъ хъуа хуэдэщ. Дунейпсо ВВП-м процентитI къудей фIэкIа щызымыIыгъ къэралыр США-м е Китайм я экономикэм пхуегъэпщэфыну? Пэжщ, тетыгъуэр зейхэм иджыри цIыхухэр къагъэгугъэ зэгуэр «псори насыпыфIэ хъуну». Ауэ… илъэс 25-30 дэкIмэ.

Псоми еджэн…

Зыхыхьэхэр: Махуэку

2019-01-10

Португалием и дамыгъэ пэлъытэ хъуахэм я нэхъ цIэрыIуэщ Паласио да Пенэ Уардэунэр. Ар Iуащхьэм къытету Синтрэ къалэм къыхоплъэ. Португалием и пащтыхь Фердинанд и унафэкIэ ар яухуащ 1842 — 1854 гъэхэм. Паласио да Пенэ Португалием нэхъ гъэщIэгъуэн дыдэу иIэ щIыпIэу, ухуэныгъэу 7-м язщ, ар ЮНЕСКО-м къилъытащ дунейпсо хъугъуэфIыгъуэм щыщу.

Зыхыхьэхэр: Ди сурэт гъэтIылъыгъэхэр